Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 18 april 2019

Mediatekst | 18-04-2019

Inleidend statement minister-president Rutte

Een paar dingen ter inleiding. In de eerste plaats natuurlijk de mooie werkgelegenheidscijfers vanochtend, je ziet dat we wat betreft de werkloosheid nu langzamerhand ook weer iets beter ervoor staan dan toen de cijfers begonnen te verslechteren aan het einde van het vorige decennium. En dat is goed nieuws, dat betekent dat iedere maand nog steeds meer mensen uit een uitkering aan de slag komen of uit een situatie van niet-werken, misschien ook zonder uitkering, aan de slag komen. En dat zijn nog altijd de beste verbeteringen die mensen kunnen doormaken, zowel natuurlijk in financiële zin als ook wat het betekent, dat weten we ook allemaal zelf, als we aan het werk zijn: wat je ontdekt in je eigen talenten, je sociale contacten opdoet en weer verder komt in deze samenleving. Dus ik blijf altijd heel vrolijk als ik zie dat de werkgelegenheid nog steeds verder de goede kant opgaat, zoals het ook heel zorgelijk was een aantal jaren geleden dat de werkloosheid zo opliep.

Nou, we zijn natuurlijk hard aan het werk, zoals u weet en dat gaat nog wel even duren, op het terrein van klimaat. Daar heb ik nu verder geen nieuwe berichten over. Ook op het terrein van pensioenen ziet u zichtbaar in de Kamer de nodige contacten. Ook daar nu verder geen nadere berichten over, dat zijn van die broedende kippen en zeker ook in de paastijd zijn we extra voorzichtig om die te storen. Maar niettemin is het wel goed dat dat speelt en dat we proberen daar verder te komen.

Dan was natuurlijk deze week ook de week van de ramp met die prachtige kathedraal in Parijs, misschien wel een van de meest iconische gebouwen van Europa, de Nôtre-Dame. Ik heb het ook tegen u eerder gezegd en velen hebben dat ook met elkaar besproken: ik denk dat iedereen enorm geraakt was maandag toen dat gebeurde, die brand. En we leven dus ook intens mee. Die kathedraal staat niet voor niks op de UNESCO-Werelderfgoedlijst, het is een van de meest inderdaad iconische, een van de meest bezochte gebouwen in de wereld en dit raakt niet alleen Frankrijk, dit raakt natuurlijk alle katholieken in de wereld maar dit raakt eigenlijk dit hele werelddeel en ook mensen buiten Europa. En ik heb de Franse president direct alle steun en sterkte toegewenst, alle steun toegezegd. Dat zal niet zozeer financieel hoeven, want ik heb de indruk dat daar wel heel veel is opgehaald. Maar Nederland, maar als dat nodig zou zijn, beschikt over gespecialiseerd vakmanschap in dit soort situaties en Ingrid van Engelshoven, de minister, heeft die expertise ook aangeboden: de expertise van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Nou, allemaal nog te vroeg om te bezien of dat nodig is, hoe dat gaat lopen, maar we stand ready als dat nodig is, in goed Frans.

Dan natuurlijk morgen de Matthäus Passion, dus dan zult u weer diversen van ons op pad zien. Ik maakte tot nu toe, altererend bezocht ik Leiden en Naarden. Inmiddels bezoek ik nu Delft, Leiden en Naarden. Dus dit jaar Delft, volgend jaar Leiden en het jaar daarop Naarden. En waarom Delft daar nu bij is gekomen? Dat is een enorm ingewikkeld verhaal, maar dat moet u maar gaan uitzoeken, maar ik zie er wel erg naar uit om in die prachtige kerk in Delft morgen te genieten van deze prachtige muziek. En ik hoop dat u ook prachtige Paasdagen hebt en het weer gaat in ieder geval meewerken, dat is goed nieuws.

Dekkingsgraden van de pensioenfondsen

BREEDVELD (NOS JOURNAAL)
Premier Rutte, hoe kijkt u naar het nieuws van de dekkingsgraden van de pensioenfondsen van vandaag?

