Toespraak van staatssecretaris Paul Blokhuis bij de opening van museum Sophiahof op 27 juni 2019 in Den Haag
Majesteit, excellentie, beste mensen,
Wat ben ik blij dat we hier vandaag samen zijn, op deze bijzondere dag. Op deze bijzondere plek.
Dit monumentale gebouw heeft vele bestemmingen gehad in het verleden, maar heeft in zijn oorsprong een verbinding met het Indische verleden.
Want het was de oud-minister van Koloniën Guillaume Louis Baud die het pand in 1858 liet bouwen nadat hij Nederlands-Indië voorgoed had verlaten.
Het voelt alsof de cirkel rond is nu vandaag een lang gekoesterde wens in vervulling gaat van heel veel mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië.
Een eigen plek. Om te kunnen herinneren, om te kunnen herdenken, te ontmoeten, te leren, te onderzoeken. Hier, in de Sophiahof.
Ik weet ook dat veel mensen hier heel hard en met veel liefde aan hebben gewerkt. Daar wil ik u allemaal hartelijk voor danken.
Beste mensen,
In het blad Pinda – dat is één van de door VWS gefinancierde projecten die hier vandaag worden gepresenteerd – wordt het voormalige Nederlands-Indië vergeleken met een huis dat niet meer bestaat. Ik vind dat een mooie vergelijking.
De mensen die daar hebben gewoond, en die de weg daar kenden, die zich daar thuis hebben gevoeld - ze zijn nog in ons midden. Helaas wel met steeds minder.
En daarom zijn hun verhalen zo belangrijk. Hun verhalen, waarmee hun kinderen en kleinkinderen zich een voorstelling kunnen maken van die woning. Er de weg kunnen zoeken door de vele kamers, antwoord kunnen vinden op vragen die ook over henzelf gaan.
Met al zijn kamers en al zijn bewoners, roept die woning van toen bij iedereen weer een andere emotie op. Een andere herinnering. Een ander verhaal. Voor iedereen kleurt het verleden anders.
En dat is ook zo voor de mensen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië. Dat is ook logisch.
Elk verhaal over vertrek of aankomst is anders.
Maar er was en is wel gedeeld verdriet.
Verdriet om het verlies van wat je kende. Om het vertrek, dat vaak gedwongen was. De trauma’s van de Japanse bezetting, de kampen, de dwangarbeid, de Bersiap, de dekolonisatie-oorlog. Berooid aankomen in een land dat velen nog nooit hadden gezien. En vervolgens het gebrek aan warmte en erkenning in dat nieuwe land. Het gevoel als derderangsburger te zijn behandeld.
Al die verschillende ervaringen. En toch…
Ondanks al die verschillen.
Je komt toch allemaal uit diezelfde woning.
En hoe verschillend ook, je herkent elkaar in wat je deelt:
Het verdriet en de pijn aan de ene kant. De loop van de geschiedenis die niet kan worden teruggedraaid.
Maar ook zoete herinneringen aan muziek, geuren en kleuren. De eigen identiteit die dieper zit dan wat ook.
Beste mensen, we hebben samen een lange weg afgelegd om te komen waar we vandaag zijn. We hebben op basis van dat verleden, waarin zoveel mensen hun eigen verhaal hebben, samen een nieuw onderkomen gebouwd.
En ik hoop dat deze woning – De Sophiahof – een plek zal zijn waar iedereen samen kan komen. Vanuit zijn eigen geschiedenis, er is plaats voor iedereen. Er is ruimte voor pijn en verdriet, maar ook voor schoonheid, eigenheid en mooie herinneringen.
Ik hoop dat nieuwe generaties hier de weg vinden naar het verleden, naar de plek waar hun ouders en voorouders woonden. Maar ook dat we hier, onder dit dak, samen kunnen bouwen aan een gedeelde toekomst.
Dank u wel!