'Op het juiste moment, op de juiste plek'

Toespraak | 28-09-2018

Dames en heren, Aangetreden militairen,

U bent alweer enkele maanden terug van uw missie. Toch vind ik het belangrijk om op deze manier nog even stil te staan bij uw ervaringen. Omdat uw inzet ertoe deed. En omdat we daar van kunnen leren.

En dan richt ik mij eerst even tot de Long Range Reconnaissance Patrol Taskgroup, ofwel: de verkenners van Desert Falcon-4. Op Prinsjesdag heb ik de medewerkers van Defensie in een toespraak verteld dat het herstel van vertrouwen misschien wel de belangrijkste opdracht is voor Defensie. En dat ik snap dat wij nog een lange weg te gaan hebben. Daarbij noemde ik uw inzet als goed voorbeeld van wat je kunt bereiken als dat vertrouwen er daadwerkelijk is. Overigens geldt dat ook voor de mannen en vrouwen van ATF-9, maar daar kom ik zo op.

Afgelopen februari sprak ik luitenant Bas tijdens een kort, maar krachtig, bezoek. 'We waren telkens op het juiste moment, op de juiste plek', zo omschreef hij het heel treffend. Het was heel typerend dat eigenlijk alle patrouilles zinvolle informatie hebben opgeleverd. Ik begreep dat dit enige jaloezie opleverde bij uw Franse en Duitse collega's…

Uw task group bestond uit 16 leverende eenheden. Door een transparante communicatie, een heldere focus en de bereidheid om van elkaar te leren, groeide al heel snel het vertrouwen in het team en in het leiderschap. Met dito resultaten. U voelde zich comfortabel binnen de groep.

Met al uw zintuigen – en op allerlei manieren – nam u informatie op. Verkennen is zoeken en puzzelen met informatie en u heeft vele puzzelstukjes gelegd. Daarmee leverde u waardevolle intell.

U kwam regelmatig op plekken waar nog niemand eerder was geweest. Vaak wist u in korte tijd het vertrouwen van de bevolking te winnen.

Bijvoorbeeld tijdens de tiendaagse operatie 'Kronos'. Een operatie naar het dorp 'In Tillit' in het zuidwesten van de 'Nederlandse sector' in Mali. Strategisch gelegen. Ingeklemd door de Niger, de grens met Burkino Faso en een heleboel woestijn. Maar het ligt ook aan een meertje. En waar water is, komen mensen langs en daar is dus informatie te halen uit de regio. Dat deed u. Sterker nog: u kwam hier volledig tot uw recht. 'De eenheid is in topvorm', zo omschreef een journalist het.

Op weg naar 'In Tillit' trok u door een weids, glooiend en onherbergzaam landschap. Een uitdaging op zich. Regelmatig moest u vastgelopen voertuigen uitgraven. In het dorp aangekomen verzamelde u op allerlei manieren informatie. Door eigen waarnemingen, door gesprekken onder de 'vergaderboom' met plaatselijke leiders en door verhalen van bijvoorbeeld herders aan te horen. Dat alles leverde weer een puzzelstukje op in de informatieplaat van MINUSMA.

Met alle rapportages die u heeft opgesteld was u van grote waarde voor de Force Commander van MINUSMA. Door onze inlichtingenproducten krijgt de missie-leiding een gedetailleerd beeld over de situatie in geheel Noord Mali. Bijvoorbeeld over aard, samenstelling, intenties en posities van gewapende groeperingen.

Vanaf volgend jaar gaan we de missie afbouwen, na ruim 5 jaar aanwezigheid in Mali. En in al die jaren was er geen enkele discussie over de meerwaarde van de Nederlandse bijdrage. Sterker nog, er zijn grote complimenten van de force commander. Wel bereiken mij kritische berichten over wat er nou precies gebeurt met alle informatie die wij leveren. Het lijkt erop dat MINUSMA niet altijd even effectief en efficiënt opereert zoals we zo graag zouden willen zien. Ik kom nu net uit New York, waar ik met vertegenwoordigers van de VN hier ook over heb gesproken. Als lid van de Veiligheidsraad wil Nederland onder meer inzetten op de verdere professionalisering van VN-missies.

Een VN-missie als in Mali blijft nodig. Want de instabiliteit in Mali – en de gehele Sahel-regio – is en blijft een bron van zorg. De toch al fragiele regio aan de zuidgrens van Europa loopt het risico steeds verder te destabiliseren. En uiteindelijk heeft dit ook effect op Nederland.

Maar het functioneren van een missie als MINUSMA kan – en moet – allemaal nog wel een stuk beter. Uw ervaringen – zowel positief als negatief – zijn van grote waarde om hiermee aan de slag te gaan. Want niet eerder werkte de Verenigde Naties – in een missie als deze – met steun vanuit zo'n sturende en coördinerende eenheid.

Ik durf te stellen dat Nederland iets bijzonders heeft neergezet. Voor de goede orde, u hebt iets bijzonders neergezet.

En dan benoem ik graag ook nog even de militairen die in Kidal zaten. Ook u mocht ik bezoeken. Ik was onder de indruk hoe u het daar geheel zelfvoorzienend moest zien te redden op een klein kamp. Aan het einde van de logistieke lijn. Onder de voortdurende dreiging van mortierbeschietingen. En met minimale ondersteuning. Je leert veel tijdens een missie, maar voor sommigen was het ook de eerste keer dat ze voor een groep moesten koken. Met wisselend resultaat, zo heb ik mij laten vertellen…

Dan richt ik mij nu graag tot de militairen die hebben deelgenomen aan de Air Task Force Middle East, de negende rotatie. En dan begin ik met het voorlezen van een boodschappenlijstje.

