Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 5 juli 2019

Mediatekst | 05-07-2019

Inleidend statement minister-president Rutte

Kort inleidend een paar opmerkingen. Misschien ook even terugblikkend op deze week. Er was een langdurig debat woensdag met een omvangrijke bijdrage van mezelf over het klimaatakkoord. Ik denk dat het mooi is dat we het laatste grote debat dit seizoen echt over dit onderwerp ging. En dat het gelukt is om dat klimaatakkoord nog voor de zomer af te ronden. Nu is het uiteraard voor de Kamer zomerreces, vandaag nog ministerraad, volgende week nog ministerraad en dan zijn wij ook even klaar. Ik denk dat afgelopen maanden dat het ieder geval goed nieuws dat het gelukt is om de pensioenen en klimaat, deze afspraken nu te maken. Dat zijn onderwerpen die niet alleen betrekking hebben op de huidige, maar ook op toekomstige generaties. Die dus echt met de tijd meegaan. En daarbij is het ook van belang dat er voldoende draagvlak is, het blijft Nederland, dus we doen dingen graag met breed draagvlak. Zowel maatschappelijk, als politiek. En wat toch steeds mijn ervaring is, en misschien ook uw ervaring, dat kost veel tijd, dat gaat soms gepaard met veel rook, maar uiteindelijk komt er dan ook weer iets uit en mooi dat dat gelukt is. En we laten op die manier zien in Nederland dat we in staat zijn om grote maatschappelijke vraagstukken, zoals pensioen en klimaat, maar er liggen echt nog wel een paar andere als stof voor de schaar te wachten, om die zaken ook tot een oplossing te brengen. Dat is een enorme traditie waar Nederland in staat, al eeuwen, en zeker na de Tweede Wereldoorlog en ook grappig om te zien soms dat ook dat buitenlandse collega’s met enige verwondering naar kijken hoe we dat hier allemaal doen. Die akkoorden overigens zijn geen doel op zichzelf. Die zijn er om vervolgens uitvoering aan te geven en er ligt nu een ongelofelijke bak werk klaar, zowel op terrein van pensioen als op terrein van de aanpak van de opwarming, het tegengaan daarvan en alle (onverstaanbaar, red.) die daarmee samenhangen. Die de komende tijd moeten worden omgezet in actie. Dus daar gaan we ook vol energie mee aan de slag. Uiteraard ook richting Prinsjesdag, maar ook de komende jaren. En die hele uitwerking van al die akkoorden en ook alle andere kabinetsplannen die zullen we dan in september met elkaar gaan delen.

Tot slot, van mijn kant, wil ik de Oranje Leeuwinnen van harte succes wensen bij de finale. Echt fantastisch. De vorige keer zijn we niet verder gekomen dan de achtste finale, nu staan we in de finale. Prachtig gespeeld tegen Zweden, dat was tijdens dat klimaatdebat, natuurlijk heb ik dat moeten volgen op de website. Niet door naar het voetballen te kijken uiteraard, maar door de liveblogs te bekijken en op een gegeven moment een enorme schreeuw te horen uit het ledenrestaurant toen de 1-0 werd gescoord. Net toen we aan het einde zaten van de schorsing. Maar echt heel mooi hoe heel Nederland meeleeft met dit succes. Aanstaande zondag zal de Koning er zijn en namens het kabinet is ook Bruno Bruins, de minister van Sport aanwezig in Lyon, ik wens hen, maar daar bedoel ik mee niet de Koning en Minister van Sport, want die redden zich wel, maar ik wens hen en daarmee dus de Oranje Leeuwinnen ontzettend veel succes toe aanstaande zondag.

Groei Schiphol

BREEDVELD (NOS)
De Kamer had weinig vragen voor u over het klimaat, maar ik wel nu. Is groei van Schiphol uit te leggen in het kader van het klimaatakkoord?

