Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 5 oktober 2018

Mediatekst | 05-10-2018

Inleidend statement minister-president Rutte:

Goedemiddag allemaal. We hebben natuurlijk vandaag gesproken over het besluit van Unilever, en dat besluit is uiteraard teleurstellend. Het bedrijf zal, zo begrijpen wij, later besluiten hoe nu verder. De afschaffing van de dividendbelasting is onderdeel van een breed bedrijfsleven-pakket. Het gaat om het investeringsklimaat, het gaat om banen te behouden en banen aan te trekken. Belangrijk voor het midden- en kleinbedrij, belangrijk voor de grote bedrijven in Nederland. En dan gaat het om allerlei maatregelen, zoals het verlagen van de vennootschapsbelasting en lastenverlichting voor het mkb, en uiteraard ook de afschaffing van de dividendbelasting. Het kabinet en de coalitie zullen de komende tijd dit hele pakket opnieuw wegen, inclusief de maatregel met betrekking tot de dividendbelasting.

Dan hebben wij natuurlijk stil gestaan bij de situatie die zich gisteren heeft voorgedaan tegen de OPCW, de cyberoperatie van de Russische militaire inlichtingendienst GRU, die is verstoord door de MIVD. Wij nemen, ik herhaal dat hier nog een keer, deze zaak hoog op. Niet voor niets zijn we ermee naar buiten getreden. Dat is een krachtige maatregel. Dit soort operaties is totaal onacceptabel en Rusland moet daarmee stoppen. Daarnaast is de Russische ambassadeur ontboden en is hem te kennen gegeven dat Nederland dit niet accepteert. En daarmee geven we ook op diplomatiek niveau een duidelijk signaal af. Ten slotte bespreken we met onze bondgenoten welke stappen de NAVO en de Europese Unie op cybergebied verder kunnen ondernemen.  

Dan hebben we vandaag in de ministerraad verder gesproken over onze reactie op de klimaatvoorstellen zoals die deze zomer tot ons zijn gekomen. Eric Wiebes heeft u daar, dacht ik, vandaag eerder al over geïnformeerd. En hiermee geven we richting aan het vervolg van de gesprekken aan de klimaattafels over onder meer de verduurzaming van onze woonwijken, elektrisch rijden en het terugdringen van CO2-uitstoot in industrie en landbouw. Uit de analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat de voorstellen van de klimaattafels op zichzelf kostenefficiënt zijn, maar we roepen de deelnemers toch op om de kosten verder naar beneden te brengen. Want voor een ingrijpend pakket maatregelen als dit, is het essentieel dat er ook een breed draagvlak is. En dat kan alleen als de maatregelen voor iedereen behapbaar zijn.  Als we als samenleving als geheel die reis kunnen maken. De kabinetsreactie is nu het startschot voor de volgende  ronde, het fluitje zou je kunnen zeggen, voor de volgende ronde van besprekingen. En we willen de vaart erin houden en vragen we de klimaattafels om op 1 december met de nader uitgewerkte voorstellen te komen.

Dividendbelasting

NOORLANDER (NOS/NIEUWSUUR)
Opnieuw wegen van de dividendbelasting, is dat netjes zeggen dat die afschaffing niet door gaat?

RUTTE
Dat is zeggen dat we het opnieuw gaan wegen.

NOORLANDER
Maar u zei: ik ben hier tot in mijn vezels van overtuigd dat dit de juiste maatregel is. Dat is nu niet meer zo? Hoor ik dat goed?

RUTTE
Ik vind, we hebben die maatregel niet voor één bedrijf genomen. Maar de besluiten vandaag van Unilever zijn natuurlijk wel relevant om mee te wegen en dat is aanleiding om af te spreken opnieuw te wegen.

NOORLANDER
Maar u weet dat dit betekent dat iedereen zal denken dat die maatregel niet doorgaat.

RUTTE
Ik neem aan dat iedereen zal denken dat we het opnieuw gaan wegen.

WESTER (RTL)
Waarom neemt u gewoon niet uw verlies? Het leek een goed plan maar het pakt nu toch wat anders uit, dus we doen het niet.

RUTTE
We nemen de maatregelen die we nemen in het bedrijfsleven-pakket om een veelheid van redenen. Om ervoor te zorgen dat we werkgelegenheid behouden, banen in Nederland. Om ervoor te zorgen dat we ook banen en werkgelegenheid kunnen aantrekken. In dat pakket zit ook deze maatregel, de dividendbelasting, afschaffing, en die is niet gericht op één bedrijf. Dus het is niet zo als één bedrijf een besluit lijkt te gaan nemen, het is nog niet definitief, maar in ieder geval vandaag geen goed nieuws, dat dan de maatregel direct van tafel gaat. We nemen die maatregel ook gericht op andere bedrijven. Shell is daar heel open over geweest. We willen andere werkgelegenheid naar Nederland trekken, van jonge ondernemingen die kunnen kiezen tussen Engeland en Nederland. En er zijn andere bedrijven in Groot-Brittannië die in de keuze tussen Groot-Brittannië uiteraard ook kijken naar dividendbelasting. Tegelijkertijd, dit besluit vandaag is natuurlijk een relevant besluit. 

