Miljoeneninvestering in wetenschap

Nieuwsbericht | 28-01-2019 | 12:30

,,Vrij en fundamenteel onderzoek, daar sta ik voor’’, aldus Van Engelshoven over haar wetenschapsbrief. ,,Onderzoek begint wat mij betreft altijd met nieuwsgierigheid, pas later komt een mogelijke toepassing om de hoek kijken. Ik blijf me er dus voor inzetten om naast toepassingsgericht onderzoek ook fundamenteel onderzoek ruim baan te geven.’’

De financiële impuls vloeit voort uit het regeerakkoord waarin is aangekondigd dat het kabinet jaarlijks 250 miljoen euro in wetenschap en onderzoek investeert. Daarboven wordt eenmalig 100 miljoen euro uitgetrokken voor onderzoeksinfrastructuur. De genoemde bestedingen voor 2019 maken hier onderdeel van uit.

Grootste radiotelescoop ter wereld

Nederlandse deelname aan de Square Kilometre Array (SKA), een samenwerkingsverband van 11 landen, wordt mogelijk gemaakt door de investering van 30 miljoen euro. SKA gaat ’s wereld grootste radiotelescoop vormen. Honderden satellietschotels en duizenden antennes, verdeeld over Australië en Zuid-Afrika, zijn daarvoor nodig. Dit instrument gaat de eerste beelden produceren uit de tijd waarin de vroegste sterren ontstonden en kan daarmee voor fundamentele doorbraken zorgen. ,,Dankzij onze telescopen in Drenthe behoort Nederland op het gebied van radio-astronomie tot de wereldtop. Deelname aan SKA maakt het ons mogelijk om deze mondiaal toonaangevende positie te versterken.’’ Daarnaast maakt Nederland kans om het Europese datacentrum voor SKA te hosten, gezien onze ruime ervaring op dit gebied. Niet alleen de wetenschap, maar ook de economie kan dus gaan profiteren van deze investering.

Ambities

Het versterken van de mondiaal toonaangevende positie van het Nederlandse onderzoek is een van de drie ambities die Van Engelshoven heeft voor de wetenschap. Verder wil de minister de band tussen wetenschap en de samenleving verstevigen door te investeren in de Nationale Wetenschapsagenda en het communiceren van onderzoek naar de samenleving. Tot slot vindt de minister het belangrijk dat Nederland aantrekkelijk blijft voor wetenschappelijk talent, waarbij ze inzet op meer diversiteit en een bredere waardering voor onderzoekers. Dat komt bijvoorbeeld naar voren in het organiseren van een nieuwe prijs, die de schijnwerpers zet op uitmuntend onderwijs, in navolging van prijzen voor onderzoek en voor impact.

Sterkere band wetenschap en maatschappij

Om de band tussen wetenschap en samenleving te versterken wordt het budget voor de Nationale Wetenschapsagenda in 2019 verhoogd van 70 miljoen naar 108 miljoen euro, waarmee onderzoek kan worden gedaan naar oplossingen voor grote maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering. De NWA is gebaseerd op 12.000 vragen van burgers, die eerder zijn ingediend. ,,Daarmee is de NWA wat mij betreft dé agenda voor de Nederlandse wetenschap. In 2022 wordt deze agenda herzien, met brede betrokkenheid van burgers, omdat wetenschappelijke vragen net als uitdagingen veranderen’’, stelt Van Engelshoven.

Wetenschappers die goed communiceren over hun onderzoek gaat de minister belonen, omdat ze het belangrijk vindt dat de resultaten de samenleving bereiken. Het kabinet werkt aan meer verbinding met de samenleving door de inzet op open science, doordat onderzoeksresultaten en data openbaar worden en voor iedereen toegankelijk zijn. Het kabinet zet zich ook in voor open science in Europees verband, onder meer bij de onderhandelingen over het nieuwe Europese onderzoeksprogramma ‘Horizon Europe’.

Europese Gender Summit

De derde ambitie van de minister is dat Nederland een kweekvijver en haven voor wetenschappelijk talent moet blijven. Onderdeel hiervan is dat wetenschappelijk personeel breder gewaardeerd moet worden dan alleen om hun publicaties. In dit kader wil de minister ook afspraken maken met de universiteiten over betere contracten voor onderzoekers.

,,Verder wil ik de diversiteit binnen de wetenschap sneller vergroten, want het gaat mij veel te langzaam. Daarom trek ik jaarlijks 5 miljoen euro uit voor het stimuleren van onderzoekscarrières voor vrouwen in de bètawetenschappen en onderzoekers met een migratieachtergrond.’’ Ook organiseert de minister op 3 en 4 oktober 2019 de Europese Gender Summit in Nederland. Internationale beleidsmakers, wetenschappers en maatschappelijke organisaties zullen hieraan deelnemen. Er wordt een nationaal actieplan diversiteit in de wetenschap opgesteld op basis van de kennis die tijdens deze top wordt gedeeld.