RUTTE
Ja, kijk, wat we met Schiphol gaan doen is vanaf 2020 kijken welke groeimogelijkheden er zijn. Maar dan is het wel van belang dat dat in een goeie balans plaatsvindt. De balans tussen wat de economie nodig heeft, de balans tussen economie en leefbaarheid, maar ook de balans tussen economie, leefbaarheid en klimaat. Dus al die zaken moeten in samenhang worden bekeken. En als het dan mogelijk is dan worden er kleine stapjes gezet. Dat plan overigens van vandaag is niet af. Daarover gaat Cora van Nieuwenhuizen in gesprek met heel veel belangenorganisaties. En ook de komende tijd zullen die plannen worden omgezet in verdere regelgeving. Ook dat zal weer leiden tot heel veel overleg met organisaties. Ik zag gister zorg bij een aantal van de organisaties die met Schiphol te maken hebben en ook de overlast proberen tegen te gaan. Die zeiden: ja, wat gebeurt hier nou, wordt er over onze ruggen, over onze hoofden heen dit zo besloten? Nee, dat is niet zo. Dit wordt ook met hen intensief besproken. Zij heeft vanmiddag ook contact met de meesten van hen.

BREEDVELD
Maar zou het niet logisch zijn om in het kader van het beperken van de CO2-uitstoot ook het aantal vluchtbewegingen in Schiphol terug te brengen?

RUTTE
Nou, als je kijkt naar CO2-uitstoot dan geldt dat je dingen moet doen, uiteraard het liefst globaal en minimaal in Europa. Dat zie je ook bij het klimaatplan voor hoe wij omgaan met het verminderen van de CO2-uitstoot van de zware industrie. Dat moet je op een manier doen waarbij je die uitstoot vermindert maar ook voorkomt dat die activiteit zich naar andere landen verplaatst. Dat is bij de luchtvaartindustrie natuurlijk nog veel sterker. Als Schiphol niet de hub-functie heeft dan krijgt Frankfurt die. Schiphol is nu zo’n beetje de meest connected luchthaven van Europa met de meeste connecties. Ik dacht nummer één of twee. En in omvang zitten ze in de top drie. Dat is uniek voor een klein land als Nederland. Dat we zo’n grote luchthaven hebben met zo’n enorm economische impact. Het is niet zo als je zegt: u mag niet groeien dat dat er dan ook geen groei van luchtvaart is. Die gaat dan ergens anders heen.

BREEDVELD
Maar goed, maar hier zijn dus verschillende doelen die in conflict zijn met elkaar.

RUTTE
Zeker.

BREEDVELD
En het kabinet kiest ronduit voor verdere groei van Schiphol en daarmee dus niet voor klimaat en beperking van CO2-uitstoot. Dus hoe is dat te rijmen?

RUTTE
Nee, dat klopt niet. Dat is gewoon niet waar. Het besluit is dat we zeggen: er is groei mogelijk na 2020 in een bandbreedte tussen 500.000 en 540.000. In kleine stapjes. Mits die balans die u terecht benoemd, die balans tussen wat is economisch nodig, wat is nodig wat betreft leefbaarheid, wat is nodig vanuit klimaatoogpunt. Mits die balans ook gevonden kan worden, alleen dan mag het. En ook alleen dan in kleine stapjes.

BREEDVELD
Maar 40.000 extra vluchtbewegingen is toch gewoon veel meer CO2-uitstoot?

RUTTE
Nog een keer, die 40.000 komen er niet zomaar. Die komen er alleen, eerst zien dan geloven, als aan allerlei voorwaarden is voldaan na 2020 en na intensief overleg. Als je alleen zou kijken naar CO2-uitstoot, we zien op dit moment natuurlijk heel veel innovatie in de luchtvaartindustrie, dus dat kan op zichzelf ook leiden binnen die bandbreedte tot meer vliegen. Maar als je zou zeggen, puur vanwege de CO2-uitstoot, Schiphol mag niet groeien betekent dat niet dat de CO2-uitstoot uit de luchtvaart niet groeit. Die gaat naar andere luchthavens. Wat je nou moet doen als Nederland is het slim regelen, zodanig dat je die milieu-impact vermindert, dus de luchtvaartindustrie stimuleert om schoner te vliegen. Dat gebeurt op dit moment ook, in samenhang met het tegengaan van andere overlast, kijkt ook in goede balans met wat economisch nodig is, wat je met Schiphol kunt doen.