WESTER
U zegt: de afschaffing van de dividendbelasting gaat niet direct van tafel maar er bestaat dus wel de kans, de mogelijkheid dat die van tafel gaat. 

RUTTE
Wat we gaan doen is het hele pakket van het bedrijfsleven opnieuw wegen. 

WESTER
Zijn de coalitiepartners ook vrij om met hun eigen achterban, morgen D66-congres, te overleggen en opnieuw intern een afweging te maken? 

RUTTE
De coalitie gaat dit bespreken en dat gaat de komende weken gebeuren. 

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, even wat het concreet betekent. Betekent dit dat het belastingplan wordt opengebroken en de maatregelen die zijn aangekondigd nu worden geschrapt en dat er dan later in een volgend belastingplan misschien alsnog doorvoering of verandering plaatsvindt? 

RUTTE
Het betekent dat we een heel pakket hebben op dit moment in de Kamer liggen, op het gebied van het bedrijfsleven. En dat wij de komende tijd gebruiken om dat hele pakket opnieuw te wegen. 

DE WINTHER
Maar wat is de komende tijd? Is dat een paar weken of is dat een jaar? 

RUTTE
Zo snel mogelijk. 

DE WINTHER
Maar gaat het belastingplan in zijn huidige vorm door? 

RUTTE
Zolang er geen nieuwe voorstellen liggen is dat het belastingplan, zeker. 

DE WINTHER
Voelt u zich bekocht door Unilever?
RUTTE
Nee. 

DE WINTHER
Waarom niet? 

RUTTE
Waarom wel?

DE WINTHER
Nou, omdat u met hen afspraken heeft gemaakt achter de schermen dat u dit van plan was toch? 

RUTTE
Dat is uw conclusie. 

DE WINTHER
Laatste vraag, meneer Rutte, wat is er toch mis met uw politieke antenne als er zoveel verzet is in de samenleving en ook in de Tweede Kamer en ook in de Eerste Kamer en iedereen ziet dat dit misgaat, eigenlijk een treinongeluk wat langzaam plaatsvindt, en nu zijn we vandaag geconfronteerd met het schrappen van het voornemen om het hoofdkantoor hier te plaatsen en moet u eigenlijk… staat u met lege handen. 

RUTTE
Kijk, besturen is de dingen doen die noodzakelijk zijn. En ik vind het van groot belang dat waar Nederland de unieke situatie heeft dat we een paar van de grootste Europese ondernemingen hier hebben, het grootste bedrijf van Europa, het derde grootste bedrijf van de Engelse beurs, en je weet dat die bedrijven gevoelig zijn voor de lage rentestand, allerlei andere ontwikkelingen, ook rondom Brexit, om een keuze te gaan maken tussen het VK en Nederland en zo’n maatregel echt in de weg zit, die dividendbelasting, zo’n belasting in de weg zit, dat je kijkt: wat kun je doen om dat unieke feit dat zo’n klein land als Nederland zulke grote bedrijven heeft, hoe je dat maximaal kunt faciliteren dat dat zo blijft. Nu is er vandaag een nieuw relevant feit omdat Unilever heeft besloten om het voorstel nu terug te trekken en zich te beraden over een nieuw voorstel. Ja dat hebben we natuurlijk te wegen. 

DE WINTHER
Ja maar had u dat niet kunnen zien aankomen? Dat het een groot politiek risico oplevert als u luistert naar wat het bedrijfsleven wil, maar dat de bevolking misschien iets minder belangrijk geacht wordt op zo’n moment? 

RUTTE
Ik denk dat wij als  politici toch ook zijn aangesteld om uiteindelijk ook bij tegenwind de besluiten te nemen die wij in het landsbelang noodzakelijk achten. Wat hier speelt, bij dit bedrijf, is dat het bedrijf zelf tot de conclusie moest komen, blijkbaar uit hun mededelingen, dat zij bij hun eigen aandeelhouders niet voor elkaar krijgen. Dat vind ik zeer teleurstellend. Dat begrijpt u. Ik verwijt ze dat verder niet, maar ik vind het wel teleurstellend. En dat is op zichzelf een relevant gegeven.
DE WINTHER
De baas van Unilever heeft gezegd dat het komt vanwege de discussie over de dividendbelasting. Bent u dat met hem eens?

RUTTE
Dat laat ik aan hem.

VRAAG (ONBEKEND)
Hoe was vanochtend de sfeer in de ministerraad na dit nieuws?

RUTTE
Goed.

VRAAG
En is daar ook al begonnen met het heroverwegen of moet dat nog beginnen?

RUTTE
Dat is nog niet begonnen.

VRAAG
Er was niemand die zei van: meneer Rutte, misschien moet het gewoon dan toch nu maar al van tafel?

RUTTE
Ik vertel u niks, wat er in de ministerraad besproken wordt vertel ik niet. Maar u vroeg mij: zijn we begonnen met heroverwegen, nog niet. We hebben besloten om dit voorstel opnieuw te wegen, opnieuw te wegen het hele pakket voor het bedrijfsleven. Daar zit ook deze maatregel in.

