Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 8 juni 2018

Mediatekst | 08-06-2018

Inleidend statement viceminister-president De Jonge :

De minister-president is in het buitenland, vandaag bij de Bilderbergconferentie. En dat betekende allereerst natuurlijk dat wij zelf vandaag onze koffie mochten opdweilen die omviel. En dat betekent daarnaast dat u mij hier ziet vanmiddag. Laat ik beginnen met goed nieuws vandaag uit de ministerraad voor gezinnen met kinderen. Nagenoeg alle werkende ouders met kinderen op de crèche, of de gastouderopvang of de buitenschoolse opvang gaan er vanaf 1 januari 2019 op vooruit door hogere kinderopvangtoeslag. En daardoor zijn zij per saldo minder kwijt aan de kinderopvang en het budget voor de kinderopvangtoeslag gaat omhoog met 250 miljoen, een kleine 250 miljoen. Dit besluit maakt onderdeel uit van een breder pakket aan maatregelen per 1 januari 2019 en we trekken daar 250 miljoen voor uit. En voor ouders met lagere inkomens verhogen wij het kindgebonden budget vanaf 2020 met 500 miljoen. Dus kortom: goed nieuws voor gezinnen met kinderen.

Verder hebben wij vandaag geld beschikbaar gesteld voor de Regio Deals. We investeren extra in het versterken van de regio en we stellen bijna een miljard ter beschikking daar voor en vandaag is voor de eerste ronde voor die Regio Deals 200 miljoen euro vrijgemaakt. En er liggen heel veel kansen in de regio, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, duurzaamheid en werkgelegenheid. En het is aan de regio’s natuurlijk nu om plannen in te dienen. En samen met de regio’s zullen we de beste en meest ambitieuze plannen verder uitwerken. De volgende tranche van de Regio Deals die zal worden ingevuld op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in deze eerste ronde.

Dan tot slot de jaarwisseling. Ik kan u mededelen dat de ministerraad vandaag een pakket aan maatregelen heeft genomen om te komen tot een veiligere jaarwisseling. En met dit pakket komen wij tegemoet enerzijds zoveel als mogelijk aan de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid maar ook aan de Nederlandse traditie van Oud en Nieuw, dat natuurlijk in ons land uitbundig wordt gevierd ieder jaar. En dat betekent extra inzet op het aanpakken van illegaal vuurwerk, extra testen, ja ik bedoel extra eisen ook aan verkopers die worden gesteld. Het verplicht ter beschikking stellen van vuurwerkbrillen, afsteeklonten, en daarnaast willen we dat agenten en ambulancemedewerkers en brandweermensen beter worden beschermd tegen agressief gedrag. Agressie of geweld tegen werknemers met een publieke taak werkt al flink strafverzwarend. En in aanvulling daarop werkt het kabinet aan een aparte bepaling in de wet, waardoor ook het hinderen van hulpverleners een strafverzwaring oplevert.

Maatregelen voor een veiligere jaarwisseling

WESTER (RTL NIEUWS)
De heer De Jonge zegt: we komen met dit pakket aan maatregelen, dit vuurwerkpakket om het zo maar even te zeggen, zoveel mogelijk tegemoet aan de voorstellen, suggesties van de Raad van de Veiligheid, en ook aan de politie en zo. Maar beiden zijn volstrekt ontevreden. De politie zegt gewoon: slappe hap, wij willen gewoon een totaalverbod. Mensen in uw sector, oogartsen, specialisten zeggen: stop er nou gewoon mee. OVV zegt: de meest gevaarlijke dag van het jaar, doe dit nou niet. Waarom zo'n slap compromis?

DE JONGE
Wat je te doen hebt als kabinet is verschillende belangen wegen. En enerzijds hebben we de discussie eigenlijk jaar in jaar uit over die veiligheid rondom de jaarwisseling. En aan de andere kant weten we ook dat die jaarwisseling en de vuurwerktraditie erbij gewoon een traditie is waar mensen veel plezier aan hebben. En waarbij we ook moeten oppassen dat de goeden niet onder de kwaden lijden. En in dat evenwicht hebben we zes van de zeven aanbevelingen van de Onderzoeksraad overgenomen. Alleen een verbod op knalvuurwerk en pijlen, één van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad, die nemen we niet over. Het is in evenwicht.