RUTTE
Dat is niet nieuw volgens mij, we zien al een tijdje dat er grote zorg is over die dekkingsgraden.

BREEDVELD
Wat doet u met dat nieuws?

RUTTE
Je kunt er op twee manieren naar kijken. Je zou kunnen zeggen: dit is een zaak van werkgevers en werknemers. De pensioenen zijn niet van de overheid, maar zijn van de werkgevers en werknemers. Dus één manier van ernaar kijken is van een afstand. Maar dat is natuurlijk niet reëel, want de politiek heeft natuurlijk wel degelijk ook zijn bemoeienis ermee, bijvoorbeeld via het financieel toetsingskader en de randvoorwaarden van het pensioenfonds, van het pensioenstelsel. Maar je moet vaststellen dat het pensioenstelsel verouderd is, dat een aantal arrangementen echt moeten worden aangepast en vandaar dat we vorig jaar een poging hebben gedaan, dat is toen niet gelukt, met werkgevers en werknemers, om dat pensioenstelsel te moderniseren. En daar blijven we aan werken, want dat zou ook misschien wat kunnen helpen bij die kortingen, maar dat is allemaal nog maar de vraag. Maar het zou iets kunnen helpen. Maar belangrijker is dat je daarmee dat pensioenstelsel voor de volgende generaties stabiel maakt.

BREEDVELD
En nou willen met name die bonden natuurlijk veel meer regelen dan puur en alleen het pensioenstelsel. Zij willen ook afspraken maken over het verder groeien van die pensioenleeftijd. Bent u bereid daar weer over te gaan praten?

RUTTE
Wij hebben dat vorig jaar uitvoerig besproken. En er lag natuurlijk een heel pakket waarbij we naar de zware beroepen hebben gekeken, waarbij we hebben gekeken naar de één op één koppeling van de levensverwachting gekoppeld aan de stijging van de pensioenleeftijd, waarbij gesproken is over de zware beroepen. Er lagen verregaande voorstellen op tafel van kabinetszijde om daar aan wensen tegemoet te komen. We waren denk ik op een haar na uit het kernvraagstuk, namelijk: hoe ga je die tweede pensioenpijler moderniseren. Er lagen nog een paar technische vraagstukken, maar ik denk dat daar de grootste maatschappelijke en politieke vraagstukken richting een oplossing gingen. Uiteindelijk was dat niet genoeg, het is niet gelukt. Wat er nu eventueel wel of niet gebeurt, kan ik niks over zeggen, want ja dat zijn die broedende kippen. Maar goed u heeft in ieder geval wel het Pechtoldje gezien wat Lodewijk Asscher deed met Wouter Koolmees die daar op bezoek ging. En ik begrijp dat inmiddels de SP heeft aangekondigd volgende week een gesprek, dus er zijn wel degelijk gesprekken gaande. Maar wat er verder gebeurt, kan ik niks over zeggen omdat dat niet gaat helpen.

BREEDVELD
Een hoop kopjes koffie. Maar allemaal met als doel om die onderhandelingen weer vlot te trekken. En dan zult u toch moeten gaan praten over dat niet zo snel laten stijgen van die pensioenleeftijd. Staat u open voor dat gesprek?

RUTTE
Maar dat lag op tafel al en daar hadden we al verregaande voorstellen voor gedaan.

BREEDVELD
Maar niet ver genoeg.

RUTTE
Ja, kijk, díe onderhandelingen zijn toen uiteindelijk niet tot positieve afronding gekomen, maar daar kan ik nu verder niets over zeggen wat we wel of niet bereid zijn, omdat dat niet de kans dat je, als er al gesprekken gaan plaatsvinden, tot iets gaat komen bevordert als je daar nu iets over gaat zeggen.

BREEDVELD
Maar uw houding kan natuurlijk niet zijn: tekent u maar bij het kruisje, want dit is wat we te bieden hebben.

