Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 3 november 2017

Mediatekst | 03-11-2017

Inleidende verklaring minister-president Rutte:

Ja goedemiddag, het is of we zeven maanden terug zijn. Goed weer voor u te staan, en toch is er intussen heel veel veranderd. Er zijn verkiezingen geweest en ik kan u zeggen, het is aanzienlijk prettiger om hier weer zo voor u te staan dan bij dat hekje bij de Stadhouderskamer. Misschien is dat ook wel een gevoel dat wederzijds zo wordt beleefd. We pakken vandaag de draad weer op. Er is een nieuwe coalitie kan ik u melden en voor de fijnproevers onder u: er is ook een nieuw achterwandje. Kunt u achter mij zien, met vlag, dus wij lopen hiermee vooruit op de aangenomen motie in de Tweede Kamer gisteren. Alleen de Europese vlag zit er nog niet in.

Vanzelfsprekend hebben wij vandaag in de ministerraad teruggeblikt op het debat van gisteravond en eergisteren, ik ga dat hier niet overdoen, maar misschien mag ik een paar dingen wel constateren in mijn inleidend woordje. Ik denk als eerste en belangrijkste, bedenk ik, relevant dat het kabinet het vertrouwen bij implicatie van het niet uitspreken van het wantrouwen, dus het vertrouwen heeft van de Tweede Kamer. En daarmee ook in het verlengde daarvan voor de hoofdlijnen van het regeringsbeleid. Met het land, met dat akkoord, willen wij Nederland verder versterken en voortbouwen op wat er is bereikt nu Nederland uit de crisis is. En ervoor gaan zorgen dat mensen ook gaan merken in hun persoonlijk leven dat het beter gaat.

Natuurlijk zijn er compromissen gesloten in de afgelopen maanden, maar tegelijkertijd denk ik dat ook de afgelopen dagen zichtbaar werd dat er ook samenhang zit in alle plannen van het nieuwe kabinet. Niet alles is in beton gegoten, ook dat was duidelijk denk ik de sfeer in het debat de afgelopen dagen. Op veel punten zullen we als coalitie ook samenwerking gaan zoeken met bijvoorbeeld partijen in de Kamer, maar ook met allerlei maatschappelijke organisaties. Met iedereen die een positieve bijdrage daaraan wil leveren. En die ruimte is er dus ook echt. Zowel in het parlement als met partijen buiten het parlement. Ook sociale partners, ook gemeenten en provincies.

Vandaag zijn we daar meteen mee aan de slag gegaan, u ziet het persberichtje over de hoogte van de eigen bijdrage in de Wet langdurige zorg en de WMO en daarnaast hebben we vandaag de startnota vastgesteld. Dat betekent dat nu ook alles wat in het regeerakkoord stond is verwerkt in het financiële beleid van het kabinet en daarover wordt apart nog weer een briefing gegeven vanmiddag dacht ik op het ministerie van Financiën door de minister van Financiën. Dat betekent dat volgende week, ook in de Kamer, kan worden gesproken bij de algemene financiële beschouwingen over die hoofdlijnen van het beleid, hoe dat dan vervolgens doorwerkt in de behandeling van de departementale begroting. Met andere woorden, we zijn nu na zeven maanden ook echt aan de slag gegaan.

Gebeurtenissen Blerick

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, waar de sfeer niet zo goed was de afgelopen dagen was in Venlo, in Blerick. Wat vindt u van de gebeurtenissen daar?

RUTTE
Ik vind dat echt zeer ernstig. Ik ben blij dat politie en ook het lokaal bestuur onmiddellijk zijn opgetreden. Politiemensen in dit land moeten hun werk kunnen doen. Journalisten moeten hun werk kunnen doen en dit is een land waarin de Staat en niet de straat regeert. Dus goede zaak dat de burgemeester, het lokaal gezag, onmiddellijk maatregelen hebben genomen.

DE WINTHER
De indruk bestaat daar, maar ook bij de buitenwereld, dat het juist helemaal niet zo goed gaat daar omdat de dingen behoorlijk uit de hand zijn gelopen.

RUTTE
Ik wil hier niet de burgemeester of het bestuur van Venlo verder recenseren. Ik vind dat zij adequate actie hebben genomen. Maar ik moet ook rolvast zijn. Dit is echt een zaak van het openbaar gezag in Venlo. En mijn waarneming is dat zij de goede acties hebben genomen.