WESTER
U zegt: de belangen zo goed mogelijk afwegen. Maar dan rijst toch het beeld dat belangen van een traditie die er inderdaad is, belangen van de vuurwerkbranche, hoger wegen dan één dode minimaal per jaar, 500 gewonden, 5000 incidenten, kinderen die hun ogen en vingers verliezen. Wat is nou echt het belang?

DE JONGE
Dat is niet zo. Kijk we nemen serieuze maatregelen om veiligheid van de jaarwisseling te bevorderen. Daarbij nemen we de aanbevelingen over die de Onderzoeksraad voor Veiligheid op dat punt doet. Dan gaat het over aanpakken van illegaal vuurwerk. Dan gaat het over het maken van afspraken met landen waar dat illegaal vuurwerk wordt geproduceerd. Dan gaat het over het onderscheppen bijvoorbeeld van pakketjes bij postorderbedrijfjes. Al die aanbevelingen van de Onderzoeksraad nemen we over. Eén aanbeveling nemen we niet over.

WESTER
Dat was de belangrijkste.

DE JONGE
Ja. Dat vraag ik me af.

WESTER
Vinden ze zelf wel.

DE JONGE
Het is één van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad, omdat we zeggen: daarmee maak je die hele traditie waar mensen jaar in jaar uit ook gewoon heel erg veel plezier aan beleven en waarvan we overigens ook weten dat het zeker in alle gemeenten tot gedoe leidt. In sommige gemeenten is het inderdaad ieder jaar raak maar in andere gemeenten gaat die vuurwerktraditie eigenlijk prima. Nou in dat evenwicht probeer je tot maatregelen te komen. En daarbij heeft het kabinet een afweging te maken. Enerzijds oog hebben voor de veiligheid, anderzijds mensen ook de ruimte bieden voor de traditie waar ze aan hechten en de traditie waar ze elk jaar een hoop plezier aan beleven.

WESTER
Oog hebben voor de veiligheid, maar het feit dat ieder jaar, vooral jonge mensen, hun ogen verliezen is dan ondergeschikt?

DE JONGE
Nou, één van de maatregelen is, goed dat u deze noemt, één van de maatregelen is dat verkopende partijen verplicht worden om vuurwerkbrillen mee te leveren. Dat is een belangrijke maatregel die wordt genomen. Ook geadviseerd overigens door de Onderzoeksraad die we ook overnemen. En zo kom je tegemoet aan de veiligheidsrisico's die inderdaad oogartsen zien. En je probeert altijd maatregelen in dat evenwicht te nemen.

WESTER
Maar u kunt ze niet verplichten om zo'n brilletje op te zetten.

DE JONGE
Nee, dat kan ik inderdaad niet. Zou u dat willen?

WESTER
Nou, nee. Het gaat niet om wat ik wil maar misschien is het beter om ermee te stoppen zoals de Veiligheidsraad, of de Raad voor de Veiligheid adviseert.

DE JONGE
Ja nogmaals, daar probeer je toch een afweging altijd te maken. Want ik denk, weet je, als het besluit is: stoppen met het vuurwerk, dan staan de kranten bol met mensen die zeggen: hoe kan dat? Dan moeten de goeden onder de kwaden leiden. Neem je andere maatregelen, neem je deze maatregel niet, dan staat de krant vol met mensen die zeggen: waarom stop je er niet gewoon mee. Dus je hebt hier echt een afweging te maken tussen meerdere belangen. Overigens is dat ook ons werk. Dat is vaker zo namelijk. In dit geval hebben we het goede evenwicht willen vinden door zes van de zeven aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over te nemen. En aan de andere kant rekening te houden met een traditie waar mensen gewoon heel veel plezier aan beleven en die vaak ook gewoon heel goed gaat.

WESTER
Eén van de regeringspartijen, de ChristenUnie, die heeft zich voor de jaarwisseling van afgelopen jaar al uitgesproken voor een totaal verbod ook. Precies wat de Raad adviseert. Wat wij toch proeven is dat vooral bij de VVD en het CDA men bang is om weer een traditie in de waagschaal te stellen, nieuwe zwarte piet-discussie, dat moeten we allemaal maar even niet doen.

DE JONGE
Ja, het is een evenwicht. Zoals de dingen verschillende liggen in de samenleving kunnen de dingen ook verschillend liggen in de politiek. Het kabinet heeft die afweging gemaakt zoals ik die net schets. Dus aan de ene kant de adviezen van Onderzoeksraad voor de Veiligheid en aan de andere kant mensen die gewoon hechten aan de traditie. En we hebben aan beide elementen recht kunnen doen.

