Persbriefing 13 september 2017, 18.30 uur

Minister PLASTERK

Goedemiddag. We hebben overigens zojuist ook opnieuw de ministeriele commissie bijeen gehad met alle betrokken ministers. Maar inderdaad, vanochtend is de delegatie van de koning en zijn wij geland op Schiphol op terugreis van Sint Maarten. U heeft de beelden ook allemaal kunnen zien. De schade daar is enorm. Het is ook wel overweldigend, moet ik zeggen, als je er overheen vliegt of tussendoor loopt. Het is altijd weer meer dan alleen maar het platte beeld wat je zo even ziet. Een groot aantal van de huizen beschadigd en, nou, echt een behoorlijk deel daarvan ook onherstelbaar beschadigd. Veel mensen hun werk kwijt. De scholen zijn nog dicht. En elementaire voorzieningen zoals stromend water en elektriciteit en contact – telefonie, internet – zijn er voor een groot deel nog niet. Het was altijd al een eiland van arm en rijk, waar sommigen van de rijksten ter wereld hun huis hadden staan en tegelijk ook buurten met shanty-huizen. Opgetrokken huizen van lage kwaliteit. En die verschillen zijn door de storm nog enorm uitvergroot, want de beste gebouwen hebben relatief minder schade dan bijvoorbeeld Middle Region van Philipsburg, wat dus een arbeidersbuurt is met lage kwaliteit huizen. Het is één grote ravage. Gewoon hele blokken die eigenlijk herbouwd zouden moeten worden. Scholen zijn nog dicht. Ik heb de minister van Onderwijs gesproken. Zij heeft het voornemen om zodra er weer elektra is en water, om dan – en ze hoopt binnen een week of twee – het onderwijs weer aan de gang te krijgen. Wordt daarbij, overigens, geholpen. Krijgt aanbod van alle kanten, ook van Statia en andere buureilanden. Maar waarschijnlijk toch het beste is als het ter plekke weer kan gebeuren. Dus hele grote schade, tegelijkertijd ook wel de sterke wil bij mensen om het weer op te bouwen, bij mensen onderling – was ik van onder de indruk – maar ook bij mensen op Curaçao en Aruba die zich betrokken voelen en die van hun kant ook op allerlei manieren willen bijdragen om de problemen aan te pakken. Het waterbedrijf op zichzelf, de productie van schoon leidingwater werkt maar de distributie is nog beperkend. Het hoofdlijnennetwerk wel maar het moet de uiteindelijke plekken nog weten te bereiken. Er is goede samenwerking met het Rode Kruis en met het USAR-team, dat is het Urban Search and Rescue team. Dus dat even iets over wat we daar hebben aangetroffen. (…)

Andere punten van nieuws. Goed nieuws is de inzet van de Karel Doorman. Nederland stuurt een Joint Logistic Support Ship, de Karel Doorman, naar het Caribisch gebied om daar ondersteuning te geven. Dat schip wordt primair ingezet voor zeetransport van materieel en hulpgoederen. Dat is echt een enorm vrachtschip. Het ligt nu voor een internationale oefening in de Baltische zee, stoomt op naar Den Helder, en zal daar dan in twee dagen totaal volgeladen worden en 11 dagen varen naar het Caribisch gebied waar het dan enige weken kan zijn. Dus dan kan het worden leeg geladen en ook ter plekke wellicht nog het een en ander verder aan transport verzorgen. Er is een enorm helikopterdek ook op dat schip, en het is echt een drijvende stad die nu daar naartoe gestuurd wordt. De Koninklijke Landmacht zet ruim 100 militairen nog in op Sint Maarten voor het noodherstel. De Genie in het reconstructieteam gaat assisteren bij het treffen van noodvoorzieningen. Daarmee leggen ze de basis voor toekomstige structurele herstelwerkzaamheden.

U heeft eerdere de treurige berichten gehoord over plunderingen. Het moet glashelder zijn dat dat niet geaccepteerd kan worden. De procureur-generaal heeft mij eergisteren ook verteld dat hij het voornemen heeft de eerste mensen deze week voor het hekje te brengen. Dus ook naar de samenleving toe zichtbaar te maken dat er onmiddellijk wordt vervolgd en zo nodig veroordeeld. Met het OM is afgesproken dat de plunderaars die gearresteerd worden, niet worden heengezonden maar vast blijven zitten en zo nodig zal er extra detentiecapaciteit zijn om dat te realiseren. Want ook daar heb je kip en ei situatie. Sommige punten van distributie kan je eigenlijk niet goed opzetten als je niet zeker weet dat het veilig gebeurt. Dus je moet toch eerst die veiligheid op z’n plek hebben om ook de andere vormen van hulp uiteindelijk goed te kunnen afleveren.

Tenslotte, daar wil ik allemaal uw aandacht voor vragen, komende vrijdag is er een nationale actief via televisie en radio. De Nederlandse overheid biedt veel steun, daar heeft u net het een en ander ook over gehoord, maar via deze actie kan ook de bevolking betrokkenheid uiten. Die betrokkenheid is er, dat merken we. Er zijn vele initiatieven, maar ik zou willen waarschuwen voor goedbedoelde initiatieven om nog even op zolder te zoeken naar mooie spulletjes. Want dan is het transport echt een beperkende factor. Dus we roepen echt mensen op: heel goed dat u betrokken bent, maar geef dan geld op girorekening 5125 van het Rode Kruis of organiseer acties onderling om dat geld op die manier te organiseren. Daar hebben we meer aan uiteindelijk dan aan spullen. Weet dat de mensen op Sint Maarten wel op ons rekenen. Ook als je daar door de buurt loopt, dan spreken mensen je aan, zien dat je uit Nederland komt natuurlijk en zeggen dan: help ons. Ik vond de stemming wat dat betreft in de richting van Nederland ook een van hoop en verwachting dat er wat zou gebeuren. Mijn indruk is dat in Nederland spiegelbeeldig die bereidheid er ook is dus ik hoop dat we er wat dat betreft vrijdag ook een mooie dag van kunnen maken, allemaal ons van onze best kant zullen kunnen laten zien. Dat is het voor nu.