RUTTE
Nou er lag een pakket van zeven miljard euro, aangeboden door het kabinet, zeven miljard euro. Dus ik geloof niet dat er niks lag. Maar het was niet genoeg, we zijn er niet uit gekomen en de vraag of en hoe je er wel uit kan komen, daar kan ik pas iets over zeggen als we er uit zijn.

BREEDVELD
Kopjes koffie, het informele circuit, maar wordt het ook niet tijd om formeel weer met elkaar aan tafel te gaan zitten omdat de nood al maar hoger wordt?

RUTTE
Nou ja, de vorm volgt de strategie, dus als het nuttig is het in het openbaar te doen, doe je het openbaar. En of er informele gesprekken zijn, behalve die u al hebt waargenomen, daar kan ik niks over zeggen.

Benoeming voorzitter Onderzoeksraad voor Veiligheid

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, waarom is de Rijksministerraad bij Jeroen Dijsselbloem uitgekomen als nieuwe baas van de OVV?

RUTTE
Ja, ik ben ontzettend blij dat hij het wil doen. Ik vind het een van de meest voortreffelijke ministers in het vorige kabinet. Een hele goede minister van Financiën, een rechtschapen mens, zeer betrouwbaar en iemand die ook had kunnen kiezen voor het grote geld. Als er nou iemand in het vorige kabinet nu had kunnen kiezen voor de dikke portemonnee dan was het Jeroen Dijsselbloem geweest. En waar kiest hij voor? Hij kiest voor het openbaar belang. Hij kiest voor de publieke zaak en dat vind ik bijzonder. Want ik denk dat we blij mogen zijn dat iemand van zijn statuur, en hij heeft vijf jaar naast me gezeten in de ministerraad, en ik heb vaak gezien hoe hij discussies bepalend kon beïnvloeden door zijn bijdrage, dat zo iemand bereid is om dit werk te gaan doen.

DE WINTHER
Bereid is en hij wil het doen. Betekent het dat de Rijksministerraad hem gevraagd heeft? Of heeft hij zelf gesolliciteerd?

RUTTE
Dat zou ik niet weten. Dat zou ik moeten nagaan voor u. Ik weet in ieder geval dat we bij hem zijn uitgekomen. Wat het precieze proces is, dat heeft ter departementen plaatsgevonden. En dan is nog helemaal de vraag of ik daar iets over zou mogen vertellen. Maar feit is in ieder geval, dat hoe het dan ook gegaan is, het kabinet en Jeroen bij elkaar zijn gekomen.

DE WINTHER
Welke ervaring op het gebied van veiligheid heeft Jeroen Dijsselbloem eigenlijk, behalve dan dat hij minister is geweest?

RUTTE
Wat je zoekt bij de voorzitter van de OVV is iemand met een groot verstand van de publieke zaak, niet specifiek op het gebied van veiligheid zozeer. Daarvoor is heel veel deskundigheid in de OVV aanwezig. Dus je zoekt iemand als voorzitter, als baas van de club, die in staat is om uiteindelijk op basis van alle inhoudelijke input die daar geleverd wordt, de goede maatschappelijke afwegingen te maken. Dat kan hij als geen ander. Je zoekt daar niet iemand, voor die functie, wel in de organisatie, maar niet als voorzitter, die zelf dé expert in Nederland is op het gebied van veiligheid.

DE WINTHER
Maar je zoekt volgens mij ook iemand die toch op een behoorlijke afstand van in ieder geval politieke besluitvorming of politici wellicht staat, omdat er vaak ook harde noten gekraakt moeten worden over het optreden van departementen en soms ook van bewindspersonen zelf. Nu kennen we Jeroen Dijsselbloem als iemand, we zagen van de week met het boek van Lodewijk Asscher nog mooie foto's voorbij komen. Hoe ze met zijn vieren, Asscher, Spekman, Samsom en Dijsselbloem, op het terras zaten om de partijstrategie te bespreken. Als nou straks Asscher minister is of staatssecretaris Spekman in functie is en er gebeurt daar wat, is het dan niet een beetje raar dat iemand die zo dicht op die politiek staat straks gaat oordelen over of…?