WESTER
En als het nou aanstaande jaarwisseling niet tot minder doden, gewonden, incidenten leidt. Gaat u dan heroverwegen om te kijken of er toch een verbod moet komen?

DE JONGE
Laten we eerst nou eens deze maatregelen nemen en overigens hebben we ook gezegd, dat staat ook in de brief, die ik denk inmiddels uit is, die u ook heeft kunnen lezen, dat we graag met gemeenten in gesprek gaan om te kijken hoe we hen ook verder kunnen helpen om de lokale taak van de lokale driehoek verder te versterken en mogelijk te maken. Er is natuurlijk een serieus aantal maatregelen dat gemeenten ook zelf kunnen nemen. Laten we daar nou  maar eerst mee aan de slag gaan. En uiteraard is het zo dat op enig moment als blijkt dat maatregelen die je neemt niet werken dat weer noopt tot opnieuw nadenken maar daar wil ik even niet op vooruit lopen.

GEERTS (RADIO 1)
Meneer De Jonge, de Nederlandse Politiebond is buitengewoon teleurgesteld over deze maatregel, omdat zij toch vinden dat u de veiligheid van hun mensen niet serieus neemt. Omdat agenten iedere jaarwisseling weer te maken hebben met belagers die hun werk zo niet onmogelijk maken. Dus mijn vraag aan u is: heeft u inderdaad de veiligheid van die agenten ook in ogenschouw genomen bij deze beslissing?

DE JONGE
Ja, natuurlijk. Buiten kijf staat de veiligheid van onze hulpverleners. Zeker als we juist op die hulpverleners zo ontzettend rekenen, het gaat om onze veiligheid. Maar ook als het gaat over hoe houden we onze evenementen, onze grote events die er zijn, hoe houden we die veilig? Dan leunen we met ons volle gewicht op wat hulpverleners voor ons betekenen. Brandweermensen, politiemensen, ambulancepersoneel. Niet voor niets hebben we ook die maatregel genomen om niet alleen het strafverzwarende element van toepassing te laten zijn op geweld tegen hulpverleners, maar ook daar waar het gaat om hinderen van hulpverleners. Want idioot genoeg hoor je ook iedere jaarwisseling weer die verhalen. Dus natuurlijk wel. Maar ik heb net toegelicht: de maatregelen die we nemen gaan wel degelijk over de veiligheid van die traditie. We gaan wel degelijk beter testen, aanpakken van illegaal vuurwerk dat nou juist voor heel veel onveiligheid zorgt, het onderscheppen van pakketjes die via de post van uit enig buitenland naar Nederland komen. Al dat soort maatregelen nemen we. Alleen het is wel de vraag of je met een rotjesverbod en een vuurpijlenverbod daar nog iets aan zou toevoegen. Dus wij nemen deze maatregelen.

DE JONGE
Alleen het is wel de vraag of je met een rotjesverbod en een vuurpijlenverbod daar nog iets aan zou toevoegen. Dus wij nemen deze maatregelen.

GEERTS
Maar wat zegt u nou tegen de agent die de komende jaarwisseling weer de straat op moet en dus weer het risico loopt dat die door gewoon vuurwerk of illegaal vuurwerk aangevallen wordt?

DE JONGE
Wat wij doen is maatregelen nemen die de veiligheid bevorderen en dat zeg ik niet alleen tegen die agent, maar dat zeg ik tegen iedereen die vindt dat die vuurwerktraditie veiliger moet, die heeft gewoon gelijk. En daarom hebben we ook de maatregelen genomen zoals die…

GEERTS
Die vinden dat de vuurwerktraditie moet worden afgeschaft, niet dat het veiliger wordt. Het wordt veiliger als je hem afschaft.

DE JONGE
Ja, als je hem afschaft dan heb je hem niet meer. Dat is ook zo. Maar overigens is dat nog geen oplossing voor illegaal vuurwerk, want dat is namelijk gewoon nog steeds illegaal verkrijgbaar, dus dat zal je dan nog steeds moeten aanpakken. En kijk, ik snap best de zorg en die zorg is ook niet voor het eerst geuit en het is ook niet voor niets dat wij zo'n serie aan maatregelen nemen om die veiligheid van de vuurwerktraditie te bevorderen. En aan de andere kant heb je ook oog te hebben voor een traditie die gewoon wordt gewaardeerd door een heel groot deel van de samenleving en die gelukkig, dat zei ik net, in heel veel gemeenten ook gewoon goed gaat. En je zou wel de goeden onder de kwaden laten lijden op het moment dat je daar rücksichtslos van zou zeggen: je mag geen vuurwerk meer afsteken, überhaupt niet meer, want in een aantal gemeenten gaat het mis met de jaarwisseling. Laten we alsjeblieft die maatregelen nemen en laat ook het lokale gezag die maatregelen nemen die zorgen dat het veilig blijft en veiliger wordt bij die jaarlijkse vuurwerktraditie.