DE WINTHER
Tegelijkertijd heeft u meer dan een jaar geleden in een interview gezegd over een journalist die het werk onmogelijk werd gemaakt, heeft u bij Zomergasten het een en ander over gezegd. Toen was u niet zo rolvast. En heeft u heel duidelijk verteld wat er met dat soort mensen gedaan moest worden. Namelijk terug naar Turkije of richting Turkije of wat dan ook. Gisteren zijn er journalisten weer geweest die het werk onmogelijk is gemaakt. Er zijn mensen belaagd, er zijn microfoons afgepakt. Er is dus in een jaar eigenlijk helemaal niets veranderd naar aanleiding van uw opmerkingen.

RUTTE
Nee, het is ook niet zo dat als je als minister-president iets opmerkt dat dan de zaak verandert. Vervolgens moet je ook dingen doen.

DE WINTHER
Wat gaat u doen dan?

RUTTE
Nou, er gebeurt heel veel. Het nieuwe kabinet heeft weer extra investeringen aangekondigd in de politie, zodat het lokaal gezag nog beter ondersteund wordt, ook vanuit het politieapparaat in het belangrijke werk wat zij moeten doen. Het vorige kabinet heeft al hele forse extra investeringen er in gedaan. Ook het nieuwe kabinet. Maar uiteindelijk is het een zaak die wij ook als samenleving zullen moeten oplossen. Het is niet zo dat de politiek deze raddraaiers in zijn eentje kan aanpakken. Uiteindelijk hebben die raddraaiers familie, die hebben vrienden, die hebben een omgeving. Ik heb dat ook gezegd bij het geweld rondom oud en nieuw. Natuurlijk is het terecht dat men naar de politiek kijkt, naar het openbaar bestuur, om dit land veilig te houden. Ik vind dat het openbaar bestuur goed optreedt. Maar ik stel wel vast dat hier ook een verantwoordelijkheid ligt voor de samenleving en in dit geval de directe omgeving van deze klootzakken die dat doen. En dat is familie, dat zijn vrienden, dat zijn ouders die accepteren dat dit gedrag wordt vertoond.

WESTER (RTL NIEUWS)
Heel even aansluitend als het mag. U heeft daar eerder ook over gezegd van hulpverleners en journalisten blijf je met je tengels af. En u zei nog iets anders in die zin. Weet u nog hoe u die zin afmaakte toen?

RUTTE
Ja, maar ik ga hier niet mezelf recenseren of …

WESTER
Of citeren.

RUTTE
Of citeren. Volgens mij ben ik volstrekt helder. En dat is ook geheel in geest …

WESTER
En toen zei u ‘en anders pleur je maar op’.

RUTTE
Dat is geheel in geest wat ik net zei, volgens mij met meerdere uitspraken. En ik denk dat heel Nederland dat zo voelt.

BORGMAN (RADIO 1)
Ook even aanvullend. Want u zegt ja de samenleving moet hier ingrijpen. En het vorige kabinet heeft zo veel geïnvesteerd in de politie. Maar eerst is er zo veel bezuinigd op de politie. De lokale burgemeesters daar klagen over gebrek aan politie-inzet.

RUTTE
Deze redenering vind ik niet accept… okay ik accepteer het voor nu natuurlijk, u mag de vraag stellen. Maar ik zou die redenering maatschappelijk echt willen verwerpen. De politie, natuurlijk, moet goed gefinancierd zijn. We moeten genoeg agenten hebben, et cetera et cetera. Daar steken we ook extra geld in. En terecht dat Nederland in eerste plaats ook naar de overheid kijkt om ervoor te zorgen dat de mensen in het land veilig zijn. Dat is een eerste taak die de overheid heeft. Maar daar kan het niet bij blijven. Want wat ik zeg, al deze raddraaiers hebben familie, hebben vrienden, hebben hun omgeving. En die hebben gewoon corrigerend op te treden. Die hebben ook hun rol te spelen. Het kan niet waar zijn dat wij accepteren dat dit gebeurt. En dat daar ouders thuis dat zien gebeuren en als die kinderen en die jongeren thuis komen ze geen vragen stellen. Ook daar moet de opvoeding plaats vinden.

