Overheidsfinanciën staan er onverminderd goed voor in 2018
De overheidsfinanciën vertonen onverminderd een positief beeld. Financiële meevallers helpen in 2018 bij het opvangen van de kosten van het verlagen van de gaswinning. De lagere gasbaten als gevolg van dit besluit lopen naar verwachting op tot 900 miljoen euro in 2022. Financiële meevallers zijn voornamelijk te vinden bij de zorg en sociale zekerheid.
Dit zijn de belangrijkste conclusies uit de Voorjaarsnota 2018 die minister Hoekstra van Financiën op 28 mei aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de Voorjaarsnota staan de wijzigingen voor het begrotingsjaar 2018 ten opzichte van de Startnota, de vertaling van de financiële afspraken uit het Regeerakkoord.
Economisch en budgettair beeld
Cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) laten zien dat de economische groei hoger was dan bij de Startnota geraamd. Deze extra groei wordt vooral verklaard door een hogere uitvoer, die het gevolg is van een hoger dan geraamde wereldhandel. Ook de woningmarkt draagt bij aan de groei. De werkloosheid blijft met 3,9 procent ongewijzigd ten opzicht van de Startnota.
Ook de raming van het overheidssaldo is onveranderd en komt uit op 0,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De overheidsschuld is verder gedaald tot 53,3 procent bbp. De belangrijkste reden hiervoor is dat de schuld in 2017 lager uitkwam dan verwacht en doorwerkt in de voorjaarsnotacijfers.
Niettemin is het kabinet zich ervan bewust dat met name internationale risico’s, zoals de uitwerking van de Brexit en het (handels)beleid van de Verenigde Staten, kunnen de economische groei drukken.
Aanpassingen
Het kabinet heeft in de Voorjaarsnota 2018 extra geld vrijgemaakt voor onder andere het opvangen van de lagere gasbaten en meer mankracht bij de Brexit-voorbereidingen voor Douane en keuringsdiensten (34 miljoen). Financiële meevallers zijn er onder andere door lagere uitgaven aan genees- en hulpmiddelen (350 miljoen) en een lager dan verwacht aantal AOW-gerechtigden (95 miljoen). Ook bij de huurtoeslag is er een meevaller van 100 miljoen.
Hogere uitgaven zijn er dit jaar onder andere door een hoger dan geraamd aantal leerlingen en studenten (200 miljoen) en doordat de gunstige economische omstandigheden meer mensen doen besluiten gebruik te maken van kinderopvang (80 miljoen).
De inkomsten komen lager uit door de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie over de fiscale eenheid en doordat zorgverzekeraars de nominale zorgpremie uiteindelijk lager hebben vastgesteld dan eerder geraamd. De economische groei zorgt - in mindere mate - juist voor hogere inkomsten.
Gasbesluit
In de Voorjaarsnota zijn de budgettaire effecten verwerkt van het kabinetsbesluit over de gaswinning in Groningen. Het gaat hier om gederfde ontvangsten voor begrotingsjaar 2018 en de meerjarige doorwerking hiervan tot en met 2022. De gedetailleerde financiële dekking van het besluit wordt zichtbaar op Prinsjesdag, waarbij traditioneel de integrale begrotingsbesluitvorming voor het jaar 2019 en verder wordt gepresenteerd.
Volgens de huidige inzichten leidt het verlagen van de gaswinning in 2018 tot 150 miljoen euro lagere baten, en loopt dit bedrag op tot 900 miljoen in 2022. Daarnaast is er structureel 200 miljoen euro gereserveerd voor diverse kosten van het Rijk voor onder andere de kosten voor de aardbevingen en het bieden van een perspectief voor de regio.
Beide maatregelen worden in 2018 gedekt uit meevallers en geld op de verschillende departementale begrotingen wat niet tot besteding zal komen, in het bijzonder die van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De meerjarige dekking wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.