Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 23 augustus 2019

Mediatekst | 23-08-2019

Inleidend statement minister-president Rutte

Een aantal van jullie heb ik al gezien of van de media die jullie vertegenwoordigen heb ik gezien bij de aftrap van de gesprekken in informele sfeer in Hotel Bos & Ven in Oisterwijk, dat was afgelopen dinsdag. Woensdag hadden we de eerste formele begrotingsraad, daar zijn ook al enkele begrotingshoofdstukken behandeld. Vandaag is er ook gesproken in de ministerraad over de Prinsjesdagstukken, enkele hoofdstukken van de Miljoenennota en het Belastingplan. Dan volgt er volgende week woensdag nog weer een begrotingsraad, op vrijdag zullen we tijdens de normale ministerraad ook nog een aantal begrotingshoofdstukken behandelen en dan verwacht ik dat we op die dag – volgende week vrijdag – ook de puntjes op de i kunnen zetten voor Prinsjesdag. En uiteraard komt het dan naar buiten op de derde dinsdag van september. En helaas kan ik dan niet mijn gebruikelijke openheid nu etaleren op de vragen die er misschien over leven.

Dat neemt niet weg dat er natuurlijk meer aan de hand is op dit moment, buitenslands maar ook binnenslands. We hebben natuurlijk dit voorjaar veel werk verzet met sociale partners op het pensioenakkoord, maar ook waar het betreft het klimaatakkoord zijn besluiten genomen. En de hele uitvoering daarvan, het omzetten van die akkoorden in maatregelen en in wetgeving, dat speelt natuurlijk ook allemaal en ook daar zullen we de komende tijd hard aan moeten werken. Dat staat grotendeels los van Prinsjesdag, soms komt het daar terug in de vorm van het Belastingplan of andere dingen, maar meestal staat het er los van. Normale wetgevingsprocessen en normale uitvoering, dus dat zal ook de komende tijd natuurlijk heel veel werk zijn.

Dan speelt natuurlijk ook op dit moment Brexit. We hebben de vrolijke Johnson door Europa zien reizen, langs Berlijn en Parijs, natuurlijk wel een man die met enige flair z’n werk doet. Maar niettemin, er moeten ook dingen gebeuren. Ik praat daar vanmiddag over met Barnier, de onderhandelaar namens de Europese Unie op het terrein van Brexit. Hij komt langs in het Torentje en we zullen dan de stand van zaken bespreken waar het betreft de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Ik hoef hier niet te herhalen dat ik Brexit een heel slecht plan vind en als het dan toch moet, alsjeblieft op een ordelijke wijze. Dus met een terugtrekkingsakkoord, geen over de klif, geen hard Brexit en dat betekent dus dat op dit moment die backstop – waar we het steeds over hebben – noodzakelijk is. En waarom is die noodzakelijk? Niet als een strafmaatregel, niet omdat we het leuk vinden het Verenigd Koninkrijk te treiteren, maar omdat het VK zelf een aantal eisen heeft gesteld rondom de uittreding, door de welken het niet mogelijk is een harde grens in Ierland te voorkomen als die backstop er niet in staat. Dat is de reden waarom die backstop erin staat, tot er een andere oplossing is gevonden. U weet: een andere oplossing had kunnen zijn dat Noord-Ierland nog enige tijd onderdeel blijft én van het Verenigd Koninkrijk staatkundig maar voor wat betreft de band met Europa zou je Noord-Ierland nog een tijdje onderdeel kunnen laten zijn van de Europese Unie en de interne markt, onze douane-unie. En dan zou je heel veel van de problemen kunnen oplossen en dan heb je die backstop niet nodig. Nou dat was politiek niet mogelijk, het VK zei: geen grens in de Ierse Zee, vanaf het begin, wij willen dat het als één geheel wordt behandeld. En dan is dus het hele VK nog een tijdje onderdeel van Europese arrangementen, zolang die grens niet op een andere manier is opgelost. Met andere woorden: de Britten hebben zelf die rooie lijnen getrokken en daarmee zelf dit veroorzaakt. Nou, wat er nu gebeurt is natuurlijk dat we kijken, eigenlijk tegen de Britten zeggen: vertel dan hoe je het wil oplossen. Johnson meent dat hij een oplossing kan verzinnen de komende weken. Nou daar gaan we naar kijken. Maar dat zal natuurlijk nogal een hele hijs worden, want als dat zo makkelijk was dan was die oplossing er ook in de afgelopen drie jaar gekomen. Maar goed, als het hem lukt zou het fantastisch zijn. Dat is eigenlijk waartoe Merkel en Macron hem toe hebben uitgenodigd, van: ja als je iets kunt verzinnen voor 31 oktober, dan kijken we daar natuurlijk naar. En dan hebben we altijd nog de politieke verklaring die onder het uittreedakkoord ligt waarin je dat dan kunt verwerken, die nieuwe inzichten. Maar dat moet dan wel van de Britten komen, dus laat het maar zien. Dus ik vond het eigenlijk wel een verstandige lijn, met enige ontspanning dat benaderend, wetend dat de kans klein is en dat je dus echt moet voorbereiden op de hard Brexit. En dat doen we dus ook tegelijkertijd. En ik weet dat de heer De Winther daaraan ik hecht: ik wil ook hier nog wel een keer alle bedrijven in Nederland oproepen en ook organisaties, maatschappelijke instellingen om zich te blijven voorbereiden op dat nog steeds meest vreselijke, meest waarschijnlijke scenario.