BREEDVELD
Eigenlijk zegt u we kunnen niet anders want anders doet een ander het wel.

RUTTE
Dat zeg ik ook niet, nee, nee, echt niet, dat werd niet gezegd. Wat ik zeg is: Nederland is een klein land met één van de sterkste economieën van de wereld. We zijn op dit moment na Zwitserland het meest succesvolle land ter wereld als je alle staatjes optelt en deelt. En dat komt omdat we er iedere keer weer in slagen om die balans te vinden. Dat zal hier ook moeten. Die balans is dus tussen ja wat is economische nodig maar ook wat moeten we uit milieuoogpunt, vanuit leefbaar, na 2020 beperkte groei, stapje voor stapje, alleen als die successen geboekt worden op milieuvlak, op het verminderen van hinder, alleen dan kan het.

BREEDVELD
Beperkte groei dan noemt u dan 10% dus?

RUTTE
Over een langere periode. Het is niet zo dat in 2020 de 40.000 vluchtbewegingen bijkomen, dat gaat in stapjes.
Ik wil er eigenlijk ook over stoppen want. Ik heb Cora van Nieuwenhuizen beloofd het er kort over te hebben want ze heeft zo meteen een eigen persconferentie. Dus ik beperkt het even hier, dat is een goeie. Ik word helemaal meegesleept door de vragen van de heer Breedveld. Dus ik ga hier geen vragen meer over beantwoorden, ik beperk het even hiertoe.

BOVEN (BNR)
Niet zozeer inhoudelijk over het Schiphol-besluit, dat horen we dan zo wel van Van Nieuwenhuizen, maar meer eigenlijk even over het algemene, politiek wat hier nou gebeurt. Want er was een akkoord gepoogd te bereiken afgelopen winter rondom Alders, de Alders-tafel en zo. Dat is vastgelopen en wat u nu doet is van: dan doen we het gewoon zelf op macht.

RUTTE
Nogmaals, ik verwijs nu verder naar de persconferentie, u heeft helemaal gelijk, dat is terecht, ik werd helemaal enthousiast door de vragen van de heer Breedveld. Dat effect heeft hij dan op mij, maar ik stop er inderdaad over.

BOVEN
Zojuist sprak u nog hulde uit over het pensioenakkoord en klimaatakkoord. Hier is geen akkoord bereikt en grijpt het kabinet naar eigen maatregelen.

RUTTE
Nogmaals, u gaat zo meteen naar haar toe, dan gaat u het allemaal vragen ja.

Ontmoeting Koningin Máxima met kroonprins Saudi-Arabië

DE WINTHER (Telegraaf)
Meneer Rutte, u was afgelopen zondag nogal fel in de verdediging van de ontmoeting die de koningin had met de kroonprins van Saudi-Arabië. Bent u inmiddels misschien van mening veranderd over de manier waarop dat is gegaan?

RUTTE
Nee. Overigens, ik moet wijzen op twee briljante bijdragen van De Speld op dit terrein. Maar die zijn niet voor mijn rekening.

DE WINTHER
U doet er heel luchtig over, maar er waren veel mensen in Nederland en ook in de Tweede Kamer die buitengewoon onaangenaam verrast werden door een foto van de koningin met de kroonprins van Saudi-Arabië. Doet dat er niet toe?