VRAAG
Voelt u zich alleen daarin? Als het gaat in die ministerraad bij andere ministers die misschien zeggen: het moet van tafel?

RUTTE
Nee.

VRAAG
Waarom niet?

RUTTE
Waarom wel? Ja luister, u stelt allemaal gesloten vragen, die kan ik alleen maar met ja of nee beantwoorden.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Hoe heeft het zo mis kunnen gaan?

RUTTE
Wat hier speelt is dat het bedrijf wat vandaag besloten heeft om het besluit terug te nemen en te gaan studeren op een nieuw besluit voor de aandeelhoudersvergadering, tot de conclusie moest komen dat zij vreesden, zo hebben ze dat laten weten aan de media vanmorgen, dat ze niet zouden kunnen rekenen op voldoende steun onder de aandeelhouders. 

HENDRICKS (DE VOLKSKRANT)
Meneer Polman zei inderdaad dat bij sommige aandeelhouders ook meespeelde dat hier zo’n enorme discussie in Nederland is ontstaan over die dividendbelasting, en dat is denk ik iets wat u ook herkent. Is er niet ook een reëele inschatting van dat soort bedrijven, die inderdaad een keuze moeten maken op basis van fiscaal klimaat, dat zij inschatten dat er zoveel weerstand in Nederland bestaat dat op de lange termijn het schrappen van die dividendbelasting waarschijnlijk toch niet houdbaar zal blijken. Dus dat het eigenlijk te (onverstaanbaar) dat u heeft bedacht daardoor ook minder effectief is geworden?

RUTTE
De mededeling van Polman vandaag over de discussie in Nederland over de dividendbelasting laat ik helemaal voor zijn rekening. We zijn een democratie, hier is het normaal dat maatregelen in de Kamer bediscussieerd worden tot er een stemming is. Daarnaast, en dan beantwoord ik het andere deel van uw vraag, is het natuurlijk zo dat dit bedrijf had besloten begin dit jaar om naar Nederland te komen, maar dat wel aan de aandeelhouders moest voorleggen. En nu zegt: ‘we hebben onvoldoende vertrouwen dat die aandeelhouders dat zullen steunen’. En dat terugtrekken. Dat vind ik teleurstellend, ze gaan studeren op een nieuw voorstel. En dat geheel is aanleiding voor het kabinet om te zeggen: laten we nou opnieuw wegen, het hele pakket voor bedrijfsleven.

HENDRICKS
Maar die bedrijven die voor zo’n beslissing staan, of ze naar Nederland komen of elders, die zien toch allemaal dat er zo ontzettend weinig draagvlak in Nederland is voor deze maatregel, ik bedoel: uw coalitiepartners hebben er ook geen geheim van gemaakt dat ze er eigenlijk weinig voor voelen. Dus er is eigenlijk geen meerderheid voor. Is het dan niet een logische inschatting van die bedrijven dat zij denken: ja, Rutte kan dit misschien willen, maar op de langere termijn is dit niet, is dit waarschijnlijk toch…

RUTTE
Dan zitten we drie spa diep in de analyses. Ik heb te maken met een regeerakkoord, ik heb te maken met Kamermeerderheden, en ik heb te maken met een bedrijf dat besluit naar Nederland te komen. En nu beluit, vanwege de inschatting over de kansen in hun aandeelhoudersvergadering - zo hebben ze dat laten weten vanochtend in de media – om dit besluit te heroverwegen.

HENDRICKS
Maar denkt u dan dat deze maatregel  nog steeds een effectief middel kan zijn om bedrijven hier naartoe te lokken?

RUTTE
Nou ja, anders hadden we het besluit niet genomen natuurlijk. 

HENDRICKS
Maar nu ook, na deze discussie? Die in Nederland is ontstaan. Gelooft u dat nog steeds?

RUTTE
Het is natuurlijk een relevant gegeven wat vanmorgen gebeurd is. En op zichzelf is dat de reden om te zeggen: laten we nog eens opnieuw kijken naar het hele voorstel wat er ligt voor het bedrijfsleven.

VAN SOEST (ALGEMEEN DAGBLAD)
Ik probeer toch echt oprecht al vijf minuten te begrijpen wat u nou precies zegt. Maar u zegt: we hebben dit besluit niet genomen voor één bedrijf, maar omdat één bedrijf nu dit besluit heeft genomen gaan we de boel toch heroverwegen.

RUTTE
Zo is het.

VAN SOEST
Kunt u dat nog eens uitleggen waarom dan?

RUTTE
U heeft het helemaal uitgelegd. Dit is het. Kijk, we hebben dit besluit niet genomen voor één bedrijf, maar het is natuurlijk wel een relevant gegeven dat een grote onderneming die had besloten om naar Nederland te komen, nu besluit om dat besluit terug te nemen en een nieuwe besluit te gaan voorleggen. En ik vind dat je als kabinet en als coalitie het dan logisch is dat je opnieuw nog eens even kijkt naar je voorstellen voor het bedrijfsleven.