Branden in het Amazonegebied

WESTER (RTL NIEUWS)

Meneer Rutte, heeft het kabinet ook gesproken over de branden in het Amazonegebied?

RUTTE

Zeker, hebben we het over gehad, ja.

WESTER

Ja, over gehad. Dat is mooi, maar leidde het ook tot actie?

RUTTE

Nou, we hebben ze niet geblust. Nee, we zijn er zeer bezorgd over. Ik meen dat het Macron was of iemand anders die zei: het is ons gezamenlijk huis wat in brand staat en het zijn de longen van de wereld. Als het Central Park de longen van New York zijn dan is het Amazone-oerwoud, dat zijn de longen van de wereld. En het is echt verschrikkelijk wat daar gebeurt. Het is niet ongebruikelijk dat er branden zijn, maar op deze schaal al zo vroeg in het seizoen, dat is buitengewoon schokkend. Er is natuurlijk een link met het Mercosur-akkoord in die zin dat er afspraken zijn gemaakt dat in het kader van dat handelsakkoord waarvan nu de behandeling plaats begint te vinden aan beide zeiden van de Atlantische Oceaan is er een link met Parijs, is er een link met fatsoenlijk omgaan met duurzaam bosbeheer, met ook handel in duurzame producten. Dus we roepen Brazilië op om in de geest van het concept Mercosur-akkoord, maar ook simpelweg in het belang van de wereld om deze branden te beëindigen.

WESTER

Maar de Braziliaanse president schijnt zich er allemaal weinig van aan te trekken op dit moment.

RUTTE

Er zijn verschillende berichten uit Brazilië. Ik zag net ook weer berichten maar dat zijn berichten uit de vrije nieuwsgaring die ik dan maar even zelf doe dat hij ook weer uitspraken zou hebben gedaan dat ze zoeken naar een oplossing. Maar dat weet ik ook verder niet. Ik stel alleen vast dat er een duidelijke link ligt met de afspraken die we proberen te maken met Brazilië maar ook andere landen natuurlijk in Latijns-Amerika waar het betreft de handel en dat dit een onderdeel daarvan is.

WESTER

De Ierse premier en ook president Macron, Frankrijk, hebben gezegd: we gaan dat akkoord gewoon niet tekenen.

RUTTE

Ja, er is op dit moment geen sprake van iets tekenen. Dat hele akkoord behandelen gaat lang duren, dus dat lost niet zoveel op, die uitspraak. Ik vind ‘m sympathiek maar hij lost nu niks op. Je moet nu volgens mij vooral proberen in de geest van het akkoord in concept Brazilië onder druk te zetten om het nodige te doen.

WESTER

Wat doet Nederland richting Brazilië op dit moment?

RUTTE

Nou ja, wij roepen in Europa op en dat lukt ook volgens mij op dit moment goed, om tot een gemeenschappelijke aanpak te komen. Dat is natuurlijk het sterkst. Kaag, Sigrid Kaag, de minister van Ontwikkelingssamenwerking verwijst denk ik terecht ook naar de top van G7 waar dit op de agenda lijkt te staan. En het ligt natuurlijk voor de hand dat daaruit ook vervolgacties komen voor Europa.

