Minister Ollongren komt met maatregelen voor vernieuwing van de democratie

Nieuwsbericht | 26-06-2019 | 07:15

‘Net als de staatscommissie ziet het kabinet de noodzaak om het parlementaire stelsel toekomstbestendig te maken. Het kabinet maakt werk van het vernieuwen van de democratie. Zo willen we een betere vertegenwoordiging van alle Nederlanders en zal al deze kabinetsperiode de parlementaire democratie worden versterkt’, aldus Ollongren.

‘Lage drempels, hoge dijken’
Het kabinetsstandpunt is een reactie op het in december gepresenteerde rapport ‘Lage drempels, hoge dijken’ van de staatscommissie parlementair stelsel onder leiding van Johan Remkes. Daarin staat dat niet alle burgers in Nederland zich voldoende gehoord en vertegenwoordigd voelen in het huidige parlementaire stelsel. De staatscommissie maakt zich ook zorgen over de kwetsbaarheid van onze democratische rechtsstaat. In het rapport staan voorstellen om het huidige parlementaire stelsel te vernieuwen. Het kabinet neemt een deel van de adviezen over of is er al mee aan de slag gegaan. Over een aantal aanbevelingen volgt later dit jaar nog een standpunt van het kabinet.

Nieuw kiesstelsel
Net als de staatscommissie ziet het kabinet dat niet iedereen in Nederland zich goed vertegenwoordigd voelt in ons parlementaire stelsel. Daarom kiest het kabinet ervoor om het kiesstelsel te vernieuwen. Mensen krijgen meer invloed op wie er in de Tweede Kamer komt. Met als doel dat het parlementaire stelsel een betere vertegenwoordiging van heel Nederland is. Het kiesstelsel dat eerder door het Burgerforum is voorgesteld, biedt daarvoor goede mogelijkheden. Bij het stemmen kan de kiezer een stem uitbrengen op de partij, en zo een stem uitbrengen op de hele kandidatenlijst, of op één kandidaat van die partij. In dit kiesstelsel heeft de stem op een individuele kandidaat van een partij meer gewicht. De kans is daarmee groter dat een kandidaat die zich regionaal, op een bepaald onderwerp of voor een bepaalde doelgroep profileert, gekozen zal worden. In de verdere uitwerking kijkt het kabinet naar mogelijkheden om de regionale factor in het kiesstelsel nog verder te vergroten.

Eerste Kamer
Om de rol van de Eerste Kamer in de democratische rechtsstaat te ondersteunen komt het kabinet met twee voorstellen. De eerste is een verbetering van de herzieningsprocedure van de Grondwet. Door een gezamenlijke vergadering van de Eerste en Tweede Kamer, wordt de tweede lezing straks in één vergadering afgehandeld.

Het kabinet gaat nog een stap verder dan de aanbevelingen van de staatscommissie door terug te keren naar de wijze van de verkiezing van de Eerste Kamer van voor de grondwetsherziening van 1983. De leden van de Eerste Kamer worden dan voor zes jaar verkozen, waarbij om de drie jaar de helft van de leden aftreedt. Met deze wijziging wil het kabinet meer recht doen aan de rol van de Eerste Kamer in ons parlementaire stelsel.

Jongerenparlement
Het kabinet vindt het belangrijk om meer jongeren te betrekken bij de politiek. Vorige week woensdag is een succesvolle start gemaakt met een eerste congres over een te vormen jongerenparlement. Op initiatief van de minister van BZK is een grote groep jongeren met elkaar in debat gegaan over hoe het jongerenparlement het beste kan werken en zoveel mogelijk jongeren met uiteenlopende achtergronden kan bereiken. Het ministerie wil via het jongerenparlement de stem van jongeren meer in de politiek laten doorklinken. Ook bekijkt het kabinet of de kiesgerechtigde leeftijd kan worden verlaagd van 18 naar 16 jaar.

Wet op de Politieke Partijen
Op dit moment werkt het ministerie van BZK al aan de Wet op de Politieke Partijen (WPP) waarin onder andere nieuwe regels zullen worden opgenomen voor digitale campagnevoering en microtargeting en meer transparantie over financiering van politieke partijen. Met deze wet onderstreept het kabinet de belangrijke positie van politieke partijen voor het goed functioneren van de democratie.

5 mei
Anders dan de staatscommissie, wil het kabinet vasthouden aan de naam Bevrijdingsdag voor 5 mei. Op die dag staan we stil bij de bevrijding van dictatuur en nazisme en vieren we onze vrijheid. Het kabinet doet een oproep aan de sociale partners om 5 mei voor iedereen in Nederland een vaste vrije dag te maken.

Nader standpunt
Het kabinet zal vormen van directe democratie, zoals het correctief bindend referendum, nader verkennen. De invoering van een terugzendrecht voor de Eerste Kamer en de constitutionele toetsing vragen om een verdere afweging. Het voorstel voor een gekozen formateur neemt het kabinet niet over.