RUTTE
Nee, ik verdedig dit echt 100% en vierkanten, en vierkant sorry, niet vierkanten. En waarom, omdat koningin Máxima hier opereert als speciaal pleitbezorger van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties op het gebied van inclusieve financiering. Ik denk de langste job titel ter wereld. En waarom is dat belangrijk? Omdat je ziet dat in heel veel landen dit een groot probleem is. Toegang, vooral voor vrouwen, van vrouwen tot financiële systemen, onderdeel daarvan in zijn hele activiteit die ze heeft ontwikkeld begonnen met onder andere het Duitse voorzitterschap van de G20 om in het kader van de G20 in het bijzonder ook de positie van vrouwen op dit terrein centraal te stellen. Dat heeft geleid tot gesprekken in de aanloop naar de G20 in Hamburg, de G20 in Argentinië, nu de G20 in Osaka in Japan en volgend jaar de G20 in Saudi-Arabië. In dat kader heeft ze die gesprekken. Het is ongebruikelijk dat, ik herhaal maar even nu wat ik zondag zei bij de inloop in Brussel bij de Europese Raad, maar toch nog maar even dat afrondend, het is ongebruikelijk dat zo’n speciaal vertegenwoordiger dan de hele VN-agenda afwerkt. Want als dat moet, moet je eerst door die hele VN-agenda boksen voordat je bij je eigen onderwerp komt. Sterker nog, de afspraak is dat je dat niet doet. Dat doet Nederland. Dus Nederland als land heeft z’n grote bezorgdheid uitgesproken over de dood van Khashoggi en alle onderzoeken daarover. Dus ik verdedig dit echt volledig. En ik vind ook echt, nee ik maak het nog even af, ik vind het werkelijk van groot belang dat zij dit kan doen. Daarmee vult zij niet zozeer voor Nederland alleen, want in Nederland is dit niet een heel groot onderwerp, toegang tot financiële diensten, maar in grote delen van de wereld is dat wel een groot thema, maar dat kan ze alleen doen als we ons ook houden aan hoe dat binnen de VN werkt.

DE WINTHER
U geeft zelf gelukkig al aan dat u zichzelf aan het herhalen bent van wat u zondag heeft gezegd. Maar mijn vraag was of het uitmaakt of mensen in Nederland, in het parlement, die er niet zo blij mee zijn, of u zich daar überhaupt iets van aantrekt.

RUTTE
Ik hoef het niet altijd eens te zijn met een parlementaire meerderheid, nee. Ik ben het er niet mee eens. Nee.

DE WINTHER
Maar ze zeggen wel dat u het moet voorkomen dat ze de volgende keer weer in zo’n situatie terecht komt.

RUTTE
Nou, die motie is aangenomen, zullen we bestuderen, maar u vroeg mij of de ophef in het Nederlandse parlement mij op andere gedachten had gebracht. Totaal niet. Geen seconde. Ik maak het even af, het heeft totaal niet op andere gedachten gebracht. Ik verdedig dit echt en het Nederlands parlement mag daar andere opvattingen over hebben. Natuurlijk. En die motie is aangenomen zullen we bestuderen.

WINTHER
En wat bedoelde die met die motie? Bestuderen of gaat u er ook uitvoering aangeven?

RUTTE
De motie is nog ambigu, maar we zullen het goed bestuderen.

WINTHER
Het is zo dat, dat begreep ik, het meer mensen heeft verrast dat zij in een bilaterale ontmoeting terechtkwam met de Saudische kroonprins en dat het aanvankelijk niet de bedoeling was. Klopt dat?

RUTTE
Dat weet ik niet, dat weet ik echt niet. Ze heeft daar gesprekken gehad met Abe, met Macron, met Merkel, Modi, Trudeau, Christien Lagarde van het IMF, Antonio Guterres van de VN, de president van de Wereldbank Malpass en dus inderdaad met de kroonprins van Saudi-Arabië. Ik weet niet precies het arrangement rond die gesprekken.

WINTHER
En neem mij niet kwalijk dat ik daarover verbaasd ben dan, want ik mag toch wel veronderstellen dat de Koningin met buitenlandse staatshoofden of regeringsleiders of kroonprinsen ontmoetingen heeft dat u in ieder geval vooraf weet wat zij gaat doen.

RUTTE
Wij weten globaal wat ze doet…

WINTHER
U wist dat niet?

RUTTE
Het is niet zo dat wij per gesprek ik daar persoonlijk toestemming voor geef.

WINTHER
Dus u wist niet dat zij de Saudische kroonprins ging ontmoeten?