VAN SOEST
Ok. Maar als Unilever dat dan besluit, dan zegt u toch eigenlijk dat we dit besluit om de dividendbelasting af te schaffen wel degelijk ook om Unilever hebben genomen?

RUTTE
We hebben dat genomen omdat… Sommige bedrijven zijn er heel open over geweest dat ze het wilden, Shell bijvoorbeeld. We hebben het ook genomen omdat we weten dat andere bedrijven besluiten aan het nemen zijn, zoals Unilever. Maar ik kan nooit iets zeggen over wat Unilever ons heeft verteld, dat heb ik ook in de Kamer steeds gezegd, omdat Unilever daar zelf vertrouwelijk is. Maar over Shell kan ik praten want die zijn daar heel open over. En daarnaast doen we het niet alleen voor die twee bedrijven, we doen het ook omdat wij denken werkgelegenheid van nieuw type ondernemingen die moeten kiezen tussen Engeland en Nederland hierheen te kunnen halen. En er andere bedrijven zijn in het Verenigd Koninkrijk die de dividendbelasting beschouwen als een reden om in het gelijk speelveld niet naar Nederland te komen als die in Nederland zou blijven. Dus voor al die redenen doen we dat. Tegelijkertijd is er vandaag natuurlijk een relevante ontwikkeling.

VAN SOEST
Ja, tegelijkertijd zou je dan dus ook kunnen zeggen: dan zetten we het gewoon door, toch? U bent degene geweest die altijd heeft gezegd: Nederland wordt armer als we dit niet doen, er lopen meer dan duizend rechtszaken, hij is waarschijnlijk toch niet houdbaar op termijn. Dus waarom zegt u niet gewoon: we zetten het door?

RUTTE
We gaan het heroverwegen, zeg ik. Opnieuw wegen het voorstel zoals het er ligt.

WESTER (RTL)
Die heroverweging, is die helemaal vrijblijvend of betekent dat dat die twee miljard – als de dividendbelasting afschaffen niet doorgaat – dat die weer ten goede moet komen aan het bedrijfsleven?

RUTTE
Wat we nu gaan doen is opnieuw kijken naar het hele pakket voor het bedrijfsleven, de VPB, vennootschapsbelasting, de lastenverlichting voor het mkb die erin zit, het afschaffen van de dividendbelasting, een aantal andere kleinere maatregelen die in het hele bedrijfsleven-pakket zitten. Dat geheel gaan we opnieuw wegen. Ik kan daar niet op vooruitlopen.

WESTER
Maar kunnen bijvoorbeeld mensen in de publieke sector al stilletjes een beetje hopen dat zij hier iets van krijgen? 

RUTTE
Ik kan echt niet vooruit lopen op die besluitvorming. 

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, wat verwijt u zichzelf eigenlijk? 

RUTTE
Nou ja, ik doe mijn  vak. Ik oefen mijn vak uit. Ik ben mijn baan aan het doen en dat is ervoor zorgen dat dit land aantrekkelijk blijft voor zeer grote ondernemingen en voor kleine bedrijven om hier te handelen. Ik moet wel vaststellen vandaag dat dit een teleurstellend moment is. Het is teleurstellend dat Unilever heeft moeten besluiten dit te doen. 

DE WINTHER
Had u zelf misschien iets anders moeten doen? 

RUTTE
Ik ben geen aandeelhouder in Unilever. Dus ik ga daar niet over. 

DE WINTHER
Nee, u bent wel premier van Nederland. 

RUTTE
Dat bedrijf heeft in maart besloten, of in februari, wanneer was het, om naar Nederland te komen. Dat moesten ze voorleggen aan aandeelhouders. Die aandeelhouders, daar zijn ze bezorgd over dat die mogelijk onvoldoende steun zullen geven aan dat besluit. Ja, dat heb ik te respecteren. 

DE WINTHER
Ja, u legt het nu heel erg steeds bij dat bedrijf, maar de vraag is eigenlijk: had u niet dingen anders moeten doen om te zorgen dat inderdaad het vestigtingsklimaat op orde bleef, dat er draagvlak voor is in de samenleving en dat we niet nu al bijna een jaar aan het praten zijn over de dividendbelasting. 

RUTTE
Nou, dat de uitleg over het nut en noodzaak van de afschaffing van de dividendbelasting nog aan kracht kan winnen, daar heeft u een punt. 

DE WINTHER
Ja, en wat heeft u daar zelf aan te verbeteren? 

RUTTE
Daar ben ik altijd als eerste zelf verantwoordelijk voor. 

DE WINTHER
Het is niet voor het eerst dat u een plan heel krachtig en met verve verdedigd om vervolgens toch een beetje met hangende pootjes te zeggen dat het niet doorgaat. Ik kan me voorstellen dat dat ook leidt tot enige zelfreflectie op een gegeven moment. 

RUTTE
Zelfreflectie is onderdeel van leiderschap. 

DE WINHTER
Kunt u daar uw bevolking misschien deelgenoot van maken?

RUTTE
Dat heb ik net gedaan. Ik vind niet dat de uitleg tot nu toe van de dividendbelasting van mij uit briljant verloopt. 