GEERTS
De Politiebond heeft ook aan tafel gezeten in de overleggen hierover. Zij verbaasden zich er vanochtend bij ons op Radio 1 over dat als zij aanschoven er altijd meer vertegenwoordigers van de vuurwerkbranche aanwezig waren dan van de hulpverlening. Dus vroegen ze zich af: heeft u de oren ook te veel laten hangen naar de vuurwerkbranche?

DE JONGE
Nee, wat wij hebben gedaan is de afweging gemaakt die ik zojuist schetste in de richting van collega Wester.

GEERTS
Economische belangen hebben daarbij geen rol gespeeld?

DE JONGE
Nee.

VAN GALEN (NOS)
Heeft u overwogen om een onderscheid te maken tussen knalvuurwerk en siervuurwerk, want mensen uit het buitenland vinden het bizar dat dat geknal, maar dat siervuurwerk, zeker als dat door een gemeente wordt georganiseerd vinden mensen prachtig. Waarom niet dat onderscheid?

DE JONGE
Er zijn natuurlijk gemeenten die zeggen: wij stellen vuurwerkvrije zones in. Er zijn gemeenten die zeggen: wij organiseren met oud en nieuw een event en zeker in die gemeenten waar de overlast groot is, met name in de wat grotere steden die kiezen voor dat type maatregelen die werken ook, wellicht nog onvoldoende, maar ze werken wel, dus dat type maatregelen zijn ook goed, maar daar hoeft het kabinet geen besluit over te nemen. Dat zou je kunnen doen. Een nader onderscheid tussen sier en knal had eventueel wellicht ook gekund, daar ben ik onvoldoende in thuis, maar ik acht dat zeker mogelijk dat dat had gekund, maar wat het om gaat…

VAN GALEN
Maar waarom heeft u dat niet gedaan dan, als het had gekund?

DE JONGE
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid adviseert zowel over knal als over de pijlen dat ze geschrapt zouden moeten worden, beiden om dezelfde reden. Dus waarschijnlijk als knal verboden was en de pijlen mochten nog, had u gezegd: waarom heeft u de pijlen niet ook nog verboden? Kijk het punt is vooral dat het samenhangt met veilig gebruik, dat is het natuurlijk. En het is gedrag van mensen die leidt tot die onveiligheid. Het is niet zozeer de spullen zelf behalve het illegale spul en het niet goed genoeg geteste spul, want dat is een andere maatregel die we nemen, het beter testen, wat leidt tot die onveiligheid. Maar vooral is het het gedrag van mensen zelf en dat gedrag, dat zal dus moeten veranderen. En dat wat helpt is allerlei maatregelen die je op gemeentelijk niveau kunt nemen. Wat helpt is de serie aan veiligheidsmaatregelen zoals we die vandaag nemen. En de maatregel inderdaad nemen we niet van een totaalverbod op particulier vuurwerk en dat doen we niet omwille van de afweging die ik net heb gemaakt, ja je hebt toch ook rekening te houden met mensen die gewoon decennia lang genieten van die traditie en daar ook verder geen problemen mee veroorzaken.

Opvolging EU-president Tusk

BOVEN (BNR)
Meneer De Jonge, even over Mark Rutte. Rutte ging de wereld over vandaag, deze week, met het kopje koffie, u zei het al.

DE JONGE
Ja, daar heb ik ook iets voor in gedachte voor straks, maar dat komt zo.

BOVEN
Een politicus die zijn eigen rommel opruimt, een stille rebel uit het noorden, en een top kandidaat om EU-president Tusk op te volgen. Kloppen die beschrijvingen?

DE JONGE
Daar is het geloof ik vandaag niet over gegaan in de ministerraad. Nou, dat weet ik allemaal niet. Dat vind ik moeilijk om daar op te reageren. Ik ken collega Rutte als de voorzitter van onze ministerraad en ik hoop dat hij dat nog een tijdje blijft.