RUTTE
Nee, wat ik precies wel of niet weet dat is voor mij. Maar het is niet zo dat wij in detail precies alle gesprekken uitgelijnd krijgen.

WINTHER
Maar u zei net dat u het niet wist.

RUTTE
Nee niet precies van de gesprekken die ze daar ging voeren. Maar dit gesprek, als ik dit van tevoren had geweten en ze had mij gevraagd ‘wat vindt je daarvan?’ Dan had ik gezegd: je moet het gesprek voeren.

WINTHER
Gaat u de Koningin naar Saudi-Arabië sturen als daar een G20 wordt georganiseerd?

RUTTE
Ja dan zijn we weer twee stappen verder, het gaat nu over het gesprek van afgelopen week en ik ga geen als-dan vragen beantwoorden.

DE WINTHER
Nou als dan, dan komt de G20- top eraan, Nederland wordt hoogstwaarschijnlijk uitgenodigd. Gaat de Koningin er dan naartoe?

RUTTE
Dat gaan we stap voor stap bekijken. Nu ging het gesprek over afgelopen weekend.

WESTER (RTL Nieuws)
Ja even aansluitend op de vragen van Wouter de Winther. Of de ophef nou wel of niet terecht is, daar kan je over discussiëren, maar er is een week ophef in het parlement, er is debat over, publiciteit over. Had die ophef gewoon voorkomen moeten worden?

RUTTE
Nee, dat bepaalt degene die ophef maken erover. Het is niet zo omdat allerlei lieden iets vinden dat daarmee het onterecht is dat een gesprek heeft plaatsgevonden. Ik sta echt achter dit gesprek. Zij kan haar werk niet doen en al die pleitbezorger van de Secretaris-Generaal van de VN kunnen hun werk niet doen als zij onderscheid moeten gaan maken tussen met wie ze praten over een onderwerp waar dat relevant is voor die taak. Sterker nog, je geeft ook een contrair signaal, want door zo’n gesprek dan niet aan te gaan, wel met Merkel, gaan we ook na de G20 en Hamburg, wel met de president Macri van Argentinië in de aanloop van de G20 in Argentinië, wel met Shinzo Abe, de premier van Japan in aanloop van die G20 en niet met de kroonprins van Saudi-Arabië dan geef je dus ook een politiek signaal af. Dan breng je de Koningin juist in een politiek speelveld. Dus dat moet je niet willen. En daarom zijn er hele strakke afspraken in het VN-systeem hoe dat werkt. Namelijk dat je praat over je eigen onderwerp en niet over de bredere VN-agenda en het is niet zo dat ik meteen onder de indruk ben omdat er in het parlement ophef ontstaat. Dan moeten we echt met elkaar afstellen dat dit type werk blijkbaar niet kan en ik vind dat dat wel moet kunnen. Wij moeten gebruik maken van het feit dat wij een Koningin hebben die internationaal aanzien heeft, die zich ook persoonlijk zeer wil inzetten voor dit onderwerp, zich houdt aan alle afspraken die erover gemaakt zijn dat buitengewoon secuur doet. Als er iemand is die zich heel bewust is van haar staatsrechtelijke positie dan is dat Koningin Máxima en in dit geval heeft ze ook van A tot Z binnen die staatsrechtelijke positie gehandeld.

WESTER
Kortom dit gesprekje met de kroonprins van Saudi-Arabië was alle ophef wel waard?

RUTTE
Dat zeg ik niet. Die ophef om alle andere… Ik ga toch niet over de ophef.. Andere bepalen of zij ergens aanstoot van heeft. De vraag is alleen of die aanstoot voor mij aanleiding is om een andere opvatting te hebben over het gesprek. geenszins, ik sta achter dit gesprek en ik zou haar opnieuw adviseren dat gesprek te voeren als ze me dat nu zou vragen.

WESTER
Nee, maar iedereen had kunnen aanzien komen dat dit tot ophef, gedoe zou leiden.

RUTTE
Ja, maar dat is geen reden om iets niet te doen.

WESTER
Dus dat gesprekje met de kroonprins was alle ophef wel waard?

