Korte toespraak staatssecretaris Van Veldhoven op Veiligheidsdag, 1 november, Amsterdam

Toespraak | 02-11-2018

Korte toespraak staatssecretaris Van Veldhoven op Veiligheidsdag, 1 november, Amsterdam.

Dames en heren,
De organisatoren van deze veiligheidsdag hebben een boeiend en absoluut geen kinderachtig thema gekozen: “Ik zie, ik zie wat jij niet ziet” .

U heeft dit spel zelf vast ook weleens gespeeld.
Ik weet nog dat mijn zoon mij eens heeft laten zoeken naar ‘iets zwarts’.
Hij rolde van het lachen want ik raadde het niet.
Hij gaf mij een hint.
Het was iets wat ik niet kon zien, tenzij…ik in de spiegel keek.
Het was het zwart van mijn pupil.

Beste mensen,
Als ik naar u kijk, dan zie ik - behalve veel mannen in de zaal – vertegenwoordigers van een concurrerende en gezonde chemische industrie.
Een van de pijlers onder onze economie.
Een banenmotor, internationaal vooraanstaand en innovatief.
Ik zie ook een chemische industrie die veiligheid hoog in het vaandel heeft.
Dat komt onder andere tot uiting in uw samenwerking in en deelname aan Veiligheid Voorop.
En ook door uw deelname aan het programma Duurzame Veiligheid 2030.
Ik zie echter ook dat nog niet iedereen meedoet.
Niet elk bedrijf is bereid in de spiegel te kijken.
Dat baart mij zorgen.
Het zou voor de hele chemische sector en voor Nederland goed zijn als we met elkaar zichtbaar maken waar het hier aan schort.
Wat is de reden voor deze bedrijven om niet deel te nemen?
Hoe voorkomen we dat een “rotte appel” uw sector te kijk zet?

Eén mogelijkheid is om meer te gaan werken met peer reviews.
Vreemde ogen kijken toch weer nét anders naar bepaalde processen en zien dus soms meer.
Binnen het programma Duurzame Veiligheid 2030 zijn we bezig dit thema voor de chemieclusters verder te ontwikkelen.
Het vraagt om lef: durf je als bedrijf medewerkers van de ene afdeling mee te laten kijken met een andere afdeling?
En durf je als bedrijf je open te stellen voor buitenstaanders?
Een frisse blik kan heel verhelderend zijn.
 
U heeft het vandaag over “ik zie, ik zie wat jij niet ziet”.
In het programma Duurzame Veiligheid 2030 komt dit thema ook letterlijk voorbij.
Zoals in corrosie verstopt onder isolatie.

Maar duurzame veiligheid gaat óók over de veiligheidscultuur van bedrijven, zoals het gedrag van werknemers.
Het vormen van een “Just Culture” moet leiden tot veiligheid in alle vezels van uw organisaties.
Veiligheid is niet wat je ziet, maar wat je doet.

Niet het bordje bij de trap of de checklist in de map maken een bedrijf veilig, maar hoe u uw mensen erbij betrekt.
Openheid en vertrouwen zijn essentieel hiervoor.
Dan spelen ook vragen als: wanneer is iets pas écht veilig?
Als we aan alle eisen voldoen?
Of hoort ook het ervaren van veiligheid daarbij?
Ik vind het jammer dat ik niet aanwezig kon zijn bij de lezing van hoogleraar Damiaan Denys hierover.
Uit de vorig jaar voor het eerst verschenen Bosatlas van de Veiligheid komt dat thema ook aan de orde.
In de atlas kun je lezen dat trappenlopen gevaarlijker is dan naast een chemische fabriek wonen.
Zo wordt het echter niet ervaren.
De mens is irrationeel.
Dus niet de feiten, maar het vertrouwen zijn bepalend.
Voor de chemie is het betrekken van de omgeving dan ook essentieel voor de veiligheidsbeleving van omwonenden en maatschappelijke acceptatie.
Stap op die omgeving af!

Dames en heren,
Ik heb u net verteld hoe ik U zie.
Maar hoe ziet u mij en de Rijksoverheid eigenlijk?
Straks spreek ik een aantal van u tijdens een informele netwerkbijeenkomst.
Ik hoop dan van u daar graag meer over te horen.

Laat ik alvast zeggen hoe ik zou willen dat u mij ziet.
Ik hoop dat u ziet dat ik mij 100% inspan voor een landelijke uniformiteit in de vergunningverlening en integraal toezicht.
Dat is namelijk essentieel voor de acceptatie binnen de sector voor de rol die wij als wetgever, toezichthouder en handhaver hebben.
Niet wij/zij, maar samen werken aan een veilige sector.
En ander belangrijk element is voorspelbaarheid.
De overheid moet een betrouwbare en consistente gesprekspartner zijn voor de sector.
Zo weet het bedrijfsleven wat men te wachten staat.
Tijdens de High Level bijeenkomst van het programma Duurzame Veiligheid 2030 op 24 september jongstleden hebben de sector en ik daar afspraken over gemaakt.
Samen met de heren Anton van Beek en Pieter van Gelder hebben we afgesproken samen te gaan bouwen aan de Safety Delta Nederland.
Onze ambitie is Nederland tot het veiligste land ter wereld te maken.
Ambitieus zeker.
Maar het kán.

We gaan in de Safety Delta Nederland structureel samen de veiligheid in de chemie nog verder verbeteren.
We starten met het opstellen van de Kennis- en Innovatieagenda Safety,
het verankeren van veiligheid in onderwijscurricula op alle niveaus en
het opzetten van proeftuinen waarin industrie, wetenschap en overheid kunnen gaan experimenteren.
Dames en heren,
Ik had met het thema “ik zie ik zie wat jij niet ziet” in gedachten graag nog over een andere prioriteit van mij – de circulaire economie - gesproken.
Want ik zie namelijk dat dit bij veel bedrijven nog een blinde vlek is.
En dat veel bedrijven de noodzaak en het belang van een circulaire economie nog niet zien.
Het is mijn inzet daar de komende periode nog veel missiewerk aan te wijden.
Het uitgangspunt is safe by design.
Veilige materialen zijn een randvoorwaarde voor de circulaire economie.
Hierbij is mijn streven dat elk product en elk productieproces van zichzelf inherent veilig is.
Natuurlijk.
Er is al veel bereikt.
Denk aan lood of het verbod op PCB’s.
Toch gaan de ontwikkelingen trager dan nodig.
Voor vervanging van stoffen wordt nu nog te vaak gezocht naar chemisch verwante stoffen die iets minder schadelijk zijn.
Denk aan de vele varianten van persistente stoffen, weekmakers en brandvertragers.
Maar met out-of-the-box-denken kun je soms een heel nieuwe benadering kiezen waarbij gevaarlijke stoffen niet meer nodig zijn.
Bij de Innovatie-Expo in oktober zag ik aansprekende voorbeelden.
Bijvoorbeeld bij het verven van scheepsrompen.
Door innovaties hoeft dat niet per se meer met milieuschadelijke verf.
We hebben meer van dat soort fundamentele innovaties nodig!
Ik roep u op hierin te investeren!
Ook omdat circulair ondernemen rendeert!
Tot slot.
“Ik zie zie wat jij niet ziet...”.
De razendknappe Victor Mids kan uw ogen en ‘mind’ wellicht voor de gek houden. Maar voor mij het kristalhelder dat ik een sector zie die verantwoordelijkheid wil nemen voor een veilig, gezond en economisch sterk Nederland.
En u kunt ervan uitgaan dat dit ook mijn inzet is, voor de volle honderd procent.
Dank u wel.