Toespraak minister Van Nieuwenhuizen bij presentatie PBL-rapport De Toekomst van Water en Klimaat in Beeld, 19 april 2018

Toespraak | 20-04-2018

Dank aan de heer Mommaas, voor dit prachtige rapport! Dank ook aan alle kennisinstituten die hieraan hebben meegewerkt. En dank aan de heer Ovink, voor het idee om het Planbureau deze opdracht te verlenen.

Dames en heren,

Ik heb een waardevol boek in handen. Ik zou willen zeggen: de wereld heeft hiermee een waardevol boek in handen. Een MRI-scan van onze planeet. We hebben hiermee een beeld van de plekken waar het pijn doet. Een beeld van de plekken waar het de komende decennia pijn gaat doen. En een beeld van de oorzaken. Indringende grafieken met een acuut verhaal.

Helaas kennen we de verhalen maar al te goed. Van ouderen die met bootjes uit hun huis worden gehaald na een overstroming. Of migranten die met hun hele hebben en houden op de rug naar vruchtbaarder oorden trekken. Het is ook niet alsof we nog niets doen. Nederland, de VN, de Wereldbank – de problematiek staat op het netvlies. We werken hard en we werken steeds meer samen.

Met onze Internationale Waterambitie bijvoorbeeld hebben we 10 focuslanden. Maar zijn het de goede landen waar we ons geld en onze energie in stoppen? Is de wereld wel aan het helpen op de plekken waar het het hardst nodig is of de nood het hoogst wordt? De hotspots zoals u ze noemt? Ik heb het zo snel nog niet opgezocht, maar u geeft daarop een antwoord. Of in elk geval richting. En als we niet op de urgentste plekken bezig zijn, dan is uw rapport reden om de focus te heroverwegen.

Want, zo lees ik ook: onze acties helpen. Met goed watermanagement kan de landbouwproductie in droge gebieden met meer dan 40% toenemen, schrijft u. En dat maakt mij strijdvaardig. Want de klimaatverandering mag voortschrijden, we kunnen wel degelijk iets doen. De heer Mommaas zei heel bescheiden dat dit rapport niet de oplossingen bijlevert, maar het levert wel de agenda. En dat is ontzettend waardevol.

Wat dat betreft kan ik ook niet anders zeggen dan dat uw rapport op een goed moment komt. Mijn collega minister Sigrid Kaag werkt op dit moment aan de nieuwe keuzes van het kabinet op het gebied van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Uw rapport gaat daar ongetwijfeld bij helpen. Hetzelfde geldt voor het ‘Valuing Water’ initiatief van premier Rutte en de sherpa’s bij de VN. Ook daarvoor zijn uw conclusies bijzonder waardevol.

We werken daarnaast hard om GCECA vaste grond onder de voeten te geven, het nieuwe Global Centre of Excellence on Climate Adaptation in Rotterdam en Groningen. Volgend jaar moet er een startdocument liggen, een inhoudelijke bodem. Een Global Adaptation Report, van waaruit we verder kunnen. Anders dan bij mitigatie is er voor klimaatadaptatie nog geen concreet pad uitgestippeld hoe we het gaan aanpakken. Uw vier landschappen kunnen een vertrekpunt zijn voor nieuwe strategieën.

Op al die fronten is dit boek belangrijke input. Tegelijk is het een visitekaartje van Nederland aan de wereld. Want als we het goed in de etalage zetten, kan uw rapport ook de VN, de Wereldbank en andere overheden inspireren bij hun inzet. En laat ik ook NGO’s niet vergeten. We hebben het hier niet over een ‘gouden driehoek’, van bedrijven, kennisinstellingen en overheden, maar over een ‘gouden vierhoek’, inclusief het maatschappelijk middenveld.  

Dames en heren,

Ik ga aan de slag. Ik ga de MRI-scan zorgvuldig analyseren. En met mijn collega-ministers bespreken hoe we ons beleid en uw advies zo goed mogelijk op elkaar aansluiten. Dat is niet alleen een opgave voor Nederland, dat is ook een oproep aan andere landen en internationale organisaties. Want als dit boek 1 ding duidelijk maakt, dan is het wel dat we voor een hele grote opgave staan.

Dank u wel.