GEERTS (RADIO 1)

Meneer Rutte, de Ierse premier Varadkar heeft zelfs gezegd: we ratificeren niet op het moment dat er niet iets duidelijk wordt gedaan om die bosbranden tegen te gaan. Dat zou toch ook een heel duidelijk signaal zijn. Dat is toch echt diplomatieke en politieke druk richting Brazilië?

RUTTE

Ja, het is sympathiek maar dat hele ratificeren speelt de komende jaren niet en die bosbranden zijn nu. Dus, en er is een link, het Mercosur-akkoord, er ligt een link met het Akkoord van Parijs, het belang daarvan, duurzaam bosbeheer, handel in duurzame producten, maatregelen om illegale houtkap tegen te gaan en daaraan gerelateerde handel. Dus daar is een directe link tussen dat akkoord, wat nog een concept is maar wat nog heel lang duurt voordat het tot ratificatie komt. Dus er zijn nu helemaal geen handtekeningen te zetten en we moeten nu natuurlijk wel de druk op Brazilië verder opvoeren om al het nodige te doen om deze branden, voor zover dat in hun vermogen ligt, maar in ieder geval alles eraan te doen wat zij kunnen doen om die branden te beëindigen.

GEERTS

Maar is de symboliek van zo’n uitspraak ook niet... Zegt die ook niet genoeg richting Brazilië?

RUTTE

Ik probeer het praktisch te benaderen, dus ik heb geen kritiek op die uitspraak van Varadkar. Ik begrijp die uitspraak, alleen: in de dagelijkse realiteit hebben we nu te maken met branden en over twee jaar een handtekening zetten.

NIJS (HART VAN NEDERLAND)

Zouden we bijvoorbeeld Braziliaanse producten moeten gaan boycotten?

RUTTE

Wat we moeten doen is kijken hoe we als Europa en als wereld maximaal druk kunnen zetten op Brazilië om ervoor te zorgen dat zij hun beleid veranderen. Kijk, wat mensen persoonlijk beslissen, daar doe ik nooit uitspraken over, maar ik vind dat Europa, juist ook als partner in dat Mercosur-akkoord maar ook omdat wij natuurlijk een groot belang hebben bij, met z’n allen in deze wereld, bij het beëindigen van deze bosbranden – het is echt verschrikkelijk als je het ziet. Het is gewoon heel schokkend. Er gaan hele grote stukken natuur en biodiversiteit gaan daar verloren. Dus het is echt urgent dat de Brazilianen hier optreden.

Begroting

NOORLANDER (NIEUWSUUR)

Toch nog een poging het even over de aankomende begroting te hebben, want wij laten ons vertellen dat er gisteren op hoofdlijnen in ieder geval in de coalitie, en ik neem aan ook vandaag in het kabinet, wel is afgesproken waar het naartoe moet. Hoe zou u dat omschrijven, dat pakket? Zonder nu specifieke maatregelen te noemen.

RUTTE

Kan ik echt niet doen. Nee, want ik heb dan, terecht ook, de Tweede Kamer meteen aan de bel, van: joh, kom het maar hier uitleggen dan.

NOORLANDER

Maar ik hoor allemaal collega’s van u zeggen: een evenwichtig pakket, een goede koopkrachtverdeling, eindelijk laten zien dat het ook beter wordt voor de middeninkomens en de lagere inkomens. Is dat wat daar in dit pakket op terugkomt? Want dat is de ambitie die we al een hele tijd horen.

RUTTE

Wat ik altijd zeg: er zijn twee standaardzinnen als het gaat om de begroting. Dat is ‘een prudente begroting’, dacht ik... Prudent, een uitspraak van vorige week. Was het niet prudent? Dan had ik een ander woord. Ja, en een evenwichtig koopkrachtbeeld. En het regeerakkoord is natuurlijk het regeerakkoord van een kabinet dat probeert te laten zien dat nu we uit de crisis komen, of het nu om investeringen gaat, ons onderwijs, onze infrastructuur, het versterken van de samenleving, op die punten maar ook waar dat mogelijk is in het vergroten van de bestedingsruimte in de portemonnee van mensen, daar de noodzakelijke... Dat is het regeerakkoord, maar hoe zich dat nu vertaalt in deze begroting kan ik echt niets over zeggen.

