Speech Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Waterstaat, Opening 3e kolk Prinses Beatrixsluis

Toespraak | 06-02-2019

Koninklijke Hoogheid, Commissaris van de Koning meneer Oosters, burgemeester Backhuijs, dames en heren,
Wat een prachtige film… Het is duidelijk waar we het voor doen…

Dames en heren,

Ik wil u even meenemen naar 1938. Het is natuurlijk het jaar waarin op 31 januari onze voormalige Koningin werd geboren. Het jaar waarin, in aanwezigheid van uw grootvader prins Bernhard, een eerste demonstratie plaatsvond van de Nederlandse experimentele televisie. Wim Kan en Corry Vonk voor het eerst voor camera!

Het is het jaar waarin de balpen en de hedendaagse tandenborstel op de markt kwamen. En het jaar dus dat het Lekkanaal en de Prinses Beatrixsluis het levenslicht zagen.

Met veel nieuw vernuft en een revolutionaire toekomstvisie ontwierp ingenieur Josephus Jitta een dubbele sluis. Fantastisch voor de scheepvaart, maar… wel een domper voor de middenstand in Vreeswijk. Maar liefst 18 kruideniers en 12 bakkers profiteerden dagelijks van de lange wachttijden voor de Koninginnensluis hier verderop…

De Prinses Beatrixsluis was enorm voor die tijd. Veel schepen waren tussen de 38 en 65 meter lang. De sluiskolken van ieder 18 bij 225 meter konden die met gemak aan. Het is aan ingenieur Jitta te danken dat nu pas, 80 jaar later, uitbreiding nodig is. Als eerbetoon vaart straks het naar hem vernoemde schip van Rijkswaterstaat, de Josephus Jitta RWS-59, als eerste naar binnen…

De grootste monumentale binnenvaartsluis van Nederland… Dat was ze al en dat blijft ze. Aan één van de drukst bevaren binnenvaartsnelwegen van Nederland, de hoofdweg tussen de zeehavens van Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen. Net zoals containerschepen op zee worden ook binnenvaartschepen groter en groter.

Met deze derde sluiskolk faciliteren we dat. Want we willen méér transport van de weg naar het water. Dat is goed tegen de files en goed voor de luchtkwaliteit. Hier is nog ruimte voor groei bovendien.

En als we het dan hebben over de maat van de nieuwe sluiskolk, dan zijn we ook dank verschuldigd aan de aannemerscombinatie Sas van Vreeswijk. Want u weet, onze modellen vonden een sluislengte van 270 meter genoeg. Maar de branche wilde meer. En Sas van Vreeswijk verzon een list.

Door te werken met vier sluisdeuren, twee aan iedere kant, kwam er bijna 30 meter bij. Als u de buitenste sluisdeuren gebruikt, hebben we het over een sluis van bijna 300 meter. ‘Schutten XL’ heeft u dat gedoopt.

Een extra investering die zichzelf terugverdient met kostenbesparend onderhoud en minder stremmingen. Als de ene deur buiten gebruik is, heeft u immers nog een tweede. Een slimme life-cycle benadering met veel meerwaarde! Een goed voorbeeld van de innovatiekracht van het bedrijfsleven…

Dames en heren,

Vandaag vieren we feest. Maar ik wil ook stilstaan bij de bewoners die moesten verhuizen of grond kwijtraakten. Uw leven lag hier en voor een aantal ook uw werk. Er waren jaren van onzekerheid, er was verdriet. Maar u bleef constructief.

Meneer Vogels bijvoorbeeld die met zijn vrouw Yolanda 35 jaar in één van de witte dienstwoningen woonde. Hoe mooi is het dat hij nu met veel enthousiasme adviseur veiligheid in het project is en rondleidingen geeft?

Of meneer en mevrouw Goes. Ik word er stil van als ik hoor dat u met uw boerenbedrijf zowel voor de A27, voor het industrieterrein, voor Ruimte voor de Rivier én voor deze 3e sluiskolk land moest afstaan… U klaagde niet over bouwoverlast en u werkte zelfs mee aan een tijdelijke weg over uw perceel. Net zoals uw ouders in de jaren ’30 bij de eerste bouw van de sluis 17 werkmannen in huis namen. We zijn u veel dank verschuldigd…

Het project trok veel bekijks. Veel mensen wilden niets missen, namen speciaal voor dit project een Facebook-account en maakten samen tienduizenden foto’s. Een enkeling wilde nauwelijks op vakantie.

Ook op kijkdagen was het altijd druk. Soms tot verbazing van de Vlamingen onder ons. Ja, Nederlanders zijn dol op water en sluizen. En Vreeswijkers, een schippersdorp immers, misschien nog wel een beetje meer…

Er is hier zelfs iemand die het voor de tweede keer meemaakt. Meneer Van Dorst, u zag als klein jochie het eerste water het Lekkanaal instromen. En u bent er vandaag weer bij.

Dames en heren,

Vanaf juni kunnen hier grotere schepen passeren. Sneller bovendien. Ook gaat de Beatrixsluis binnenkort dankzij zonnecellen volledig in haar eigen energiebehoefte voorzien. Op naar een energieneutrale infrastructuur in 2030!

De winkel bleef hier open tijdens de verbouwing. Er waren weinig stremmingen. Het groot onderhoud en de renovatie van de bestaande kolken zijn bewust na de opening van de 3e kolk gepland.

Ook de ruimtelijke kwaliteit gaat erop vooruit: het Rijksmonument wordt in ere hersteld, er komen uitzichtpunten langs het Lekkanaal en ook op de natuur is goed gelet. Drie loodzware kazematten en een oud sluisje van de Hollandse Waterlinie werden verplaatst en zijn bewaard gebleven. En ook het langzame verkeer, fietsers en wandelaars, kon te allen tijde tussen Vreeswijk en Tull en ’t Waal heen en weer…

Ook deze bouw wordt geschiedenis. Voor u allen. Ook voor de sluismeesters die er steeds zo dichtbij waren. Zij verhuizen naar de omgebouwde witte huisjes, ze hebben hun opleiding achter de rug.

Sluismeesters, het visitekaartje van Rijkswaterstaat voor de binnenvaart. U moet ook altijd maar zien om te gaan met lastige situaties en emoties. Bijvoorbeeld bij de noodzakelijke stremming tijdens de droogte afgelopen zomer. Als ik dan complimenten hoor over de professionaliteit van sluismeesters, dan ben ik daar trots op. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik u daarvoor te bedanken.

Dames en heren, ik rond af. U mag allemaal ontzettend trots zijn op wat hier is bereikt en ik wil alle partijen van harte feliciteren. Ook u, Koninklijke Hoogheid. U heeft een prachtige derde sluiskolk op uw naam.
Geniet u allen zo meteen van het schouwspel buiten. En geniet u tot in lengte van jaren van deze nieuwe sluiskolk en het mooie, bijna 81-jarige monument.

Dank u wel.