BORGMAN
Dat kunt u zeggen over een wijk waarvan de bewoners zeggen dat de politie daar niet eens naar binnen durft.

RUTTE
Ik heb al die berichten gelezen. Dit is een zaak van het lokaal gezag, de burgemeester van Venlo en het lokaal bestuur. Ik vind, van wat ik ervan gezien heb nu, en alle berichten daarover, dat zij adequaat optreden om daar stap voor stap de orde te herstellen.

BORGMAN
Maar is daar meer politie-inzet nodig?

RUTTE
Ik ga niet vanuit het landelijk bestuur, ik heb mijn handen vol aan het landelijk bestuur, de burgemeester van Venlo gaat over het openbare orde in Venlo. En ik vind de acties die hij genomen heeft adequate acties.

BREEDVELD (NOS JOURNAAL)
Een aanvullende vraag hierover. De PVV, Geert Wilders roept in dit verband op tot massademonstraties om in het verzet te komen om het land weer terug te veroveren. Dat is eigenlijk de ondertoon. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Ik ga niet elke uitspraak van Geert Wilders becommentariëren, dan heb ik mijn handen vol.

BREEDVELD
Nou hij zegt dat hier, hij heeft er ook gisteren in het debat uitgebreid aandacht voor gevraagd, de situatie in de Nederlandse wijken. Deelt u zijn analyse van de problemen?

RUTTE
Nee nogmaals, ik ben niet van plan om vrijdag de persconferentie, ik heb twee dagen met Wilders gedebatteerd, het was wel even mooi.

BREEDVELD
Nou twee momenten geloof ik, het viel reuze mee.

RUTTE
Dan had hij meer naar voren kunnen komen, hij had meer kansen.

Regeringsverklaring en kabinetsplannen

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Er zijn nog steeds een aantal groepen ontevreden in de samenleving. Daar hebben we het gisteren ook over gehad, u heeft het daarover gehad, 400.000 mensen die bij de koopkracht achterblijven. De leraren die nog meer willen dan dat ze al krijgen. De wijkverpleging heeft net aangekondigd dat er weer acties komen omdat de werkdruk te hoog is en er 125.000 mensen gevonden moeten worden. Waarvan minister De Jonge net ook aan het touwtje zei ‘dat wordt echt een uitdaging, daar moeten we hard aan trekken’. Wat kunt u nog betekenen voor al die ontevreden groepen de komende tijd? En is daar ook geld voor om daar nog extra’s te doen?

RUTTE
Volgens mij trekt het kabinet fors extra geld uit nu dat ook kan. Om extra te investeren, bijvoorbeeld in het onderwijs. Zien wij de komende jaren dat bijvoorbeeld in de gezondheidszorg alleen al aan de ziekenhuiszorgkant, inclusief huisartsen en wijkverpleegkundigen, de komende jaren de Defensiebegroting erbij komt, zo’n 8 miljard. We proberen die stijging wel iets af te remmen. Maar dat zijn allemaal macrobedragen. Vervolgens kom je te staan voor een aantal hele praktische en ingewikkelde vraagstukken. Bijvoorbeeld hoe zorg je ervoor dat de vele vacatures in de gezondheidszorg gevuld worden. Ik heb daar gisteren in het debat met de Kamer over gesproken welke mogelijkheden er zijn om dat voor elkaar te krijgen. Maar dat dat niet overnight gebeurt. Dus ik snap heel goed de zorg die er bestaat bij het onderwijs en ook in de gezondheidszorg, bijvoorbeeld over de werkdruk. Ik heb ook geen enkel bezwaar er tegen als groepen in de samenleving aandacht vragen voor hun opvattingen door bijvoorbeeld te staken of demonstraties te organiseren. Binnen de wet is dat allemaal mogelijk. En het kabinet zal ook altijd als men dat op prijs stelt daarbij aanwezig zijn en ook het gesprek aangaan. Maar ik denk dat wij nu stap voor stap, zowel in het onderwijs als in de gezondheidszorg voor grote vraagstukken staan waar dit kabinet zeer gemotiveerd is om met het onderwijs zelf, met de leraren en de schoolhoofden, met de gezondheidszorg dus met de artsen en zeker ook met de verpleegkundigen, problemen aan te pakken.

VAN DER AA
En die 400.000, daar zei u gisteren van, wij gaan daar serieus naar kijken.

