Spreektekst minister Van Nieuwenhuizen bij ondertekening Agenda IJsselmeergebied

Toespraak | 17-05-2018

Beste mensen,
Wat een geweldige locatie voor de Agenda IJsselmeergebied! Hier komt de geschiedenis van het IJsselmeer volledig tot leven. En vandaag ook de toekomst!
Het mooie van dit gebied is dat iedereen er wel iets mee heeft. Zeker de mensen die hier aanwezig zijn.
Dat geldt ook voor mij. Hoewel de meeste mensen mij kennen als een Brabantse, ben ik opgegroeid in Harderwijk, aan het water dus. Ik heb dus een speciale band met dit gebied. En dat geldt voor heel veel Nederlanders.
Niet voor niets wordt het IJsselmeergebied ook wel gezien als één van onze identiteitsdragers. De geschiedenis is rijk en dynamisch.
- Denk aan de grote betekenis voor de handel en visserij. Genoeg ouderen kunnen nog vertellen over het harde vissersbestaan.
- De strijd tegen het water, soms verloren, soms gewonnen. Het nieuwe land, de grote landbouwgebieden.
- De karakterverandering door de Afsluitdijk: Nederland werd een zee armer en een meer rijker.
Het is nu het grootste aaneengesloten zoetwatergebied van West-Europa. Onze nationale regenton die in droge zomers een derde van Nederland van drinkwater voorziet.
Een cruciaal gebied voor de scheepvaart, recreatie en een kostbaar natuurgebied. En, niet te vergeten: de bakermat van de palingpop en inspiratiebron voor de Zuiderzeeballade! .
Ik heb begrepen dat deze ballade ook tijdens een van uw eerste bijeenkomsten is gezongen. Uit volle borst! De stemming zat er denk ik gelijk in.
En eigenlijk is de tekst van de Zuiderzeeballade heel toepasselijk.
Ik citeer:
Dáár is het water, dáár is de haven
Waar j'altijd horen kon "we gaan aan boord"
Deze regels raken de kern van wat u heeft gedaan de afgelopen jaren…
60 partijen rond het IJsselmeergebied keerden zich naar het water – en naar elkaar. U ging gezamenlijk aan boord.
Dat vind ik op zichzelf al een ballade waard! Want U heeft daadwerkelijk over de eigen dijken heen gekeken en wilde gezamenlijk werk maken van bestaande en nieuwe vraagstukken rond het IJsselmeer. En vandaag vieren we het resultaat.

Uw inzet was ook wel nodig. Want veel partijen klaagden over een versnipperd beleid en gebrek aan samenhang in de maatregelen. Er was behoefte aan een visie op dit gebied. De opvatting groeide dat het IJsselmeergebied een gebied is dat we moeten koesteren. Niet passief maar actief!
Dat is en blijft hard nodig. Want het is een dynamisch gebied waar ook nu weer veel op af komt.
•    We zijn continu bezig om de mensen rond het IJsselmeer beschermen tegen overstromingen.
•    We willen ook de waarde die het heeft als natuurgebied vergroten waar het kan. We zijn terecht trots op de innovatieve methoden die we hiervoor toepassen, zoals de aanleg van de Marker Wadden en de migratierivier door de Afsluitdijk.  
•    Het gebied heeft grote aantrekkingskracht op investeerders en marktpartijen in de energietransitie. Er liggen kansen, maar hoe bepalen we wat kan en wat niet?
•    En: het gebied heeft een enorme potentie voor toerisme en recreatie. De metropoolregio kan aantrekkelijker worden: wonen en werken met natuur om de hoek wordt steeds belangrijer.

Deze vraagstukken kunnen we niet los van elkaar en vanuit een eigen belang oplossen. Er is een gemeenschappelijk uitgangspunt nodig. Daarom ben ik heel blij met deze Agenda IJsselmeergebied!
-    Er ligt nu een gemeenschappelijk perspectief op de lange termijn.
-    We gaan aan de slag op basis van drie heldere ambities  – u ziet ze op de banieren  - en spelregels voor de verdere samenwerking.
-    Er is bovendien al een begin gemaakt met een uitvoerings- en kennisagenda. Er zit energie in deze agenda!
Dat kan ook niet anders als je naar het proces kijkt dat u de afgelopen twee jaar heeft doorlopen.
De spanning werd opgezocht door ogenschijnlijke tegenpolen bij elkaar te zetten. Belangengroepen van natuur, milieu en recreatie, maar ook de visserij en de netwerkbeheerders. En natuurlijk alle betrokken gemeenten, provincies en de rijksoverheid.
Juist door die verschillende invalshoeken krijg je innovatieve oplossingen.
Een prachtig voorbeeld is het kustlandschap Oostvaardersdijk waar we vanuit het Deltaprogramma de dijk versterken. Maar we gaan ook kijken of we tegelijkertijd de natuur hier een impuls kunnen geven, en nieuwe mogelijkheden van wonen in de natuur kunnen creëren. We combineren verschillende vraagstukken.
Er zijn ook ideeën voor de Friese kust. Maatregelen vanuit het Deltaprogramma worden gecombineerd met het vitaliseren van het gebied. Bijvoorbeeld oude historie nieuw leven in te blazen, zoals het in ere herstellen van een historisch badhuis van Hindeloopen.

Er zijn nog veel meer ideeën nodig. Als ik zelf nog wat vragen mag meegeven:
Wat kunnen we nog meer doen met de windparken? Hoe kunnen we energieopwekking en natuurbeleving combineren? Misschien kunnen het kraamkamers voor vissen worden? Op de open zee zien we die effecten nu ontstaan.
En hoe kun je het IJsselmeer nog aantrekkelijker en toegankelijker te maken als een internationale trekpleister? Steden als Geneve en Vancouver hebben de reputatie van wonen aan de natuur. Past onze metropoolregio Amsterdam niet in dit rijtje? Hoe krijgen we dat voor elkaar?

Het IJsselmeergebied inspireert. Ik heb nog allerlei andere ideeën van u voorbij zien komen waarvan alleen al de naam tot de verbeelding spreekt:
 Halte Pampus, Aqua-battery’s, IJsselmeerteelten, Zonnedijken, Energie uit Fonteinkruid, Slimme polder, Waterwonen, Multifunctionele energieparken, IJsselmeeracademie, Zandbrommer.
Het zou zo maar tot een nieuwe Zuiderzeeballade kunnen leiden!
Er zit met andere woorden nog genoeg muziek in het IJsselmeer.
Ik ben benieuwd naar de andere ideeën die zo in de pitches aan bod komen!
Ik dank u allen en alle betrokkenen voor hun inzet.
Er ligt een dijk van een agenda! Het doet recht aan de waarde van dit bijzondere gebied.
De geschiedenis kennen we; laten we nu verder bouwen aan de toekomst!
Dank u wel.