DE WINTHER
En vond u dit ook een overtuigend betoog van uzelf? 

RUTTE
Nou, we hebben niet gehad over het nut en noodzaak van de dividendbelasting. U vroeg mij te reflecteren op het succes tot nu toe van het verdedigen van de maatregel en daar is mijn reflectie dat dat onvoldoende gelukt is tot nu toe. 

DE WINTHER
Dus dat neemt u zichzelf ook wel kwalijk? 

RUTTE
Uiteraard, want alles wat goed gaat doet het team en wat niet goed gaat, doet de baas. Zo hoort dat. 

STANS (BNR)
Meneer Rutte, wanneer hoorde u van dit besluit van Unilever? 

RUTTE
Vanochtend. 

STANS
En hoe? En hoe reageerde u? 

RUTTE
Geen sporttermen, wat ging er door je heen, die vragen beantwoord ik niet. 

STANS
Nee maar u heeft… de afgelopen jaren is er veel overleg geweest tussen de top van Unilever en de top van het vorige kabinet. Misschien nog wel het huidige. Daarom ben ik benieuwd hoe dat vanochtend is gegaan. 

RUTTE
Ja, maar ik ga niet in sporttermen praten over vanochtend. 

STANS
Dat vraag ik u ook niet. 

RUTTE
U vroeg mij wanneer ik het hoorde vanochtend. 

STANS
Van wie. 

RUTTE
Daar ga ik allemaal niet op in. Dat is allemaal vertrouwelijk. Ik hoorde het vanochtend. 

DE ROOY (NOS)
U zegt de hele tijd: we kijken, we heroverwegen het hele pakket voor het bedrijfsleven. Betekent dat de bedrijven die rekenen op en VPB verlaging bijvoorbeeld ook nu niet te snel moeten juichen, want dat kan misschien ook wel van tafel? 

RUTTE
Dat we omdat Unilever niet naar Nederland dreigt te komen, althans het besluit heeft teruggetrokken wat er nu lag, dat we om die reden zouden besluiten om de VPB te verhogen? Dat lijkt me geen voor de hand liggende onderdeel van de…

DE ROOY
Dus u gaat eigenlijk alleen de dividendbelasting heroverwegen. 

RUTTE
Nee, we overwegen het hele pakket. Maar u schetst nu de mogelijkheid dat één van de elementen in dat pakket omhoog gaat. De kans daarop lijkt mij beperkt. 

DE ROOY
Dus alle andere onderdelen daarvan blijven in principe een beetje zoals ze nu…

RUTTE
Die gaan we allemaal wegen. Maar u stelde een specifieke vraag over het verhogen van de vennootschapsbelasting, dat lijkt me onwaarschijnlijk 

DE ROOY
Hoe kijkt u op dit moment naar Groot-Brittannië waar de vlag uit kan, zeg maar. 

RUTTE
Nou dat zullen we moeten afwachten want Unilever moet nog tot het definitieve besluit komen. Maar deze slag winnen ze. 

DE ROOY
Maar er heerst daar een totaal ander sentiment dan hier, in Nederland. 

RUTTE
Want? 

DE ROOY
Nou ja, mensen zijn heel blij dat het bedrijf daar naartoe komt en willen eigenlijk, en veel mensen zeggen: Theresa May, doe er alles aan om het bedrijf hier te houden. 

RUTTE
Ja, maar het bedrijf heeft niet besloten om naar Engeland te gaan, het bedrijf heeft besloten om het voorstel wat er lag terug te nemen. Verder moeten we afwachten wat ze gaan besluiten. 

NOORLANDER (NOS/NIEUWSUUR)
Nog één vraag als het mag, want u maakt het heel vaag om het over het hele pakket te hebben terwijl ik het probeer te lezen als het heroverwegen van het afschaffen van die dividendbelasting. Is het, om in ieder geval iets uit te sluiten, wel uitgesloten dat er nog meer belastingvoordeeltjes voor grote bedrijven komt om Unilever alsnog over te halen? 

RUTTE
Ik heb net gezegd wat ik erover heb gezegd. We zijn vanmorgen geconfronteerd met dit besluit van het bedrijf om het voornemen naar Nederland te komen, wat was voorgelegd aan de aandeelhoudersvergadering, om dat terug te nemen. Dat is een relevante ontwikkeling. Hebben wij het voornemen over dividendbelasting alleen gedaan vanwege één bedrijf? Antwoord: nee. Is het een relevante ontwikkeling? Antwoord: ja. Is dat reden om opnieuw te wegen het hele pakket voor bedrijfsleven? Antwoord: ja. Maar wat we daar precies gaan doen, dat gaan we allemaal nog bespreken. Maar het ligt niet voor de hand dat de vennootschapsbelasting omhoog gaat, zoals uw collega net suggereerde. 

NOORLANDER
Meneer Rutte, toch nog één keer, heeft u vanmorgen uit de media moeten vernemen dat Unilever het besluit terugdraaide? 

RUTTE
Nee. Nee. 

NOORLANDER
U bent wel zelf gebeld door Unilever? 

