Giften van buiten de EU aan politieke partijen mogen niet meer
Het kabinet gaat giften van buiten de Europese Unie aan Nederlandse politieke partijen verbieden. Aanleiding daarvoor is het toegenomen risico op buitenlandse beïnvloeding van onze democratie. Uitzondering hierop vormen giften van Nederlandse kiesgerechtigden die buiten de EU wonen. Daarnaast worden politieke partijen verplicht om alle, ook de kleinste, giften openbaar te maken die zij krijgen uit andere EU-lidstaten. Voor de openbaarmaking van giften uit Nederland blijft de drempel van € 4.500 per donateur per jaar gelden. Dit heeft het kabinet op voorstel van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties besloten naar aanleiding van het rapport van de commissie Veling uit februari 2018. Met het besluit wordt ook uitvoering gegeven aan het regeerakkoord.
Het kabinet gaat een Wet op de politieke partijen maken. Het doel hiervan is om de positie van politieke partijen te versterken. In deze wet zullen in elk geval de organisatorische eisen voor politieke partijen worden geregeld. Duitsland en de Verenigde Staten hebben al zo’n soort wet. Daarnaast gaat het kabinet onder meer kijken naar de mogelijkheden om regels over digitale campagnevoering in deze wet op te nemen, zoals microtargeting (het in beeld brengen van - voorkeuren van - potentiele kiezers).
Minister Ollongren: “Transparant zijn over waar je als politieke partij je geld vandaan krijgt is heel belangrijk. Deze wet is ook in lijn met de aanbevelingen van het rapport van de staatscommissie Remkes over het weerbaar houden van onze democratie en het beschermen van vrije verkiezingen. Tijdens bijvoorbeeld de verkiezingen in Italië en Frankrijk is buitenlandse inmenging geconstateerd. We moeten in Nederland hier niet naïef in zijn.”
Nieuwe politieke partijen kunnen pas subsidie krijgen vanaf het moment dat zij zelf ten minste één Kamerzetel hebben gewonnen en zo hebben laten zien voldoende steun van de kiezers te hebben. Dit betekent dat afsplitsingen van Kamerfracties, die tussentijds bijvoorbeeld alleen of met een aantal verder gaan, niet meer in aanmerking komen voor subsidie.
De aangepaste Wet financiering politieke partijen zal naar verwachting kort na de zomer van 2019 naar het parlement worden gezonden. De Wet op de politieke partijen volgt later in deze kabinetsperiode.
Transparantie voorop
Vorige maand zijn de jaarverslagen van de politieke partijen over 2017 op rijksoverheid.nl gepubliceerd, inclusief dus de al verplichte giften boven de € 4.500 per donateur per jaar.
Sinds enige jaren is de aandacht voor onwenselijke buitenlandse beïnvloeding van onze democratie toegenomen. Het kabinet beschouwt dit als een in potentie risicovolle ontwikkeling en wil onze democratie en politieke partijen hier zoveel mogelijk van vrijwaren. De AIVD heeft hier eerder al voor gewaarschuwd in jaarverslagen.
In het regeerakkoord is opgenomen dat geldstromen vanuit het buitenland naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties meer transparant worden gemaakt.