RUTTE
Nou, niet meer. Hij is twee jaar weg. Of 1 jaar en 9 maanden weg. Hij is al een tijdje uit de politiek weg. Tjibbe Joustra is ook 14 jaar SG Landbouw geweest. Heeft volgens mij op voortreffelijke wijze het voorzitterschap.

DE WINTHER
Dat is een ambtelijke functie, geen politieke functie.

RUTTE
Ja maar Secretaris-Generaal van een belangrijk departement als Landbouw is niet politiek, maar zit natuurlijk ook in het hart van de politiek-ambtelijke besluitvorming, heeft op een voortreffelijke wijze onafhankelijk, ook wel af en toe gezien waar dat in politieke zin toe kon leiden. Maar altijd vanuit de inhoud en zuivere afwegingen makend zijn werk gedaan. Zonder dat hij nou dé veiligheidsexpert was, zoals ook Van Vollenhoven op dat moment nog niet en daarvoor de veiligheidsexpert was. Je zoekt daar mensen voor dat type functies die in een organisatie waar heel veel inhoudelijke deskundigheid zit, zo'n organisatie goed te kunnen aansturen en in staat is om vervolgens ook de noodzakelijke knopen door te hakken. En ik ben er echt van overtuigd, als iemand in Nederland in staat is om dat in onafhankelijkheid te doen, dan is dat Jeroen Dijsselbloem. En ja hij was hiervoor partijpoliticus, maar dat zijn natuurlijk wel meer mensen.

DE WINTHER
En de vermenging van zijn partijkleur en eventuele latere beoordeling van partijgenoten op departementen, u ziet niet dat dat misschien kan gaan schuren?

RUTTE
Eerder omgekeerd, ik denk dat hij daar nog kritischer op zal zijn. Hij is tegen iedereen heel kritisch, hij is onafhankelijk. Dat vond ik trouwens ook het bijzondere als minister van Financiën, dat hij, of er nou VVD'ers…

DE WINTHER
Sorry, dat ik u onderbreek, maar hoezo is hij onafhankelijk? Dat zegt u nu wel, maar hij was minister van de PvdA, dan ben je toch niet ineens onafhankelijk?

RUTTE
Maar het is ook een beetje: hoe zit je in de wedstrijd. Ben je iemand die altijd als partijpoliticus permanent het belang van je eigen partij zit te verdedigen? Of ben je iemand die in eerste plaats bestuurder is in het algemeen belang? Nou als iemand in die vorige Ministerraad een bestuurder was in het algemeen belang, natuurlijk PvdA-partijkaart hebbend, en als het ging om interne partijstrategie zal hij ongetwijfeld hebben meegedacht, maar waar het gaat uiteindelijk om de keuzes voor Nederland, die keuzes maakt vanuit inhoudelijke afweging: wat is het belang van dit land? Wat is in het belang van de publieke zaak? En niet: wat is in het belang van mijn partij? En zo hoort dat ook, daar zijn de fracties voor, de ministers moeten ervoor zorgen dat het land goed bestuurd wordt. Er ligt een regeerakkoord wat de fracties hebben opgesteld, dat geeft politiek richting. En binnen dat regeerakkoord probeer je de goede dingen voor het land te doen. Maar niet de hele dag na te denken over je eigen partijkleur.

DE WINTHER
Dan moeten we die foto op het terras bij het Lloyd Hotel maar even buiten beschouwing laten?