RUTTE
Dat is een te kort door de bocht conclusie. Want dat is net alsof je zegt: ach laat maar. Dat zeg ik niet. Ik zeg: ik vind niet dat omdat er ophef is zo’n gesprek niet kan plaatsvinden.

WESTER
Ja maar je weet van tevoren dat er ophef komt en dan gaat het gesprek toch door. Dus dan is dat, die ophef, het gesprek waard.

RUTTE
Dat is uw conclusie. Daar zit een ‘lekker puh gevoel’ achter dat, als ik dat zou denken wat u nou in mijn mond legt, dat heeft een soort ‘lekker puh gevoel’. Dat wil ik helemaal niet, zo zit ik er ook helemaal niet in. Ik vind dat we er zakelijk naar moeten kijken. Zij houdt zich aan alle afspraken en ik verdedig dat. Ik vind ook echt dat ze dat verstandig doet en dat het terecht is dat de Nederlandse regering daarvoor verantwoordelijkheid neemt.

WESTER
Maar dat is toch een beetje vreemd. Het wringt een beetje. De minister van Financiën ging destijds niet naar een conferentie toe toen die moord net gepleegd was op de journalist Khashoggi. En nu met deze man zit Koningin Máxima gewoon gezellig thee te drinken.

RUTTE
De kroonprins van Saudi-Arabië is waarschijnlijk, of zijn vader, wie van de twee het ook zal zijn, ik heb zijn vader nog gesproken in februari, daar heb ik u ook niet over gehoord, de koning van Saudi-Arabië in Egypte bij de Europa-Midden-Oosten top die plaatsvond. Daarvoor gesprekken nog gehad. Of nou de koning of de kroonprins is die het voorzit, maar de Saudi-Arabische voorzitter van de G20 volgend jaar, het werk van Koningin Máxima in het kader van Guterres SGVN, speelt zich af ook in de context van de G20. Daar speelt een bepaalde activiteit binnen haar werk als speciaal-vertegenwoordiger. Richt zich op de G20 en dan op de bijzondere positie van vrouwen. Het zou toch heel vreemd zijn als je dan moet zeggen: ja maar nu bevalt het ons even niet, waar we nu de G20 hebben, dus dan doen we het maar niet. Dan kun je zo’n werkstroom niet doen, plus door dan zo’n gesprek niet te hebben brengen je juist de Koningin in een politiek speelveld. Want dan geef je dus op dat moment, via de speciaal-vertegenwoordiger van de SGVN, een politiek signaal af over Saudi-Arabië. Dat moet op andere plekken gebeuren: dat doet de VN, bijvoorbeeld via de Veiligheidsraad, dat doet Nederland bilateraal en dat hebben we ook gedaan.

Migranten op Middellandse Zee

JOOSTEN (Elsevier)
Meneer Rutte, de VVD heeft deze week een voorstel gedaan over het oppikken van migranten op de Middellandse Zee en dit voorstel overigens weer ingetrokken. Tegelijkertijd zijn er weer mensen verdronken op de Middellandse Zee. U bent zelf heel veel bezig geweest met de kwestie migratie overzee naar Europa. Ik vroeg mij af: hoe hangt de klok er nu bij? Wat doet Europa? Wat vindt u dat er nu moet gebeuren? Misschien zijn dertig verdronken mensen nog niet genoeg, ik weet niet, maar…

RUTTE
Ik snap de vraag niet, wat moet ik nu vinden?

JOOSTEN
Nou de VVD heeft voorgesteld…

RUTTE
Heb ik gezien, maar u… daar ging u vraag niet over.

JOOSTEN
Ja oké, tegelijkertijd is er in dezelfde week zijn mensen weer verdronken en we horen weinig meer over maatregelen die de Europese Unie op dit vlak neemt en waaraan uzelf ook in het verleden veel gedaan heeft, toen de Turkije-deal etc. tot stand kwam.