• 400 eieren.
• 28 kilogram bloem.
• 10 liter olie.
• 2.160 flesjes water.

Dat was wat de cateringmedewerkers niet wekelijks, maar dagelijks, nodig hadden op 'Snow City' om het detachement te voeden.

Voor het functioneren – en het moraal – van een moderne militair is het van belang dat het eten goed is, dat hij of zij voldoende slaap krijgt en dat er wifi is. Volgens mij was dat allemaal prima in orde, met een bijzonder compliment voor de Paresto-medewerkers sergeant-majoor Erik en sergeant Michael. Meestal benoem ik niet de individuele prestatie, maar dat doe ik nu toch, omdat ik van alle kanten gewezen werd op deze 2 'koks met klasse'. Samen met de medewerkers van Loyalty Support Service deden zij het uiterste om iedere dag een ander smakelijk gerecht op tafel te zetten. Well done.

Dan over de missie. Wat was typerend? Ik denk dat dit te vatten is in 2 quotes.

Zo zei sergeant-majoor Dave: 'Ik zou zo weer met die jongens en meiden op uitzending gaan.'

De saamhorigheid was groot en u opereerde echt als 1 team. Dat was ook nodig, want het zat niet iedere dag mee.

En dan kom ik bij de tweede quote en wel van sergeant Taco, want na iedere tegenslag kwam hij met de opmerking: '…en door!' Het werd een soort mantra van het detachement.

Want uiteindelijk zijn bijvoorbeeld maar 4 van de geplande 14 instandhoudingsvluchten aangekomen. Dat betekende dat bepaalde onderdelen op sommige momenten niet voorradig waren. En als dan een generator uitvalt, wat ook geregeld gebeurde, dan heb je een probleem. Toch lukte het de technici om op inventieve wijze deze generatoren weer aan de praat te krijgen. En heeft de operatie geen seconde stilgelegen. Dat noem ik vakmanschap. En het resultaat van een geolied team. Slim samengesteld uit diverse specialisten, die ieder voor zich een essentiële bijdrage leveren aan het grote geheel.

Ik vergat net de post te noemen. Ook dat is belangrijk voor het moreel, want het is het enige fysieke contact wat je in die maanden met het thuisfront hebt. Door het uitvallen van de instandhoudingsvluchten moest u het soms wekenlang zonder doen. Als er dan toch een vlucht arriveerde met een opgehoopte stapel brieven en pakketten, was het net Sinterklaasavond. 1 van u ontving in 1 zending maar liefst 24 pakketten… Die zal de uitzending vast overleefd hebben…

Aangetreden militairen,

U leverde een onmisbare bijdrage. Een onmisbare bijdrage in de strijd tegen ISIS.

ISIS, het veelkoppige monster dat nog altijd op barbaarse wijze toeslaat. Zo las ik laatst over 2 kinderen die door ISIS zijn ontvoerd in de buurt van de Iraakse stad Kirkuk. Tegen een organisatie die zich verlaagd tot dit soort praktijken, moeten we blijven strijden. En dat deed u.

U heeft hoofdkwartieren, munitieopslaglocaties en logistieke knooppunten uitgeschakeld of vernietigd. De wapeninzet was minder dan bij vorige missies, maar daarnaast heeft u op een prima manier de waarnemingstaak uitgevoerd en grondtroepen ondersteund.

Langzaam maar zeker brokkelt de structuur van ISIS steeds verder af. Vanaf het begin van de missie heeft Nederland meer dan 2.200 keer de wapens ingezet. En altijd met chirurgische precisie.

Aanvallen doet u pas als het hele intell-plaatje compleet is, om precies dat ene doel te raken, om burgerslachtoffers en onnodige schade te voorkomen.

De samenwerking met onze coalitiegenoten verloopt nog altijd zeer goed. Door onze training, opleiding en systemen, passen we naadloos in hun operaties. Dat is echt iets om trots op te zijn. Ik ben dat zeker.

Over samenwerking gesproken: Ik mag straks ook de herinneringsmedaille uitreiken aan de Belgische militairen die de Force Protection voor hun rekening hebben genomen. Veel dank ook voor uw inzet!

Aangetreden militairen, dames en heren, jongens en meisjes,

Tot slot, zou ik ook het thuisfront willen bedanken. Er wordt veel van u gevraagd.

In feite draait het thuisfront een eigen uitzending. Of misschien wel 3: Tijdens de voorbereiding, tijdens de uitzending en in de tijd daarna moeten de gezinsleden zich aanpassen aan het ritme van de militair. De impact daarvan kan groot zijn, dat besef ik maar al te goed.

Zeer terecht zal het 'thuisfrontcomité' straks dan ook 'de anjer' uitreiken aan de partners van onze militairen. En de kinderen ontvangen een echte kindermedaille! Want ook voor jullie (de kinderen) was het een echte missie! En ook op jullie ben ik ape-trots!

Dames en heren, heel graag een groot applaus voor – natuurlijk – onze militairen, maar ook voor hun partners, kinderen, familie en vrienden!

Aangetreden militairen,

U blonk uit in doorzettingsvermogen, professionaliteit en samenwerking. U heeft zich niet laten weerhouden door zware omstandigheden of tegenslagen. De Nederlandse can-do mentaliteit in optima forma. Mijn dank is groot!

En met trots reik ik nu graag de Herinneringsmedaille Vredesoperaties uit.

Paradecommandant, wilt u het geheel in de houding zetten zodat mijn adjudant de beschikking kan voorlezen. Dank u wel.