RUTTE
Ja. Maar verder zeg ik er niks over. Dat zijn allemaal vertrouwelijke contacten. Ik praat nooit in sporttermen over wat er door me heen gaat. Want ik vind dat ook bij voetballers, je ziet voetballers zelf dat vreselijk vinden, en volgens mij vindt de kijker dat ook vreselijk. Ik heb me ooit voorgenomen dat niet te gaan doen. 

…
Denkt u wel eens als het om deze maatregel gaat, waar ben ik aan begonnen? 

RUTTE
Nee. Ik bestuur. Ben premier van dit mooie land. En daar hoort bij dat ik de maatregelen moet nemen met uiteraard de coalitiepartners, met draagvlak, die noodzakelijk zijn. Nou draagvlak is impliciet uit het, in regeerakkoord staan. Maatschappelijk draagvlak is kwestieus, dat heb ik net beantwoord in de richting van Wouter de Winther van de Telegraaf. Dat kan aan kracht winnen. Maar ik vond en vind dat deze maatregel zeer verdedigbaar is omdat ‘ie bijdraagt aan het behoud van het feit dat voor een klein land als Nederland wij beschikken over aantal van de grootste ondernemingen van de wereld. 

…
Voelt heroverwegen dan voor u ook een klein beetje als verliezen? 

RUTTE
Nee, dat vind ik een logische, bestuurlijke volgende stap. In een stap-voor-stap proces, als er zo’n relevant feit zich voordoet als vandaag. 

…
Maar is het logisch dat, dit lag toch niet helemaal in de lijn der verwachting dat het heroverwegen zou worden. U heeft het toch altijd gevoeld als vanbinnen in het diepste van mijn vezels, dan is heroverwegen, is toch misschien wel een soort van verlies? 

RUTTE
Nou, ik ben teleurgesteld over het besluit wat Unilever vandaag zichzelf vond gedwongen te zijn te nemen. Dat is hun afweging geweest, die heb ik te accepteren. Het is hun inschatting van hoe het zou lopen op die aandeelhoudersvergadering. 

…
Maar niet teleurgesteld dat u zelf nu moet aankondigen: ik ga dit besluit heroverwegen. 

RUTTE
Nee, die teleurstelling raakt natuurlijk ook aan het feit dat daarmee het een logische volgende stap is opnieuw te kijken naar het hele bedrijfsleven-pakket, wat ik een goed pakket vind. Maar als je moet vaststellen dat vandaag ook zo’n feit zich voordoet als zich voordoet, is het logisch dat je opnieuw het hele pakket op de zeef legt. 

VRAAG (ONBEKEND)
Nog even over de timing, u zegt: Unilever heeft eigenlijk ook nu een heroverweging gestart, want ze trekken het voorstel in, er komt wellicht een ander voorstel, of we Londen of een duale structuur houden. Hangt uw overweging en van het kabinet af van de overweging van Unilever? 

RUTTE
Het is net een paar uur verder, dat weet ik niet. We gaan gewoon wegen en dan weeg je alle relevante factoren. Maar we hebben nog niet in het kabinet een afwegingskader gemaakt. Gaan we misschien zelfs niet maken. 

VRAAG
Maar het belastingplan zou toch dit najaar de komende weken door de Kamer moeten, en ook de Eerste Kamer en zo’n besluitvorming bij Unilever duurt doorgaans wat langer. 

RUTTE
Ja maar u haalt er nu één element uit. We gaan de zaak afwegen. Dat zal even wat tijd vragen, maar niet al te veel tijd. 

VAN DEN DOOL (NRC)
Meneer Rutte, u zegt ‘we’, dat is het kabinet. Maar ik neem aan…

RUTTE
En de coalitie.

VAN DEN DOOL
En de coalitie. Kunt u iets specifieker zijn? Wie zijn dat precies? 

RUTTE
De coalitie bestaat uit vier partijen. Flauw antwoord van mij. Sorry. Nee, flauw, flauw, flauw. 

VAN DEN DOOL
Welke bewindspersonen gaat u mee aan tafel zitten?

RUTTE
Nee, we hebben… Dit is zo groot, dat hele bedrijfsleven-pakket is natuurlijk onderdeel van het regeerakkoord. Als je dat opnieuw weegt, raakt dat natuurlijk ook potentieel aan het regeerakkoord. Dus is het logisch dat niet alleen het kabinet dat weegt, maar ook de custodians van het regeerakkoord, en dat zijn de fracties. 

VAN DEN DOOL
Dus de fractievoorzitters van de coalitiepartijen. 

RUTTE
Nou ja, dat is allemaal te bezien, hoe je dat precies doet. Maar de fracties zijn natuurlijk de custodians. Niet de voorzitters maar de fracties. 

VAN DEN DOOL
Wie zijn uw belangrijkste adviseurs hierin, als u gaat heroverwegen in het kabinet? 

RUTTE
Mijn belangrijkste adviseurs? 

VAN DEN DOOL
Ik neem aan, u neemt die beslissing, en u laat zich toch adviseren door uw collega’s in het kabinet? Wie zijn diegene, wie zijn die personen? 