NOORLANDER

Ja, maar u kent de kritiek. De kritiek is: vooral die gewone, hardwerkende Nederlander, zoals u het noemt, merkt het te weinig nog, dat we echt uit de crisis zijn. Gaan ze dat met deze begroting wel merken?

RUTTE

Nogmaals: dat antwoord ligt echt besloten in de stukken. Daar kan ik niks over zeggen.

Brexit

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)

Meneer Rutte, u had het net over ‘de vrolijke Johnson’. Dat doet toch een beetje vermoeden dat u zijn tour en zijn inspanningen en zijn voorkomen om eruit te komen niet helemaal serieus neemt.

RUTTE

Jawel, maar het is wel een hele grappige man ook verder, toch? Vind ik.

DE WINTHER

Ik weet niet, u spreekt hem wellicht.

RUTTE

Nou, ik spreek hem af en toe en ik ben wel gesteld op die stijl eigenlijk ja. Het is anders dan ik…

DE WINTHER

En wat is die stijl dan precies?

RUTTE

Nou veel flair en veel humor, ja.

DE WINTHER

Oké.

RUTTE

Maar daarmee hebben we nog geen millimeter, zijn we opgeschoten, met Brexit.

DE WINTHER

Ja ja, nee want natuurlijk de vorige Britse premiers – Cameron ging u volgens mij heel goed mee, ook premier May was hier op een gegeven moment met ontbijt op het Catshuis, voordat ze naar Berlijn en Parijs ging – maar als Johnson komt dan vliegt ‘ie gewoon over Nederland heen. Daar is dus wel iets veranderd in die betrekkingen.

RUTTE

Ja, dat zul je op iets langere termijn moeten bekijken. Mijn indruk is dat hij ervoor gekozen heeft naar Parijs en Berlijn te gaan, omdat dat de Europese collega’s zijn die hij dit weekend ook gaat treffen in Biarritz en het natuurlijk wat gek is om dan, als je op zo’n G7 komt – daar zijn we helaas geen lid van – om dan daar de hand te schudden. Volgens mij is dat de afweging. Als hij naar Nederland wil komen is hij welkom, maar ik heb niet veel anders te melden op dit moment dan Merkel en Macron. Want wij vinden dat hij gewoon moet leveren en dat akkoord door het parlement moet trekken.

DE WINTHER

Is er over dit onderwerp tussen u en hem ook direct contact en wellicht met dezelfde frequentie als dat gebeurde onder de voorganger van de heer Johnson?

RUTTE

Dat contact met zijn voorganger was er op momenten dat er in Europa besluitvorming aanstaande was, dat is nu niet aan de orde. Dus op dit moment is dat ook niet nodig. Wij zullen ongetwijfeld binnenkort contact hebben in fysiek of telefonisch, dat zal ik allemaal wel zien, maar ik heb niets – hij weet dat – wij hebben niets anders te melden op dit moment dan: joh, je moet leveren.

DE WINTHER

Ja, maar je zou wel kunnen zeggen dat – want daar lijkt het toch wel een beetje op met die contacten met Berlijn en Parijs – toch een Nederlandse vrees waarheid wordt, namelijk dat met het wegvallen van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie de invloed en eigenlijk de besluitvorming in Europa ook veel groter, zwaarder gaat drukken op Parijs en Berlijn en dat de rest er eigenlijk wat minder toe doet.

RUTTE

Ja maar als het VK in de Europese Unie blijft en vliegt naar Parijs en Berlijn is dat toch niet anders dan wanneer ze eruit gaan? En Nederland is natuurlijk bezig om zich voor te bereiden op een Europa zonder, een Europese Unie zonder het Verenigd Koninkrijk. Vandaar dat wij die intensieve samenwerking hebben ontwikkeld met zowel Parijs en Berlijn, maar ook met een hele groep landen die op heel veel punten gelijkgezind zijn: uit het Balticum, uit Scandinavië maar ook Slovenië, Oostenrijk, Ierland. Hebben we intensieve samenwerking mee, opgeteld is dat een economie zo groot als Frankrijk, maar uiteraard niet een land. Dus wij proberen op alle mogelijke manieren in relatie tot de grote landen, als ook in die coalitie van kleinere landen waar wij veruit de grootste van zijn, uiteraard ook de Benelux, proberen wij onze positie van invloed te behouden. Ik heb niet aanleiding aan te nemen dat het bezoek van Johnson aan die twee landen en niet aan Den Haag iets anders is dan het kennismaken met de twee gesprekspartners die hij dit weekend gaat treffen. Ik ben daar niet bij dit weekend.

