Meer inspraak bij gemeenschappelijke regelingen
Via meer betrokkenheid van raadsleden in het bestuur en inspraak van inwoners en maatschappelijke organisaties, moet de verantwoording binnen een gemeenschappelijke regeling worden versterkt. De ministerraad heeft op voorstel van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ingestemd met het wijzigen van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Dit moet voorkomen dat raadsleden zich buitenspel voelen staan.
De Wgr kan meer ruimte bieden aan lokaal maatwerk. Gemeenten zoeken naar manieren om enerzijds op te kunnen schalen en anderzijds kleinschaligheid te behouden. Steeds meer opgaven waar een gemeente mee te maken heeft, houden niet op bij de gemeentegrenzen en spelen op regionaal niveau. Met de decentralisaties in het sociaal domein en de komst van de Omgevingswet krijgen gemeenten steeds meer mogelijkheden om beleid te maken gericht op de eigen opgaven, rekening houdend met de kenmerken en cultuur van de eigen gemeenschap. Deze nieuwe taken worden vaak uitgevoerd via regionale samenwerking.
Maar de toename van het aantal regelingen en de zwaarte van de taken waar het over gaat, maken dat de positie van gemeenteraden moet worden versterkt. Minister Ollongren wil daarom regelen dat bij bepaalde besluiten eerst om een zienswijze van de gemeenteraden wordt gevraagd voordat het bestuur van de gemeenschappelijke regeling een besluit mag nemen. Daarnaast wil de minister met vooral raadsleden en wethouders uit verschillende regelingen in gesprek over de in de praktijk ervaren belemmeringen bij regionale samenwerking. De Wgr zal in de toekomst meer ruimte bieden voor differentiatie en variëteit in de manier waarop de samenwerking wordt vormgegeven.
De mogelijkheden die er al zijn voor raden om invloed uit te oefenen op gemeenschappelijke regelingen zijn niet even goed bekend. BZK heeft daarom met de VNG, Raadslid.nu en de Vereniging van Griffiers een leermodule ontwikkeld over regionale samenwerking. Ook hebben ruim 120 gemeenteraden inmiddels gebruik gemaakt van een workshop ‘grip op regionale samenwerking’.