Toespraak van minister Van Engelshoven bij de uitreiking van de Nederlandse Muziekprijs
Toespraak van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, bij de uitreiking van de Nederlandse Muziekprijs, aan Peter Gijsbertsen op 8 november 2018.
Geachte aanwezigen,
beste jury,
beste Peter,
Vanavond is een cadeau.
Niet alleen voor jou, als winnaar van de hoogste én enige staatsprijs voor klassieke musici.
Vanavond is een cadeau voor iedereen hier.
We zijn dankzij de muziek weer even uit het alledaagse ontsnapt.
Dat is wat kunst zo goed doet.
De zuurstof die kunst en cultuur onze samenleving brengt, kon iedereen hier vanavond diep inademen.
Laat dat ademen nu, niet geheel toevallig, ook belangrijk zijn in jouw vak.
Je adem en je stem.
In een interview op Radio 4 sprak je over de weg die je hebt afgelegd om in aanmerking te komen voor de Nederlandse Muziekprijs.
Maar hoe nu verder, met deze onderscheiding in je achterzak?
In het interview zei je, en ik citeer:
“Ik weet nog niet waar m’n stem naar toe gaat.”
Dat is muziek in de oren van een politica.
Je bedoelt, uiteraard, hoe jouw geluid zich ontwikkelt.
Je mentor Claron McFadden vertelde iets vergelijkbaars, maar in andere woorden.
Zij zei:
“Het is goed voor Peter om een plan te maken voor z’n stem.”
Ik ben heel benieuwd aan welke prachtige stukken jij na vanavond jóuw stem gaat geven.
Ik ben blij dát je dat gaat doen. Want je muzikale leven voortzetten is niet vanzelfsprekend, vertelde je zelf. Op de radio hoorde ik je zeggen dat je overwoog te stoppen, voordat je aan het traject voor de Muziekprijs begon.
De prijs heeft er eigenlijk voor gezorgd dat je dat niet hebt gedaan. Gelukkig maar.
Want nu sta je hier.
Voor een jury – en een minister – die onder de indruk zijn van je muzikale intelligentie en de subtiliteit en veelkleurigheid van je stem.
Daar heb je hard voor gewerkt.
Je vond dat je een betere operazanger kon worden.
En dankzij de sprong in het diepe met de Muziekprijs in het vooruitzicht, ben je dat nu ook.
De jury onderkent dat.
In hun rapport noemen ze je:
“Een zanger in beweging. Een veelzijdig talent dat zijn studie startte als tenor, hoewel dat net zo goed als bariton had gekund.”
Als ik het rapport vervolgens verder doorlees…
…dan zie ik precies waar het mij ook om gaat bij het ontwikkelen van talent in de kunst.
De jury roemt de verbreding van jouw repertoire en je verdieping als zanger en musicus.
Die duurzame, geduldige ontwikkeling is hopelijk een inspiratiebron voor ander talent dat voelt dat een doorbraak onderweg is.
En ik hoop dat jouw weg ook ander talent dat tegen de top tikt, beweegt om hún grenzen op te zoeken.
Om de doodeenvoudige reden dat het in de kunst uiteindelijk gaat om die universele, intrinsieke waarde: maken en raken.
Muziek kan dat als geen ander.
Het sublieme stemgeluid dat mensen zoals jij kunnen maken, verrast me daarbij regelmatig.
Met een diepe trilling of lichtvoetige vibratie, legt de stem het binnenste van de mens een klein beetje bloot.
Maar wat het precies is… dat zich een weg baant van de stembanden naar het hart…
Dat zal geen arts ooit kunnen verklaren.
Hier wint magie het van de anatomie.
Dat is bij jou ook het geval. De jury is onder de indruk van de klankrijkdom in je stem. Ik citeer:
“Hij heeft de warme kleur van een bariton weten te behouden met daarnaast de helderheid van een lyrische tenor. Hij heeft daarmee twee zangstemmen in één lijf. Hiermee komen zijn gezongen teksten werkelijk tot leven, als levende ‘personages’ binnen de muziek. Dit geeft een uitvoering van Peter een gelaagdheid waarbij de muziek de tekst verrijkt en omgekeerd.”
Daar stopt de lofzang nog niet.
Want, schrijft de jury:
“Zijn uitvoeringen blinken uit in warmte, helderheid en verstaanbaarheid. Hij beschikt over een breed spectrum aan emoties – van intimiteit tot passie en van twijfel en tederheid tot woede.”
Als je dat kunt, dan neem je je publiek mee op een reis waarvan niemand precies weet waar hij uitkomt. En dat zijn vaak de spannendste.
Op jou wacht nu ook een reis. De jury voorziet een glansrijke internationale carrière.
Die is volgens mij al wel begonnen, met optredens in huizen als het Bolshoi, en zalen als de Royal Albert Hall.
Toch hoop ik dat je je niet blind staart op de podia.
En dat je altijd zelf blijft kiezen waar je het liefst je stem aan geeft.
Claron heeft in dat licht ook een mooi advies voor je:
“Weet wat je kunt.
Kies nauwkeurig.
Neem tijd om uit te rusten.
En laat je niet opjagen door succes.”
Al met al geen gekke receptuur voor een lang en gezond muzikaal leven.
Dat wens ik je toe.
En de jury met mij.
Van harte gefeliciteerd met de Nederlandse Muziekprijs 2018.