DE WINTHER

En die kennismaking met u?

RUTTE

Ja ik ken hem al, we hebben vaker kennisgemaakt, heb hem ook gesproken. Ik was de eerste geloof ik die hem sprak toen hij nog naar de koningin toe moest. En ik zei: nou, u moet zo naar de koningin. En hij zei: ja het is een beetje laat om nu te stoppen. Toen was hij natuurlijk net door z’n partij aangewezen en stapte hij zo’n beetje in de auto naar het paleis.

DE WINTHER

Oh.

RUTTE

Ja.

VAN DEN BERGH (REUTERS)

Ja het is een beetje vragen naar de bekende weg, maar we gaan het toch nog een keer doen. Ziet u nog kans op een aanpassing in het Withdrawal Agreement, heel specifiek dat document, voor 31 oktober? En zo ja, hoe zou zo’n alternatief er dan uit moeten zien?

RUTTE

Ja mijn indruk is dat, als het zou lukken Johnson met een voorstel te komen over het repareren van het hele Ierse grensprobleem, dan is mijn verwachting dat het Withdrawal Agreement niet zal veranderen. Dan is dat op te lossen in de politieke verklaring. In het Withdrawal Agreement staat als het ware: wat doe je nou als er geen oplossing is voor de Ierse grens na die twee jaar overgangstermijn, dan is er een backstop. Dus zou hij iets briljants bedenken nu voor die Ierse grens, daar is hij toe uitgenodigd en die handschoen heeft hij opgepakt in de komende weken, dan kan dat een plek krijgen in de politieke verklaring. En als dan in de politieke verklaring staat dat Europa en Ierland hoopvol zijn over aanpak A, B of C voor die grens, ja dan is natuurlijk de backstop in het Withdrawal Agreement is wat ‘ie is, nl. een verzekeringspremie, maar dan zeer waarschijnlijk niet nodig. Als dat zou lukken. Dus die WA, die hoef je dus niet aan te passen.

VAN DEN BERGH

Nee, maar zou het niet… Denkt u dat het politiek gezien mogelijk is in het VK of niet, met Tipp-Ex een backstop eruit te halen, uit het Withdrawal Agreement, en het dan…

RUTTE

Ja maar dit is natuurlijk puur semantiek hè, van: wat doe je? Uiteindelijk moet je, als je het politiek eens zou worden, de 27 die doorgaan en het VK dat achterblijft, over een oplossing voor die Ierse grens… Nogmaals er is de afgelopen jaren natuurlijk… Dat was hét grote onderwerp, als dat zo makkelijk was hadden we dat wel gedaan. Iedereen wil natuurlijk een georganiseerde Brexit en een onderhandelde Brexit en niet een hard-Brexit. Maar dat blijkt gewoon niet mogelijk. Er zitten zo veel aspecten aan zo’n grens en er is gewoon geen techniek nu aanwezig om dat op te lossen zonder harde controles. Dat willen we niet vanwege dat Goede Vrijdagakkoord. Dus dan een open grens en voor een open grens is nodig dat of Noord-Ierland betrokken blijft bij de EU nog wat langer, dan wel het hele VK. En dat laatste is de backstop.

Prinsjesdag

JOOSTEN (ELSEVIER)

Meneer Rutte, het plan voor het miljardenfonds, is dat een realiteit, wordt dat echt besproken in het kabinet? En wat is de relatie tot Invest.nl, wat is het verschil?

RUTTE

Ik hoor natuurlijk deze dagen in de media veel geruchten over wat er besproken zou worden in het kader van het Prinsjesdagproces en het opstellen van de begroting en het is voor mij niet mogelijk om daarop te reageren.

JOOSTEN

Maar dit gaat toch over de langere termijn?

RUTTE

Zoals ik de berichtgeving zag, was dit een punt wat besproken zou zijn – en nogmaals, daar kan ik dan verder geen commentaar op geven – in het licht, in het kader van het Prinsjesdagproces.