RUTTE
Nee, die moet je helemaal niet buiten beschouwing laten. Dat is een hele mooie foto van een politieke partij die bezig is zich af te vragen, wat ik ervan zag, ik dacht dat die foto bij Pauw van de week getoond werd, in een vond ik overigens heel mooi interview met Lodewijk Asscher, waar hij heel persoonlijk vertelde over wat hij de afgelopen jaren heeft meegemaakt, privé en zakelijk. Ik dacht dat daar die foto voorbij kwam. En dat laat zien: Jeroen Dijsselbloem die ook een partijpoliticus is en zich inzet voor zijn partij op dat moment. Maar dat is wel een aantal jaren geleden. Hij is nu 1 jaar en 9 maanden weg. Een man van groot statuur. Volgens mij is dat ook breed in Nederland gedeeld, zien mensen dat. Een van de meest gewaardeerde ministers in het vorige kabinet. Hij scoorde consistent hoger dan de premier. Dat heb ik hem natuurlijk altijd nagedragen. Maar verder altijd grote bewondering gehad.

Matthäus Passion

VAN GALEN (NIEUWSUUR)
Verrassende keuze, Delft morgen.

RUTTE
Hoezo?

VAN GALEN
Nou, het is al een eeuw in Naarden, later in Leiden, nu ineens Delft. Geeft dat geen schok in Naarden?

RUTTE
Daar moet u zelf maar even de research naar doen. En dan moet u even kijken wat er even precies in Leiden is gebeurd, wel of niet tussen gebouw en bespelers. Maar om daar geen partij in te kiezen, want ik moet al zo vaak partij kiezen in allerlei zaken, dacht ik: weet je wat ik nou doe? En Marja van Bijsterveldt is een dierbare vriendin en die is burgemeester van Delft: Ik ga in plaats van bewegen tussen twee steden, bewegen tussen drie steden. Om het nog ingewikkelder voor jullie te maken.

VAN GALEN
Hoort u verschil tussen uitvoeringen, in dit geval tussen Naarden en Leiden?

RUTTE
Ja. Nou ja,  de hele uitvoeringspraktijk van de barokmuziek heeft zich natuurlijk door de jaren ontwikkeld. En dat betekent of dat het nou tempo is, instrumentkeuze, hoe authentiek probeer je de oude muziek uit te voeren, in dit geval de barokmuziek uit te voeren. Of maak je gebruik van modernere instrumenten? Er zijn natuurlijk grote verschillen tussen verschillende bespelers ja. Als u de Mengelberg-Matthäus Passions beluistert vlak na de oorlog met dubbele bezetting en driedubbele koren, in een tempo ongeveer dat je de nachttrein niet meer zou halen, dan was dat toch een totale andere Matthäus Passion dan de twee keer anderhalf uur wanneer we het nu horen.

VAN GALEN
Ik zag archiefbeelden van u en dacht: het is ook wel een moment van contemplatie voor u he? Zo'n drie uur.

RUTTE
Heerlijk, ik hoop ook voor u.

VAN GALEN
Eigen zonden overdenken wellicht, of niet?

RUTTE
Ja, die zijn er natuurlijk niet. Maar als je lang genoeg gaat nadenken zijn ze er. Ja.

VAN GALEN
Luistert u ook wel eens naar de Matthäus als het niet nodig is?

RUTTE
Het is nooit nodig.

VAN GALEN
Het is geen verplichting voor u?

RUTTE
Nee, en ik vind het in het werk van Bach niet het mooiste stuk. Het is een heel mooi stuk, een heel commercieel stuk. De Johannes Passion, in de lutheraanse traditie wordt die veel uitgevoerd, in de Noord-Duitse steden, die is wat minder commercieel denk ik dan de Matthäus Passion. Maar Die Kunst der Fuge of Das wohltemperierte Klavier, dat is de muziek die mij nog meer bekoort. Maar ik vind het prachtig en de traditie van de Matthäus Passion is natuurlijk geweldig he. En we hebben natuurlijk grote Nederlandse solisten gehad die door de eeuwen, nou door de eeuwen heen is een beetje vergaand, maar in ieder geval in de afgelopen vijftig jaar Mendelssohn het stuk weer ontdekte in de 19e eeuw, is er in Nederland natuurlijk geleidelijk aan een Matthäus-traditie gegroeid.

VAN GALEN
Dit dreigt een college te worden.

RUTTE
Ja u bevraagt mij daarnaar en dit is een mooi onderwerp.