RUTTE
Nou opvatting van de Nederlandse regering, en dat is ook het pleidooi wat wij houden in het kader van onze samenwerking in Europa, dat is overigens ook opvatting die in Europa breed gedeeld wordt, dat het goed zou zijn om Turkije achter afspraken te maken met landen in Afrika. Dat zal natuurlijk niet met Libië kunnen. Dat moet met landen waar min of meer stabiliteit bestaat. Dat hoeft niet per se in de kuststreek te zijn, dan kan ook dieper in Afrika zijn. Er zijn wel afspraken met landen in Afrika, zoals Niger, wat natuurlijk veel dieper in Afrika ligt, niet aan de kust, over de opvang van vluchtelingen, ook in de regio daar. Maar dat zijn nog geen kopieën van de afspraken met Turkije. Ik zou wensen dat we erin slagen om meer gedetailleerd dat soort afspraken te maken. Dat is op dit moment niet gelukt. Het is vreselijk complex. Het is niet zo heel makkelijk en er is op dit moment ook minder dan bij Turkije-afspraak in 2016 de direct urgentie van hele grote vluchtelingen-stromingen. De stroom is nu veel kleiner dan toen de enorme stroom vluchtelingen die uit Syrië, mensen die in vier dagen uit Aleppo in Berlijn waren en vervolgens hard doorreisde naar Zweden, Nederland of België. Dus er is andere context, maar Nederland vindt dat nog steeds en ik zet me daarvoor in, mijn collega’s zetten zich daarvoor in. Ook in de contacten met Afrikaanse landen, bijvoorbeeld bij die top die ik net noemde, waar ik de koning van Saudi-Arabië heb gesproken, niet hierover natuurlijk, maar wel andere leiders toen gesproken uit de regio. Dat gaat stapje voor stapje. Het is lastiger nu, nogmaals, omdat de directe druk van een grote vluchtelingencrisis en stroom, als crisis er niet is, meer specifiek het probleem van de schepen is natuurlijk, dat je daar zit tussen een balans. Tussen enerzijds is het een internationale verplichting van schepen om mensenlevens te redden en anderzijds wil je niet bijdragen aan criminele activiteiten van mensensmokkelaars. En dat heeft ook Anke Broekers, de staatssecretaris, heeft dat toegezegd dat zij in Europees verband aan de orde zal stellen. De vraag of dit soort reddingsacties of die doorwerken op het verdienmodel van smokkelaars. Dat is natuurlijk wat je wil weten. Het is op zichzelf schepen zijn verplicht mensen op te pikken. Maar goed als ze heel snel gaan varen om de Libische kustwacht voor zijn om mensen op te pikken dan is het misschien weer niet handig en verder moet je ook weten of er vanuit de kust in Libië contacten zijn met die schepen om vanuit hun businessmodel daar actief in te bemiddelen. Dat weten we allemaal niet precies. Dus daarvan heeft Ankie Broekers gezegd: dat ga ik uitzoeken en aan de orde stellen op de JBZ-raad. Die raad waar zij dan als staatssecretaris in zit op 18 en 19 juli.

JOOSTEN
Het is niet meer aan de orde geweest op één van de toppen waar u zelf bent geweest?

RUTTE
Het is nooit aan de orde geweest bij één van die toppen. Dat wordt allemaal besproken in de vakraden. Op de top is alleen aan de orde wat op de agenda staat. Maar dit is ook niet iets wat je op de top hoeft te bespreken. Dat heeft totaal geen zin want ja, dan zit je met 28 leiders te zeggen: wat zou het goed zijn om Turkije-achtige deals met Afrika te sluiten. Wat je moet doen is daadwerkelijk…

JOOSTEN
Dat gebeurt pas als de urgentie heel groot wordt?

RUTTE
Nee, nee, wat ik zei was: daar is in Europa grote eensgezindheid over. Maar het ook daadwerkelijk afsluiten van dat soort deals daarvoor zal je toch echt intensief in gesprek moeten met landen in Afrika, gecoördineerd. En dan zie je van beide kanten, is mijn waarneming zowel vanuit Afrikaanse kant als vanaf Europese kant, dat gelukkig die grote stroom er niet is, maar dat dat ook weer niet handig is voor het gevoel van urgentie om dat soort afspraken te maken.