JOOSTEN

Kunt u dan nog even vertellen waar Invest.nl nou precies voor was bedoeld?

RUTTE

Ja maar ik ga nu niet, u stelt die vraag in de context van het vorige dus dat ga ik nou niet doen.

Verzoek Amerika om militaire bijdrage Straat van Hormuz

HOEDEMAN (ALGEMEEN DAGBLAD)

Meneer Rutte, over de Nederlandse bijdrage eventueel in de Straat van Hormuz. Hoe lang kunt u de Amerikanen in het ongewisse laten zonder dat het een beetje onbehoorlijk begint te worden?

RUTTE

Nou, ik heb daar vorige week iets over gezegd. Er ligt een verzoek van Amerika, maar er zijn ook initiatieven natuurlijk genomen vanuit Engeland, maar ook anderen, om te kijken of je in Europees verband tot iets zou kunnen komen. Daar zijn heel veel vraagstukken te beantwoorden voor je tot een positief of negatief besluit kunt komen op deze kwestie. Dat is buitengewoon complex. De Duitse kanselier Merkel heeft terecht verwezen naar de bijeenkomst in Helsinki die binnenkort plaatsvindt, wat ook weer een tussenstation zal zijn op weg naar mogelijk nadere besluitvorming in Europa, dus dat wachten we ook af. Dat is de bijeenkomst van ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken die ik dacht begin volgende week plaatsvindt. Daarna zullen er nog andere stappen gezet moeten worden, dus dit gaat nog wel even duren. En hiervoor geldt, dit is zorgvuldigheid, je praat over het uitzenden van militairen, het inzetten van eventueel Nederlands materieel. Daar zijn heel veel vragen te beantwoorden, dat is buitengewoon complex.

HOEDEMAN

Is het moeilijk om zorgvuldig ‘nee’ te zeggen tegen de Amerikanen?

RUTTE

Ik heb geen enkel bezwaar om ‘ja’ of ‘nee’  te zeggen tegen iemand als ik dat goed kan onderbouwen. Maar dat kost tijd, dat is de zorgvuldigheid.

VAN DER LEIJ (HET FINANCIEELE DAGBLAD)

Even voortbordurend op Hormuz. Twee vragen eigenlijk daarover. U zegt: complex, moeilijk, Helsinki is mogelijk een tussenstap. Wanneer zouden we op z’n vroegst een beslissing kunnen verwachten of we al dan niet meegaan? Het kan natuurlijk allebei. Is dat dan een manier om te zeggen dat dat in ieder geval niet volgende week zal zijn?

RUTTE

Ik ga me niet vastleggen op een moment. Ik doe dit werk nu een tijdje en dit is één van de meest complexe vraagstukken die er zijn. Het uitzenden van Nederlandse militairen, dat moet echt zorgvuldig. En in dit kader wordt ook echt gekeken: wat kunnen wij als Europa, wat zijn de initiatieven die er liggen, hoe verhouden die zich tot de andere relevante politieke ontwikkelingen, maar ook militair-strategische ontwikkelingen rondom de Straat. En dat in samenhang moeten bekijken. Dus ik ga me niet vastleggen op een tijdschema.

VAN DER LEIJ

Hoe wordt er gesproken over deelname op een of andere manier met de Amerikanen daarin?

RUTTE

Nog een keer?

VAN DER LEIJ

Hoe wordt er gesproken… Ik heb me laten vertellen door verschillende mensen dat Nederland het niet zou zien zitten om deel te nemen aan een door de Amerikanen geleide missie. Is dat ook hoe u binnen het kabinet, klopt het dat er op die manier binnen het kabinet over wordt gesproken?

RUTTE

Kijk, als zo’n verzoek binnenkomt en er begint zo’n procedure te lopen en we berichten de Kamer, dan sluiten eigenlijk de mededelingen. Dus wat ik erover kan zeggen is: we doen het zorgvuldig, we zenden militairen uit, we laten ons niet opjagen. En natuurlijk kan ik hier melden dat er vanzelfsprekend ook Europese en militair-strategische aspecten worden meegewogen. De vraag die u stelt gaat echt nog een stap verder. Dat verhoudt zich… Daar antwoord op geven of inzage in geven verhoudt zich niet de zorgvuldige besluitvorming, dat kan ik niet doen.

