Prijsonderhandelingen dure medicijnen leiden tot forse kostenverlaging
Sinds enkele jaren onderhandelt de minister voor Medische Zorg met fabrikanten van nieuwe en zeer dure geneesmiddelen. Doel is om deze waardevolle innovatieve geneesmiddelen tegen aanvaardbare kosten toegankelijk te maken en te houden voor de patiënt. Dit heeft in 2017 geleid tot een kostenverlaging van in totaal 132 miljoen euro. Dat heeft minister Bruno Bruins aan de Tweede Kamer laten weten. Op basis van de prijs die fabrikanten eerst vroegen zou er sprake zijn van 457 miljoen aan uitgaven aan de betreffende geneesmiddelen. In plaats daarvan bedroegen de uitgaven vorig jaar 325 miljoen euro.
Minister Bruno Bruins: ‘In rap tempo komen er nieuwe medicijnen op de markt voor ziektes die we tot voor kort niet konden behandelen. Dat is heel goed nieuws. Maar deze middelen zijn vaak heel duur waarbij de totale uitgaven kunnen oplopen tot soms wel 100 miljoen per middel per jaar. Dat heeft een enorme impact op ons zorgbudget. Onze onderhandelingen zorgen ervoor dat de kosten fors omlaag gaan en dat dus ook voor de patiënt van morgen – wiens ziekte we nu misschien nog niet kennen- medicijnen beschikbaar en betaalbaar blijven.’
Transparantie
Fabrikanten zijn doorgaans alleen bereid om vertrouwelijke afspraken te maken. Hierdoor is het niet mogelijk om per middel de onderhandelingsresultaten openbaar te maken.
Bruno Bruins: ‘Dat is onbevredigend. Het liefst zou ik precies vertellen wat we uiteindelijk voor elk middel betalen. Maar als ik dat doe, leert de ervaring, stelt de farmaceut het middel niet meer beschikbaar. In dat geval kies ik voor de patiënt, al betekent dat dat de afspraken geheim blijven. Maar ook bij alle komende onderhandelingen zal ik het punt van openbaarmaking van de onderhandelingsresultaten blijven maken. Daarnaast proberen we via samenwerking met andere landen die geheimzinnigheid te doorbreken, maar dat is helaas een kwestie van lange adem. ’
Met de brief die minister Bruins aan de Tweede Kamer heeft gestuurd wordt inzicht gegeven in de totale resultaten van de onderhandelingen. In 2013 is voor het eerst onderhandeld over de prijs van een nieuw medicijnen. Sinds 2013 zijn er over 32 medicijnen zogenaamde financiële arrangementen afgesloten, waarvan 7 in 2018. De totale kostenverlaging over de periode 2013-2017 bedraagt circa 320 miljoen euro.
Financiële arrangementen
Voor veel nieuwe geneesmiddelen maakt het Zorginstituut Nederland een kostenprognose voordat deze in het basispakket worden opgenomen. Het gaat om inschattingen van de minimale en maximale uitgaven van een geneesmiddel gedurende de eerste jaren na markttoelating. Als de kosten per behandeling of de mogelijke totale uitgaven aan een geneesmiddel heel hoog zijn, en een middel is wel effectief, dan kan de minister besluiten om te gaan onderhandelen over de prijs.
Met een arrangement wordt de prijs verlaagd of wordt voorkomen dat de totale uitgaven aan het geneesmiddel te hoog oplopen. Het sluiten van een arrangement gebeurt over het algemeen voordat het middel in het pakket zit en dus ook voordat het gebruikt wordt. De uiteindelijke uitgavenverlaging hangt bij de meeste arrangementen sterk af van hoe vaak het middel wordt voorgeschreven: hoe vaker, hoe hoger de korting. Zo wordt het financiële risico op voorhand beperkt, ook als aanvankelijk nog niet zeker is hoeveel patiënten in aanmerking komen voor een behandeling.