BOVEN
Zijn ster is rijzende in de EU. Hij wordt ook wel beschreven als een man die hele rare coalities in stand weet te houden. Dat kan hij in Nederland natuurlijk heel goed. Dat wordt dan gezegd: dat hebben we misschien in Europa ook wel nodig. Is hij een kandidaat voor de opvolging van Tusk?

DE JONGE
Daar is hij zelf buitengewoon helder over geweest namelijk: nee.

BOVEN
En dat deelt het kabinet ook?

DE JONGE
Het kabinet hoeft daar geen opvatting over te hebben. Dat kan hij alleen zelf en hij is daar heel helder over geweest. Hij heeft daar gewoon nee op gezegd.

BOVEN
Oké, dus voor zover het kabinet bekend is zit de premier de hele kabinetsperiode in Nederland voor?

DE JONGE
Zeker.

Opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers

VAN DER BERGH (REUTERS)
Het kabinet lijkt af te wijzen een Deens voorstel om uitgeprocedeerde asielzoekers op te vangen elders in Europa, maar niet binnen de EU. Ondertussen zeggen de Denen en de Oostenrijkers dat een deal met Nederlandse steun bijna rond is. Hoe zit dat?

DE JONGE
Mijn informatie is dat daar wel 's kort iets over gewisseld is, maar dat daar zeker niet serieus inhoudelijk over gesproken is en al helemaal niet dat het een uitgewerkt voorstel is. Dat is mijn informatie.

VAN DER BERGH
Het kabinet weet eigenlijk van niks van dit voorstel behalve dat...

DE JONGE
Nou, we hebben erover gehoord, dus het is gewisseld. Maar verder dan dat is het niet. Nee.

VAN DER BERGH
En zou u in de toekomst voelen voor zo'n idee?

DE JONGE
Nou, eerst maar eens uitwerken tot een serieus voorstel. En dan kunnen we het ook serieus bekijken. Even in die volgorde graag.

Regeling Uitkering chroom-6 Defensie

WESTER
Defensie heeft erkend dat er dingen heel erg fout zijn gegaan de afgelopen jaren als het gaat om het gebruik van chroom-6. Nu is er wel een soort compensatie, schaderegeling ontworpen. Maar er zijn heel veel mensen die vallen buiten de boot. Of mensen die in die boot nog zitten die zeggen: hij is eigenlijk niet ruimhartig genoeg. Hoe gaat u de mensen die buiten de boot vallen, doordat zij een kwaal hebben die niet op dat lijstje staat, nu binnenboord krijgen?

DE JONGE
Nou, allereerst, ik denk dat het goed is om te benadrukken dat de bevindingen van het RIVM dat die veel mensen diep hebben geraakt en natuurlijk ook de Defensieorganisatie. En collega Visser heeft daar maandag al van gezegd: Defensie is echt tekort geschoten. Niet voor niets is er grondig gesproken over welke regeling past daar dan bij. Daarbij is Defensie niet over één nacht ijs gegaan. Daarbij heeft Defensie zich gebaseerd op het rapport van het RIVM. Op basis van dat rapport is de regeling ontworpen. Daar is lang over gesproken, goed over gesproken, met ook de militaire vakbonden voor Defensiemedewerkers. En die nazorg die stopt natuurlijk niet met het maken van de regeling. Dus die nazorg die gaat door. En tegelijkertijd kan het natuurlijk zo zijn dat er mensen blijven die zich onvoldoende herkennen in die regeling en dat onvoldoende vinden. En dat staat het mensen vrij om bovenop die regeling zelf een schadeclaim voor te bereiden. Maar dit is wel de regeling die is afgesproken.

WESTER
Dit is de regeling en daar veranderd niks meer aan?

DE JONGE
Dit is de regeling die is gemaakt op basis van heel uitvoerig onderzoek door het RIVM. Daarmee stopt de nazorg niet, de nazorg gaat namelijk gewoon door. Maar als mensen andere regeling vinden die daar bovenop komt dan zullen mensen daarvoor een schadeclaim moeten indienen en dan zal die gewoon in behandeling worden genomen.

WESTER
Even los van de nazorg, dat is allemaal heel aardig, maar als het gaat om de financiële compensatie: dit is het en daar komt niks meer bij?

DE JONGE
Dit is de regeling die is ontworpen op basis van het onderzoek zoals dat is geweest.

WESTER
En die wordt niet meer aangepast?

DE JONGE
Nee.

WESTER
Dank u wel.