Toespraak staatssecretaris Van Ark start campagne veilig werken met gevaarlijke stoffen

Toespraak | 14-05-2018

Dames en heren.

Dank dat u hier allemaal bent.

Dank in het bijzonder aan Jos Rooijackers voor zijn uitstekende inleiding.

Daaruit blijkt duidelijk hoe groot het probleem is. De cijfers en feiten liegen er niet om. Circa één op de zes werknemers heeft op het werk te maken met gevaarlijke stoffen.

De gevolgen voor de gezondheid zijn enorm en blijken vaak pas vele jaren later. Gevaarlijke stoffen zijn onzichtbare sluipmoordenaars. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat het aantal slachtoffers van werken met gevaarlijke stoffen afneemt. Dit is een te voorkomen probleem, dus we moeten aan de slag. Ik kom daar straks nog op terug.

Maar laat ik u eerst eens even kort mee terugnemen in de tijd, naar 1918.

Dit jaar viert het ministerie van SZW zijn honderdjarig jubileum. Als we terugkijken naar die beginperiode, dan zien we dat arbeidsveiligheid toen vooral ging over machineveiligheid.

Geen wonder, want dat had echt prioriteit in een tijd dat industriële machines soms echte killers waren. Geen sluipmoordenaars, maar direct dodelijk.

Het was ook een tijd waarin werknemers vaak helemaal onbeschermd werkten met gevaarlijke stoffen en fabriekshallen nogal eens gevuld waren met rook, roet of stof. Gevaarlijke stoffen leiden toen ook al op hele korte termijn tot grote gezondheidsproblemen. Of erger nog.

Sindsdien zijn machines veel veiliger geworden. En zijn er allerlei hulpmiddelen ontwikkeld om het werk minder zwaar en belastend te maken. Net als veiliger alternatieven voor veel gevaarlijke stoffen, afzuiginstallaties en allerlei beschermingsmiddelen tegen gevaarlijke stoffen.

Maar daarmee ben je er nog niet.

Het is al ruim een halve eeuw duidelijk dat het vooral ook aankomt op preventie, mensen en handelen. Op veiligheidsvoorschriften waaraan mensen zich ook écht houden.

Werkgevers én werknemers.

Dat inzicht is één, de vertaling naar de werkvloer is heel wat anders. Risicobewustzijn blijkt vaak te ontbreken en veel werkgevers weten niet goed welke maatregelen zij kunnen nemen om gevaarlijke stoffen bij de bron aan te pakken.

Er is kortom een cultuuromslag nodig.

Nog altijd eisen gevaarlijke stoffen elk jaar bijna 3.000 levens!

Dit soort cijfers vind ik shocking en onacceptabel. Het zijn cijfers die ons met de neus op de feiten drukken.

Met beroepsziekten zijn hoge maatschappelijke kosten gemoeid.

Maar achter de cijfers gaan vooral mensen schuil. Het gaat om de gezondheid van mensen. Van mensen die al dan niet een partner en kinderen hebben. Van mensen met familie, vrienden en kennissen. Van mensen met hoop, dromen en verwachtingen.

Dames en heren.

Het zal duidelijk zijn.

We moeten aan de slag. Dit is een maatschappelijk probleem met grote gevolgen. En veel persoonlijk leed. De gevolgen van het werken met gevaarlijke stoffen zijn ernstig. Alleen mérk je die gevolgen pas op de langere termijn; in veel gevallen pas als je met pensioen bent. En eigenlijk gewoon volop moet genieten van het leven. Gelukkig kun je er iets tegen doen. Daar gaat deze campagne over.

Onder het motto ‘Werken met gezond verstand, is veilig werken met gevaarlijke stoffen’ brengt de campagne het thema gevaarlijke stoffen op de werkvloer onder de aandacht bij werkgevers en werknemers.

Doel is meer dat iedereen zich meer bewust wordt van de risico’s van werken met gevaarlijke stoffen, zodat mensen door het werken met gevaarlijke stoffen geen beroepsziekte oplopen! Nu niet, en later ook niet.

De campagne moet vooral duidelijk maken dat er vaak vrij eenvoudig iets is te doen aan de gevaren van het werken met gevaarlijke stoffen. Neem de bouw, de houtindustrie en garagebedrijven. Daar worden mensen soms blootgesteld aan kwartsstof, houtstof en lasrook terwijl dat goed te voorkomen is.

Dames en heren.

De campagne maakt deel uit van een vierjarig programma, dat we hier vandaag óók lanceren.

Doel van het programma is om de aanpak van risico’s van het werken met stoffen bij bedrijven te versterken en daarmee bij te dragen aan het voorkomen dat mensen ziek worden van hun werk. Dit is geen makkelijke opgave en daarom moeten we het samen doen.

Dit doen we onder andere door met elkaar effectieve maatregelen te ontwikkelen en te zorgen dat die bekend zijn en worden toegepast. En door de ontwikkeling en verspreiding van kennis en innovatie. Het programma jaagt aan en brengt mensen bij elkaar.

Met het programma wil ik met branches, bedrijven, producenten, werkgever- en werknemersorganisaties, arboprofessionals zoals arbeidshygiënisten en bedrijfsartsen, een verdere beweging in gang zetten om te komen tot een gezondere en veiligere omgang met stoffen op de werkvloer.

Ik vind het dan ook ontzettend belangrijk dat al deze partijen hier vandaag ruim vertegenwoordigd zijn en te kennen hebben gegeven hier samen met ons mee aan de slag te willen gaan!

De rode draad van het programma is dat werkgevers worden gestimuleerd om maatregelen te nemen om het werk gezonder en veiliger te maken.

Belangrijk daarbij is dat ze (werkgevers) zorgen voor een klimaat waarin mensen elkaar op de werkvloer hierover durven aan te spreken.

Belangrijk is last but not least ook dat het juiste gesprek plaatsvindt tussen werkgever, arboprofessional en werknemer.

Zij zijn immers samen verantwoordelijk voor de omgang met gevaarlijke stoffen.

En hebben een gezamenlijk belang.

Namelijk voorkomen dat mensen ziek worden door hun werk!

Hartelijk dank voor uw aandacht.