JOOSTEN
Wie voert die gesprekken eigenlijk?

RUTTE
Ja, op allerlei niveaus. Onder andere ikzelf bij die top in Saudi-Arabië of sorry in Egypte met de landen in de Arabische wereld en de Europese wereld eind februari.

VAN DEN BERGH (Reuters)
Nog even over mensenrechten, de Kamer heeft ook een motie aangenomen deze week over Myanmar en dat Nederland gelijkstemmende landen zou moeten zoeken om een Turkije…

RUTTE
Sorry, ik heb die motie niet gevolgd. Dat ga ik even uitzoeken voor je. Daar heb ik geen antwoord op. Die motie heb ik niet meegekregen.

Frans Timmermans

HENDRIKX (Volkskrant)
De regeringsleiders hebben afgelopen week besloten dat Frans Timmermans vicepresident moet worden van de Europese Commissie. Staat eigenlijk vast dat hij die functie ook wil?

RUTTE
Volgens mij wel ja. Dat hebben de sociaaldemocraten natuurlijk uit onderhandeld in dat kader. Nederland heeft gezegd als dat gebeurt, het was bekend dat wij hem zouden steunen als president van de Commissie. En ik heb met de coalitie afgestemd dat waar dit onderdeel is van een pakket afspraak, het vicepresidentschap van de Commissie voor Frans Timmermans dat de Nederlandse regering dat zou accommoderen door hem dan ook voor te dragen. Want wij moeten dan formeel hem voordragen en strikt genomen zou je kunnen zeggen: we zouden hem steunen als voorzitter van de Commissie. Er gebeurt nu iets anders, dat geeft ons de mogelijkheid een andere Nederlander voor te dragen. Maar omdat hij onderdeel is van een pakket en sowieso natuurlijk een voortreffelijke politicus en vertegenwoordiger van Nederlandse belangen, heeft de coalitie gezegd: in zo’n pakketafspraak vinden wij ook dat dat moet gebeuren. Verder is er vanuit de sociaaldemocraten in Europa, en daar behoor ik niet toe, vooral de Spaanse en Portugese premiers die onderhandelingen deden, die moet u vragen of hij dat ook wil. Ik neem aan van wel want het wordt overal aangekondigd dus dat neem ik aan van wel.

HENDRIKX
U heeft hem niet meer gesproken?

RUTTE
Jawel, maar ik heb niet formeel die vraag gesteld. Ik neem aan dat die vraag gesteld is eerder op tijd door de Spanjaarden en de Portugezen.

HENDRIKX
Want hoe is het met hem?

RUTTE
Ja goed volgens mij. Hij kan wel tegen een stootje. Maar hij had natuurlijk gehoopt neem ik aan voorzitter te worden. En dat is natuurlijk altijd een teleurstelling als dat niet gebeurt. Maar verder, Frans Timmermans kan wel een duwtje hebben.

HENDRIKX
En wat vindt u van de kritiek dat dit toch ook slecht is voor het aanzien. Juncker heeft het nu ook gezegd: allemaal een beetje ondoorzichtige achterkamertjes…

RUTTE
Ik zou niet weten hoe je het dan moet doen jongens. Ik weet het allemaal. Ja dan moet je… In Nederland mag je op niemand stemmen. Je mag hier de premier niet kiezen, de burgemeester niet, de commissaris niet, de coalitie niet. Het enige waar je in Nederland op mag stemmen is een politieke partij en dan moet je maar hopen dat er een coalitie uitkomt die je leuk vond. Dus in dat opzicht is dit toch allemaal een stuk democratische dan wij zijn.

WESTER (RTL Nieuws)
Is dit een pleidooi voor verandering?

RUTTE
Nee, ik behoor tot de grote voorstanders van het Nederlandse stelsel. Maar dit is dat verhaal waarom Van Mierlo vond dat je het moest veranderen, maar ik zou er niet voor zijn. Volgens mij is dit ook de enige manier waarop je de zaak bestuurbaar houdt.