Minister Van Nieuwenhuizen opent bezoekerscentrum Afsluitdijk

Toespraak | 22-03-2018

Toen Kofi Annan op 7 september vorig jaar hier op de Afsluitdijk het Making Waves congres toesprak, begon hij met de volgende woorden:
'I can’t think of a more symbolic and inspirational location to promote innovative solutions around water, food and energy than the iconic Afsluitdijk. The dam is a masterpiece of Dutch engineering and a symbol for the country’s centuries-long fight against flooding from the sea.'

Daarmee heeft hij mij het gras behoorlijk voor de voeten weggemaaid. Maar goed. Zijn kwalificatie van de Afsluitdijk is natuurlijk de spijker op zijn kop.

Het is voor mij als minister van Infrastructuur en Waterstaat, in de voetsporen van Cornelis Lely, - ik zeg dit in alle bescheidenheid - een eer u op deze bijzondere plek toe te spreken. Ik doe dat met veel plezier.

Vanaf 20 september 1932 was Nederland een zee armer en een meer rijker. Het werd het begin van een nieuw tijdperk: Nederland als gidsland op gebied van kustverdediging.

Door de Afsluitdijk hebben we een enorm zoetwaterbassin in Nederland, dat in droge zomers 1/3 van Nederland van drinkwater voorziet.

Over de Afsluitdijk loopt een snelweg die Friesland en Noord-Holland met elkaar verbindt en waar elke dag 20.000 auto’s over rijden.

Een unieke dam, die als ik mij niet vergis, als enige menselijke bouwwerk op de aarde vanuit de ruimte herkenbaar is. De Afsluitdijk trekt dus terecht vele toeristen, zo’n 300.000 per jaar.

Daarom ben ik heel blij dat dit mooie Afsluitdijk Wadden Center er nu is. En ik feliciteer initiatiefnemer Klaas Kielstra met dit bijzondere gebouw.
Hier leren de bezoekers over de geschiedenis en de toekomst van de Afsluitdijk, de Waddenzee en alle innovaties op gebied van deltamanagment, ecologie en duurzame energie. Nu al komen er regelmatig buitenlandse delegaties naar de Afsluitdijk om te kijken en te leren. En nu kunnen we deze delegaties ook in stijl ontvangen.

Met dit Wadden Center geven we de dijk een eigen stem. Niet alleen om het verhaal van de dijk te vertellen. Maar ook het verhaal van Nederland waterland. Want we staan er te weinig bij stil.

Wonen op de zeebodem is voor ons inmiddels iets heel gewoons. We staan er niet dagelijks bij stil, maar zonder Afsluitdijk en zonder onze Deltawerken zouden steden als Breda, Utrecht en Zwolle aan de kust liggen. Ongeveer 60% van ons land is kwetsbaar voor overstromingen. En in deze gebieden wonen 9 miljoen mensen.

Op 1 februari herdachten we, 65 jaar later, de watersnoodramp van 1953. Een groot deel van de provincie Zeeland overstroomde door de combinatie springtij en een harde noordwesterstorm. De dijken rondom het IJsselmeer hielden stand. 'Die nacht,' werd destijds gezegd, 'heeft de Afsluitdijk zijn geld terugbetaald.'

Ook vandaag is een bijzonder moment. Precies 100 jaar geleden werd de Zuiderzeewet van Cornelis Lely door de Tweede Kamer aangenomen. De wet die voor droge voeten moest zorgen.

De Afsluitdijk is nu bijna 90 jaar oud. De zee en het klimaat worden er niet vriendelijker op. De Grande Dame van onze waterwerken is toe aan een make over. Een versterking, zowel in termen van basalt, als in termen van innovatie. Zoals Cornelis Lely zei: Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst.

Daarom begint dit jaar het grote onderhoud. Een klus die in 2022 zal worden voltooid.

Maar we gaan de dijk niet alleen versterken.

•  We gaan nieuwe spuipompen installeren, om het waterpeil in het IJsselmeer sneller te kunnen controleren.
• De Afsluitdijk is een ook een dam tussen zout en zoet water, waarmee alternatieve mogelijkheden voor 'blue energy' worden onderzocht.
• En we maken dus ook een gat in de Afsluitdijk: een vismigratierivier. Daarmee herstellen we het maritieme ecosysteem en de biodiversiteit. Typisch Nederlandse innovatiekracht. Een heel mooi initiatief van de Waddenvereniging en diverse andere natuurorganisaties.

De Nieuwe Afsluitdijk is een ultiem voorbeeld van publiek-private samenwerking. Door de 2 provincies, gemeenten, landelijke en regionale belangenorganisaties en het Rijk.

Zo komt hier alles bij elkaar: de Nederlandse kustversterking, de Waddenzee, het IJsselmeer, vismigratiestromen, nieuwe vormen van energiewinning, de A7, een monumentaal lichtkunstwerk, en een toeristische trekpleister van formaat. 32 kilometer regionale bedrijvigheid en economie. Prachtig!

Dames en heren,

Leeuwarden is dit jaar, terecht, Culturele Hoofdstad van Europa. Dat zal een groot aantal extra toeristen voor deze regio betekenen. Het thema is 'Iepen mienskip', open gemeenschap. Dat gaat over openstaan voor elkaar, naar elkaars verhalen luisteren, elkaars dromen delen, en samen vooruit komen. En dat is wat in dit mooie nieuwe belevingscentrum, gebeurt.

Hier in dit Wadden Center worden de bezoekers meegenomen in de geschiedenis van Nederlandse waterwerken. Meegenomen in het bijzondere verhaal waarin natuur, cultuur en technologie samen vormgeven aan deze unieke plek op de wereld. Meegenomen in actuele ontwikkelingen op en rondom de Afsluitdijk. En samen kijken we hier ook naar de toekomst. Het is een inspirerende en leerzame plek geworden voor jong en oud.
En daar feliciteer ik u allen van harte mee.

Dank u wel.