VAN GALEN
Nou dan wil ik het afronden bij dezen. In Naarden zien we ook weleens ceo's van bedrijven, worden er nou tussen de bedrijven door ook zaken gedaan, politiek bij zo'n Matthäus?

RUTTE
Nou er is pauze en dan zijn wij de gast van de burgemeester van Naarden, Leiden en ik dacht ook morgen van Delft. Ja, je kan niet vermijden dat je dan mensen spreekt uit de politiek, uit maatschappelijke organisaties, bedrijven. Maar ja, zaken doen? Ik heb geen geldzak bij me om contracten te verlenen als u dat bedoelt.

VAN GALEN
Maar je spreekt weleens iemand?

RUTTE
Maar daar hoef je niet voor naar de Matthäus Passion toe, mijn vak is natuurlijk met heel veel mensen in gesprek zijn. Werkbezoeken, ik ga volgende naar Dow Chemical in Terneuzen voor het zoveeljarig bestaan en dan een heel werkbezoek daaromheen, ja dus ik ben vaak op pad.

VAN GALEN
Tot slot nog een vraag die me te binnen schiet. Hoe komt het nou dat de politiek eigenlijk al sinds de jaren '20 verbonden is aan die Matthäus Passion? Heeft u daar een verklaring voor?

RUTTE
Politiek weet ik niet, maar de Matthäus-traditie is in Nederland… Nou goed, even terughalend, het stuk is herontdekt door Mendelssohn begin 19e eeuw. Ik weet niet precies wanneer de Nederlandse Matthäus-traditie gegroeid is, maar er is een opvallendheid dat in het meer calvinistische Nederland die koppeling is aan de Matthäus Passion. En het is mijn waarneming, dus misschien zeg ik iets verkeerds, maar als je in Noord-Duitsland kijkt naar de traditie is die meer gekoppeld aan de Johannes Passion, die inderdaad wat minder commercieel is. En we hebben als Nederland natuurlijk wel een paar hele grote solisten voortgebracht in de loop der jaren, die ook bekend zijn geraakt en waarvan er een ooit zei dat ze bij de inzet van de dirigent al wist of ze inderdaad de nachttrein ging halen of niet.

VAN GALEN
Tempo?

RUTTE
Dat ligt inmiddels wel heel erg hoog, dus dat als we er wat langer over doorpraten, als ik een kleine kritische noot mag plaatsen: het tempo hoeft niet verder omhoog. Want de snelheid waarmee de stukken gespeeld worden maakt het wel frisser, maar op een gegeven moment wordt het allemaal prestissimo en daar zou ik tegen pleiten…. Dit wordt vanavond een dip in de kijkcijfers bij Nieuwsuur als u dit gaat uitzenden.

Rapport van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur over Schiphol

BOVEN (BNR)
Nou we gaan proberen ze iets op te krikken. Er is een rapport verschenen vandaag van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur over Schiphol, heeft u dat al paraat?

RUTTE
Nee, maar ik weet dat het verschenen is. Ik zag de mediaberichten erover en dat is een advies wat Van Nieuwenhuizen, de minister op dit terrein, in ontvangst heeft genomen.

BOVEN
Ja, maar dat was achter gesloten deuren. Vandaar dat ik dacht van: misschien dat u er nog iets over kunt zeggen. Er moet een einde komen aan de uitzonderingspositie van Schiphol binnen het Rijksbeleid.

RUTTE
Nou ja goed, ik heb het rapport niet kunnen lezen. Ik heb alleen de mediaberichten erover gezien en de reactie van Schiphol daarop. Het is een advies wat zij heeft gevraagd, dat advies, zodat het kan worden betrokken bij de voorbereiding van de luchtvaartnota die is voorzien voor eind dit jaar. En dit advies is onderdeel van de bouwstenen op weg naar die luchtvaartnota. Maar het is niet zo dat dit een stuk van het kabinet is. Dus dit is een advies wat wij mee zullen wegen bij het opstellen van de luchtvaartnota.