WESTER

Ik zit heel zorgvuldig naar u te luisteren en u zegt: het moet zorgvuldig want we zenden militairen uit. Dat klinkt naar een ‘ja’.

RUTTE

Naar een ‘ja’?

WESTER

Naar een ‘ja’.

RUTTE

Als je ‘ja’ zou zeggen ja, nee. Goed dat u dat zegt, dat misverstand wil ik dan wegnemen. Nee, het is geen ‘nee’ en geen ‘ja’. We bekijken het met alle aspecten. Maar zouden we ‘ja’ zeggen en zou je laten we zeggen maritieme capaciteit beschikbaar stellen dan betreft dat natuurlijk ook inzet van Nederlandse militairen. Als je ‘ja’ zou zeggen. Dus dat wat u meent te horen wil ik echt wegnemen. Het is ook heel goed mogelijk dat het op een ‘nee’ uitkomt, dat is heel goed mogelijk. Nee, maar goed dat u het zegt. Dank voor deze kans om het te verduidelijken.

Stijging aantal dak- en thuislozen

GEERTS

Meneer Rutte, u zei het net ook al: één van de kernpunten van het kabinet is om ervoor te zorgen dat mensen in Nederland merken dat het beter gaat, dat we uit de crisis zijn. Nu blijkt vandaag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek  dat eigenlijk sinds die crisis het aantal dak- en thuislozen in Nederland is verdubbeld. Wat zegt u daarover?

RUTTE

Dat vind ik zeer zorgelijk, die stijging. Het is een trend die we natuurlijk willen keren. Dat is volstrekt helder. Het is wel zo dat het vinden van een oplossing voor dat probleem complex is. Tegelijkertijd, je wilt als welvarend land niet dat zo’n grote groep mensen niet een fatsoenlijk dak boven het hoofd heeft, een fatsoenlijk leven kan leiden. Probleem is even hier nu op dit moment dat het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft de cijfers vastgesteld maar is niet het instituut dat onderzoek doet, dat is ook niet hun taak, naar welke factoren die stijging hebben veroorzaakt. Paul Blokhuis, de verantwoordelijk staatssecretaris, gaat binnenkort in gesprek met gemeenten over deze cijfers. Er is de afgelopen jaren veel in gang gezet. Kijk naar het actieprogramma voor jongeren, de meer-jaren-agenda die betreft beschermd wonen en maatschappelijke opvang, uiteraard de stimuleringsaanpak flexwonen, maar ook de schuldenaanpak, dit is echt en, en, en. Je zult dit over de volle breedte moeten aanpakken. Maar het is helder dat we op dit moment die strijd niet aan het winnen zijn. Die aantallen lopen op en nemen niet af.

GEERTS

Er komt dus onderzoek naar hoe kan dit allemaal. Nou, de directeur van het Leger des Heils heeft wel een idee hoe het kan, namelijk dat bijvoorbeeld het aantal bedden in de geestelijke gezondheidszorg is afgenomen waardoor mensen niet meer opgenomen kunnen worden en op straat belanden. Wat zegt u daarover?

RUTTE

Dat is allemaal onderdeel van de gesprekken ook die Blokhuis gaat voeren om die analyse goed te maken. Maar ik wil nu niet op één relevante, want het is natuurlijk een zeer relevante maatschappelijke organisatie het Leger des Heils, daar geen kritiek op. Maar dit moeten we natuurlijk echt onderbouwder nog in beeld brengen.

GEERTS

Ja, goedkopere behuizing zou ook mogelijk daaronder vallen. Dat is waar uw kabinet toch ook op in wil zetten?

RUTTE

Ik zou het stap voor stap willen doen. Er is heel veel beleid in gang gezet. Er gebeurt heel veel, het is niet zo dat we niks doen. Tegelijkertijd zie je dat het aantal is opgelopen en dat is niet acceptabel dus dat moet weer terug. Maar je moet het wel stap voor stap doen. Eerste een nadere analyse waarom wat we allemaal al doen, het geld wat daar ook voor ingezet wordt, waarom dat niet leidt tot een daling maar in ieder geval tegelijkertijd ondanks dat beleid er een stijging is. Die analyse moeten we goed maken.