RUTTE
We hebben geen presidentieel stelsel waarin ik in mijn eentje alle beslissingen neem. We hebben gewoon een collective cabinet. 

VRAAG (ONBEKEND)
U gaat met hele kabinet, gaat u in de Trêveszaal straks zitten, en dan gaat iedereen stemmen over we gaan het heroverwegen. U gaat het toch wel in een kleiner gezelschap eerst afkaarten? U kijkt heel raar, maar…

RUTTE
Nee, nee, nee, ik kijk niet raar om die vraag. Die vraag is heel relevant en terecht alleen ik zit te denken hoe geef ik daar nu het beste antwoord op. We hebben als kabinet besloten dat het een relevante ontwikkeling is die wij aanleiding vinden om opnieuw te wegen, het hele bedrijfsleven-pakket. Dat op zich zelf, dat bedrijfsleven-pakket, is onderdeel van het regeerakkoord. Dus dat is logisch dat ook coalitiepartners daar bij betrokken zijn. Dus de fracties, want dat zijn de eigenaren van het regeerakkoord. Wij zijn de humble uitvoerders daarvan. Dat is de situatie. Maar wie adviseert, het is niet zo dat er een presidentieel stelsel is waarin ik uiteindelijk besluit na adviezen van ministers. Zo werkt het niet. Werkte het maar zo. Nee grapje.

VRAAG 
Kunt u bij die heroverweging straks die afschaffing dan toch weer alsnog invoeren? Dus dat die op dit moment dus alsnog niet dood is.

RUTTE
We gaan het hele bedrijfsleven-pakket opnieuw op de zeef leggen. 

VRAAG
Dus dan kan hij straks weer terug op het lijstje?

RUTTE
We leggen het hele pakket op de zeef, we gaan het allemaal bekijken.

VRAAG
Ja maar dan.. weten we nu nog steeds niet of hij wel of niet wordt afgeschaft.

RUTTE
Ik kan niet meer zeggen dan dat wij in de ontwikkelingen van vanochtend aanleiding hebben gezien om te besluiten het hele pakket voor het bedrijfsleven, dat raakt aan de vennootschapsbelasting – die zal waarschijnlijk niet omhoog gaan – lastenverlichting mkb, heel veel kleinere maatregelen, de afschaffing van de dividendbelasting, dat hele pakket. En dat leggen wij opnieuw ter weging aan ons voor.

WESTER (RTL)
Ik dacht, misschien, het besluit van Unilever kun je misschien ook wel heel positief aanvliegen, want het geeft u nu een goed argument om gewoon die vervelende draai te maken.

RUTTE
Nou dat gevoel heeft mij nog niet bekropen vandaag.

WESTER
Nee? 

RUTTE
Nee. 

WESTER
Nou misschien morgen.

RUTTE
Maar dank voor deze opbeurende suggestie.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Wordt er dan prijs gesteld op input van Shell en Unilever bij het heroverwegen?

RUTTE
Dat is altijd lastig in dit soort zaken, dat de politiek en ook een kabinet natuurlijk altijd bij het nemen van besluiten meewegen, ook bij het opnieuw wegen, ook meewegen uiteraard input van allerlei kanten maar hoe wij dat precies gaan doen, daar hebben we nog niet over besloten, dit is net een paar uur verder. Dus dat gaan we de komende tijd doen.

DE WINTHER
Ik kan me voorstellen dat u de telefoon misschien even niet opneemt als meneer Polman weer belt.

RUTTE
Nou, ik ben altijd geneigd de telefoon op te nemen als u belt, of wie dan ook, als het enigszins uitkomt. En met wie we daar precies over spreken of niet, daar kun je niks over zeggen.

BIKHIE (NU.NL)
Meneer Rutte, u vond het teleurstellend, maar bent u ook opgelucht?

RUTTE
Nee.

BIKHIE
Waarom niet?

RUTTE
Ik ben teleurgesteld.

BIKHIE
Dat snap ik, maar het heeft u bijna een jaar achtervolgd. En het heeft uw populariteit ook weinig goed gedaan. Ik kan me voorstellen dat met de Eerste Kamerverkiezingen op komst, als deze dividend... het afschaffen van deze dividendbelasting dan uiteindelijk toch sneuvelt, je toch best wel blij kunt zijn.