VRAAG

Hoe komt het geld bij mensen terecht?

PLASTERK

We laten nu de hulpverlening aan het Rode Kruis en die gaat bepalen hoe ze dat op de beste manier daar kunnen brengen. Maar dat is een organisatie die je op dat punt kunt vertrouwen. Ik ga er nu geen details over geven omdat ik zeker weet dat het Rode Kruis dat vrijdag zelf ook zichtbaar zal maken in alle media.

VRAAG

Maar je krijgt neem ik aan verschillende geldstromen? Dit is het Rode Kruis, met eigen kanalen. Straks de Nederlandse overheid, misschien de EU. Hoe komt dat geld terecht bij de mensen die u net beschreef waarvan echt alles kapot is?

PLASTERK

We zijn nu ook binnen het kabinet in beraad over hoe we in de volgende fase – we zitten nu in een noodhulpfase (…), en dat loopt nu en dat wordt nu in natura afgeleverd – (…) waarin we vrij snel nu over zullen gaan verwacht ik in de komende weken, zal er een structuur op z’n plaats moeten zijn waarbij we als Koninkrijk zorgen dat we op een goede manier onze rol spelen. En de bestuurlijke inrichting daarvan, daar zullen we de komende dagen mee aan de gang gaan.

VRAAG

Ik neem aan dat heel veel mensen niet verzekerd zijn?

PLASTERK

Dat is een ander punt, dat is waar. Ik heb de regering van Sint Maarten gesproken gisteren en toen inderdaad gevraagd: weet u hoe groot de schade is en weet u welk deel verzekerd is? En eigenlijk is het antwoord op beiden dat men dat op dit moment niet weet. Maar veel mensen zijn niet verzekerd. (…)

VRAAG

Dus het geld dat straks vanuit Nederland komt, of vanuit andere fondsen, moet dan toch via het lokale bestuur naar die mensen toe?

PLASTERK

We zullen zien hoe dat precies naar de mensen toe moet gaan. Ik denk dat als het Koninkrijk der Nederland bijspringt – wat natuurlijk financieel voor een groot deel Nederland is, maar vergeet overigens niet dat Curaçao en Aruba ook in natura voortdurend bijdragen leveren – (….) dan zullen we daar natuurlijk een vorm voor moeten vinden. En daar zijn we de komende dagen mee bezig.

VRAAG

Het bedrag wat steeds rondgaat nu en ook door de premier is genoemd is 1 miljard, hebt u dat daar ook gehoord?

 

PLASTERK

Nee, ik ga nu niet in op bedragen. En weet u, er spelen ook veel verschillende kwesties. (…)

VRAAG

Zal uw team wat daar aanwezig is om die inventarisatie te maken ook zoiets als het medical center meenemen, hoort dat bij de wederopbouw?

PLASTERK

We moeten een assessment hebben van de totale schade, inclusief dat.

VRAAG

Kunt u misschien een update geven aan het aantal mensen dat op dit moment nog vermist is op het eiland?

PLASTERK

Ik heb daar nu geen getallen van bovenop wat er eerder in de media is geweest, dus dat weet ik niet.

VRAAG

Weet u bij benadering wanneer u zult weten hoeveel geld er nodig is voor de wederopbouw?

PLASTERK

Ik denk dat het niet zo gaat zijn dat tevoren een bedrag wordt neergezet en gezegd: daarvoor kan het. Dat is twee kanten op niet goed, want dan is het net alsof er hier een pot geld staat. Maar zo zal het zeker niet zijn. En andersom is dan net alsof wanneer het dan op zal zijn dat er dan niets meer kan gebeuren. Ik denk dat veel belangrijker is om een goede structuur te creëren waardoor we vanuit het Koninkrijk kunnen bijdragen aan het heropbouwen van het land op een verantwoorde manier.

VRAAG

Heeft u al enige duidelijkheid over of de EU daarbij kan bijdragen?

PLASTERK

Ik kreeg goede berichten van de EU dat men daar de goede kant op aan het koersen is, ik geloof de voorzitter van het parlement heeft er ook het een en ander over gezegd. En het lijkt me een mooie gelegenheid voor de EU.

VRAAG

(…) Kunt u iets zeggen over hoe lang het duurt voordat het normale openbare leven weer op orde is.

PLASTERK

Ik denk dat voor het op gang brengen van normale orde er een aantal voorzieningen moeten zijn en dat mag je toch hopen: een kwestie van weken. Ik heb het niet in de hand maar dat lijkt toch als ik met de mensen daar praat toch de termijn waarop men werkt. Maar dan draait de economie natuurlijk nog niet. Het (…) hurricane season is zo dadelijk voorbij en dan zal eigenlijk het seizoen moeten komen waarin het geld verdiend wordt. (…) Misschien is het ook weer snel aangelegd hoor, (…) je ziet vaak na die rampen dat het toch verbazend snel er weer wat op gang komt.

VRAAG

Sint Maarten kan onder het financieel toezicht gebruik maken van de back up van Nederland, voor leningen. Wordt dat ook nu meegenomen bij de wederopbouw, (…) via het Cft met een lage rente voor de wederopbouw?

PLASTERK

Die situatie blijft op zich maar voor die wederopbouw heb je natuurlijk hele andere orde van grootte van steun nodig. Dus we zullen het echt opnieuw bestuurlijk ook moeten inbedden.