BOVEN
Maar zij hekelen, misschien dat u daar iets over kunt zeggen, zij hekelen dat we eigenlijk bij Schiphol alleen maar kijken naar het maximaal aantal vliegbewegingen en niet naar criteria zoals geluidhinder, ultrafijnstof en veiligheid. Dat moet heroverwogen worden. Gaat u dat doen?

RUTTE
Maar dit is een advies dat net een paar uur oud is, wat ik nog niet heb gelezen en wat de minister gaat betrekken bij het opstellen van de luchtvaartnota. Dus het is wel extreem kort door de bocht als ik nu ga reageren op een paar bullets, dat lijkt me niet verstandig.

Renovatie Binnenhof

BOVEN
Oké, mag ik nog een vraag stellen over het Binnenhof, de renovatie van het Binnenhof? Groot debat, althans een fel debat vandaag of gisteren in de Tweede Kamer.

RUTTE
Gisteren was dat he, ja, inderdaad.

BOVEN
Wat vindt u eigenlijk van hoe Kamerleden omgaan met architecten?

RUTTE
Nou ik hoop respectvol, maar ik heb geen aanwijzing dat ze dat niet doen. Ik begrijp dat er… Ja, je zit met een probleem. Dat Binnenhof, daar zijn thema's rondom roltrappen die dreigen uit te vallen, onderdelen die niet meer vervangen kunnen worden. Altijd natuurlijk moet je goed kritisch kijken naar de brandveiligheid van je gebouwen, dus er is een urgentie om het Binnenhof te renoveren waarbij volgens mij iedereen dat zo sober mogelijk wil doen. Ik zei: het Torentje, eigenlijk als ik terugkom, wil je geen verandering zien. En dan is er achter de paneeltjes, is de bedrading vernieuwd, zodat risico's op doorslijtende draden, bedrading dan wel het niet voorbereid zijn op de modernste ICT-technologie, dat dat is aangepast. Zelfs dat kost al heel erg veel geld, want alles kost heel veel geld zodra je iets met stenen en draden gaat doen en buizen. Dus dat is altijd duur, waarbij het volgens mij de wens is van de vier gebruikers - Eerste Kamer, Tweede Kamer, Raad van State en Algemene Zaken en natuurlijk meneer Moes de ijscoman - dat we het zo goedkoop mogelijk doen en zo sober mogelijk.

BOVEN
Maar als je nou kijkt naar hoe die architecten uitgescholden worden door Tweede Kamerleden, dan moet je wel gek zijn als architect als je hier nog aan wilt beginnen, aan dit project.

RUTTE
Nou architecten zijn toch ook niet van suiker? Wat is het ook alweer? Van…, wat zeg ik nou ook alweer: je bent niet van suiker, van poedersuiker. In ieder geval: die kunnen toch ook wel tegen… Bovendien die architecten kunnen ook behoorlijk tekeergaan in het maatschappelijk debat. Hoort ook. Nee, ik geloof dat dat wel meevalt. En overigens, het is niet aan mij om kritiek te hebben op mijn controleurs.

BOVEN
Heeft u vertrouwen in het project, dat het allemaal goedkomt?

RUTTE
Ik denk dat het uiteindelijk goedkomt, omdat iedereen volgens mij ziet: we moeten het goedkoop doen, het moet wel doeltreffend, dat je niet weer een roltrap aanlegt die over twintig jaar niet onderhouden kan worden en dat die bedrading goed is, dat je de zaak brandveilig hebt. Maar je moet natuurlijk oppassen dat je niet… Kijk het risico is natuurlijk altijd als je gaat verbouwen, dat iemand enthousiast wordt en denkt: weet je wat, dan pak ik er nog dertig andere dingen ook bij. En dat kost dan heel veel geld en dat is niet altijd zinvol. En volgens mij is dat waar het debat over gaat: hoe kun je het zo sober mogelijk houden? Want dit gebouw, we kijken er hier achter op uit en volgens mij is dit zelfs onderdeel daarvan waar we nu staan, heeft in zichzelf natuurlijk al een enorme allure.