RUTTE
Ja, in uw vraag zitten al een aantal aannames die ik nog niet kan doen. En ook niet wil doen, we gaan dat allemaal wegen. Maar feit is dat dit toch een wat beperkte uitleg zou zijn als ik die zou hebben. Niet u hoor, maar als ik die zou hebben, van mijn werk. Ik ben premier, dus dat betekent dat ik moet nemen, met draagvlak in de coalitie vanzelfsprekend, en met mijn collega’s, de maatregelen die noodzakelijk zijn voor het mooie land wat we hebben. Ik vind het heel bijzonder dat onze economie, die twee keer zo snel groeit nu als de Franse of de Belgische, een procent sneller groeit dan de Duitse, ook nog eens beschikt over een paar van de grootste ondernemingen van Europa, zo niet van de wereld, zeker van Europa. Dat is niet een gegeven, we hebben een kleine thuismarkt. Dus je moet extra je best doen om dat soort bedrijven het hier naar de zin te maken. Dat leidt tot veel werkgelegenheid, veel belastinginkomsten op veel terreinen, VPB, inkomstenbelasting, innovatie-uitgaven noem maar op, besluiten over waar ze hun investeringen doen. En we weten dat we nu geconfronteerd worden met lage rente, goedkoop geld, en deze bedrijven nu opnieuw kijken naar hun structuur omdat ze zeggen ja, met die dubbele aandelenstructuren – en Shell is daar heel open over geweest steeds in hun lobby naar buiten – hebben wij last van dit gegeven. Nou, dat is de reden waarom ik het zeer verdedigbaar vind dat we dit voorstel hebben gedaan en in het regeerakkoord staat. En ik natuurlijk had gehoopt dat Unilever zou besluiten eind oktober om geheel naar Nederland te komen. Het is natuurlijk teleurstellend als dat niet gebeurt. Althans, in ieder geval dat voorstel is teruggetrokken, we weten niet wat ze wel gaan besluiten, maar in ieder geval dat voorstel is teruggetrokken.

VAN SOEST (ALGEMEEN DAGBLAD)
Maar politiek gezien is het wel een geschenk uit de hemel.

RUTTE
Jongens, ik zit nu 16 jaar in de politiek. Als ik alleen bezig was, nee serieus, als ik alleen bezig zou zijn met mijn eigen populariteit – heb ik wel eens vaker hier in de persconferenties gezegd, en ook in de Algemene Beschouwingen – het terugnemen van deze maatregel vanwege de niet geheel geslaagde uitleg tot nu toe, zoals ik net aan de heer Wouter de Winther toegaf, dat terugnemen van die maatregel een half jaar geleden, of drie maanden geleden, of een maand geleden, zou de populariteitscijfers hebben laten stijgen. Maar dat is toch niet de enige reden om waarom je in de politiek zit? Ik bedoel, ik zit er toch omdat ik probeer oprecht en met alle intenties die we als team hebben, als kabinet hebben, de goede dingen voor het land te doen. Ook als ze niet populair zijn. Daarvoor zit je er. En soms heb je ermee te maken dat je maatregelen neemt, nou, neem het vorige kabinet: vijf jaar lang zwaar moeten bezuinigen, lasten moeten verzwaren. Was dat populair? Nee, maar het was wel nodig. Ik vind deze maatregel vanuit het belang van ons vestigingsklimaat en banen in Nederland zeer verdedigbaar.

HENDRICKS (DE VOLKSKRANT)
Maar vindt u dan nog steeds dat de dividendbelasting moet worden afgeschaft?

RUTTE
Ik vind die maatregel nog steeds zeer verdedigbaar. Maar ik heb u net gezegd dat we het hele pakket van het bedrijfsleven opnieuw op de zeef leggen. 

HENDRICKS
Maar als u het zo belangrijk vindt, en u zegt nu: we gaan het heroverwegen. Ik kan dat gewoon niet met elkaar rijmen. Of u vindt het wel belangrijk, en dan houdt u het staande. Of u vindt het bij nader inzien toch niet zo belangrijk en dan gaat het van tafel.

RUTTE
Ik vind het hele pakket verdedigbaar zoals dat er ligt, zeer verdedigbaar, dat heb ik ook anderhalf uur gedaan bij de Algemene Beschouwingen. Maar er is vandaag natuurlijk een relevante ontwikkeling, en die hebben we mee te wegen.

HENDRICKS
Over de vier Russische spionnen. Je hoort toch ook in de VS en ook in Zwitserland wel wat twijfel waarom die mannen nou niet zijn aangehouden. Begrijpt u dat nou, en zo ja: kunt u het dan nog eens uitleggen waarom die mannen nou niet zijn aangehouden?

RUTTE
Omdat dit een operatie was in het kader van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), het was geen opsporingsonderzoek. Prioriteit lag, naast het verstoren van deze operatie nadat we zo lang mogelijk informatie hadden verzameld over de modus operandi van deze Russen, lag ook bij het verkrijgen van de meeste inlichtingen van de Russische spionnen. En door ze ook meteen het land uit te begeleiden hebben we ook beslag kunnen leggen op hun spulletjes. En die zijn interessant om verder te bestuderen. En vanwege dat geheel heeft de directeur van de MIVD besloten het zo te doen.

HENDRICKS
Dus anders hadden we geen beslag kunnen leggen op hun spulletjes?

RUTTE
Nou ja, dat kun je nooit zwart-wit zo zeggen, dat weet je nooit helemaal zeker. Maar uiteindelijk is deze afweging gemaakt, dit is geen opsporingsonderzoek, het is een spionnenonderzoek in het kader van de inlichtingendiensten en de Wiv, het verstoren van een spionageoperatie. En in dat kader is dit zo gegaan.

HENDRICKS
Heeft u daar ook zelf vragen over gehad van andere landen?

RUTTE
Nee.