RUTTE
Welke 400.000? U bedoelt de mensen die niet…

VAN DER AA
De 400.000 mensen die achterblijven qua koopkracht.

RUTTE
Ja, maar daarvan is het grootste gedeelte zijn gepensioneerden met een groot pensioen die achterblijven vanwege de gebrekkige indexatie. En daar gaat de overheid niet over. De gebrekkige pensioenindexatie is een zaak voor werkgevers en werknemers.

VAN DER AA
Ik dacht dat tijdens het debat was gezegd van daar gaan we nog serieus naar kijken over of we daar nog wat mee kunnen.

RUTTE
De overheid kan nooit koopkrachtverlies als gevolg van de gebrekkige indexatie in de pensioenen gaan compenseren. Want dan nemen wij de tweede pijler over, dat gaat niet.

BORGMAN (RADIO 1)
U maakte net een opmerking meneer Rutte over dat wandje. Wat is de diepere gedachte achter die vlag?

RUTTE
Dat is de Nederlandse vlag.

BORGMAN
Ja?

RUTTE
Dat vind ik prachtig.

BORGMAN
We wisten al dat dit Nederlands was.

RUTTE
Nou, wij vonden dat wij toe waren aan een nieuw wandje.

BORGMAN
Vanwege een nieuw kabinet, nieuw wandje?

RUTTE
Ja, nieuw kabinet, nieuw wandje. Ik heb zelfs hier nog een aantal belangwekkende spreekpunten meegekregen. Ik kan u melden het wandje moest sowieso worden vervangen. Want Nieuwspoort heeft een nieuw logo. En zoals u ziet is dat logo hierin verwerkt. Het lijkt overigens verdraaid veel op het vorige logo. Dan was het inderdaad een kans voor het nieuwe kabinet om het oude versleten wandje te vervangen. En daarmee ook het ontwerp bij de tijd te brengen. De verschillen met het vorige wandje, zou u die vraag gesteld hebben, dan zou mijn antwoord geweest zijn dat de verschillen niet heel groot zijn. Ik heb me laten vertellen dat de kleur blauw iets anders is, minder flets. Dat is ook een verzoek van de media geweest om die kleur blauw wat steviger te maken. Verder zijn de horizontale banen gebleven en er is een rood-wit-blauwe band, verbeeldend de Nederlandse vlag, is toegevoegd. Dan zou je de vraag kunnen stellen vind je hem mooier. Nou dat lijkt me een zaak van smaak, maar ik vind hem mooi. Het is geen radicaal nieuw ontwerp, dat past ook bij mij en bij het kabinet. We doen de zaken stap voor stap. En ik denk dat de ontwerpers erin geslaagd zijn om wat dynamiek toe te voegen. En omdat de Nederlandse driekleur ook is toegevoegd kan hij ook gebruikt worden, dit wandje, of althans dit ontwerp, bij internationale bijeenkomsten. Wij gaan dit wandje ook gebruiken, maar dan een kopie neem ik aan, wij gaan niet dit wandje meenemen, in Brussel bij de persconferenties.

BORGMAN
Fijn dat u erop voorbereid was, dank u.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
(onverstaanbaar, journalist had geen microfoon, red.)

RUTTE
Nou ja, dit zijn belangrijke dingen.

WESTER (RTL NIEUWS)
Maar, dan heb ik toch nog één vraag. Is hier tijdens de formatiebesprekingen over gesproken van we moeten de Nederlandse vlag in het wandje stoppen?

RUTTE
Nee, daar is niet over gesproken.

WESTER
Het is gewoon een eigen idee van een ambtenaar?

RUTTE
Ja, nou ja. Het mooie van Algemene Zaken is dat men daar heel veel goede ideeën heeft. Dan worden ze aan mij voorgelegd en heel vaak neem ik die ideeën over. Dit vond ik een mooi plan.

WESTER
U zei meteen van ‘ja, doen’?

RUTTE
Ik zei ‘doen’, precies.

BOONMAN (EEN VANDAAG)
Zijn er nog meer antwoorden op vragen die niet gesteld zijn?

RUTTE
Ik heb hier een hele set antwoorden op vragen die u niet gesteld hebt. Wij zijn hier altijd tot de tanden gewapend. Leuk jullie weer te zien. Tot volgende week.