BOVEN
Een ding dan nog tot slot. Ik hoor ook wel zeggen, zo in de media en de opiniepagina's: dat de politiek nou op sober inzet, dat klinkt een beetje als zo half werk. Van: we gaan het niet echt goed doen.

RUTTE
Nee dat past helemaal bij de Matthäus Passion en de calvinistische traditie en de witgepleisterde muren en het orgelspel. Wij doen dingen in dit land sober, maar wel degelijk.

BOVEN
Jawel, maar u verbouwt het Binnenhof…

RUTTE
Half miljard, is niet goedkoop.

BOVEN
… Elke halve eeuw verbouw je het, dus als je het dan gaat doen, dan moet je ook zorgen dat het gewoon ook wel, dat het niet instort over dertig jaar. Dat het ook gewoon wel verbouwd is.

RUTTE
Nee, dus het moet goed zijn. Maar je hoeft dan toch niet, ik geloof dat daar de discussie over gaat,  zonder nou in de specifieke details van palmbomen of niet en dat weet ik allemaal ook niet precies, wat daar nou allemaal achter zat. Kunnen ook hele goeie redenen voor zijn om dat wel te doen en dat kan ik niet overzien. Maar zonder in die details te treden: je wilt dat het goed is, dat het heel lang weer blijft staan. We weten natuurlijk dat de grote architect Cuypers in de 19e eeuw, die heeft echt gedreigd toen het Binnenhof nog fundamenteel te veranderen. Er zijn plannen geweest nog na de Napoleontische tijd om het helemaal af te breken en te vervangen door een soort nieuw paleis. Er zijn foto's uit de 19e eeuw waarbij de helft van het Binnenhof was dichtgetimmerd, in zo'n slechte staat bevond het zich en ook heel serieus plannen geweest toen ook weer om het allemaal af te breken. Dat is gelukkig niet gebeurd. Dus een paar van de mooiste zalen in Nederland, de Trêveszaal waar wij zelf vergaderen uit eind 17e eeuw maar natuurlijk ook die prachtige vergaderzaal van de Staten van Holland waar de Eerste Kamer vergadert. Maar ook het hele mooie zalencomplex hier, die hele bijzondere architectuur van het oude ministerie van Justitie, het ministerie van Koloniën, ja dat is iets heel bijzonders. We hebben echt iets unieks en dat is in 1992 op een hele knappe manier allemaal aan elkaar gekoppeld. Alleen ja, je bent nu wel weer zoveel jaar verder en dan moet je wel even goed kijken: werkt het allemaal nog?

WESTER (RTL NIEUWS)
U zei zojuist: als ik straks terugkom in het Torentje, dan hoop ik dat het er nog precies zo uitziet als nu. Nu gaat die verbouwing vanaf volgend jaar vijf jaar duren. Is dat het doel: na die vijf jaar weer terugkomen in het Torentje?

RUTTE
Nou ja, mijn mindset is natuurlijk dat ik dit de rest van m'n leven blijft doen. Maar er kunnen redenen zijn waarom het korter duurt, behalve dat het leven zelf korter kan duren, heb je ook niet in de hand. En de redenen kunnen zijn dat Nederland dat geen goed plan vindt en de redenen kunnen zijn dat ik eerder zelf heb besloten om niet door te gaan. Maar goed, dat beslis ik altijd een halfjaar voor de verkiezingen. Maar, uiteraard nu is mijn aanname dat ik dit de rest van m'n leven blijf doen. Tot er een moment komt dat het niet meer zo is. Ik zie u wat verslagen kijken bij die gedachte dat ik dit de rest van m'n leven blijf doen, maar dat is daarmee nog geen zekerheid.(…) Ik neem aan dat het ook úw mindset is dat u dit de rest van uw leven blijft doen, tot er een moment komt dat u wat anders gaat doen. Goeie Pasen.