Toespraak van SG Maarten Camps bij het iBestuur Mobility Congres

Toespraak | 20-04-2017

Dames en heren,

"Nederland heeft veel te winnen bij in de hoogste versnelling verdergaande digitalisering. De Nederlandse overheid kan daaraan in belangrijke mate bijdragen. En moet dat ook doen. Er zijn vele mogelijkheden om publieke taken en dienstverlening beter uit te voeren en het vertrouwen van burgers en bedrijven te vergroten om nieuwe, innovatieve oplossingen te gebruiken. De voorwaarde is wel dat de overheid een fundamenteel andere omgang met digitalisering ontwikkelt. Ten onrechte vinden politici, bestuurders en ambtenaren digitalisering belangrijk, maar niet urgent – maar digitalisering hoort in de categorie belangrijk én urgent. Omdat digitalisering van de overheid veel kansen biedt voor betere dienstverlening, meer economische groei en een open, transparante overheid; maar ook omdat er grote risico’s ontstaan voor het functioneren van de overheid bij verwaarlozing van vitale digitale infrastructuur."

Ik zie u denken: heb ik dit niet eerder gehoord? Nou ja, waarschijnlijker is dat u dit eerder gelezen heeft. Om precies te zijn: ergens in de afgelopen 48 uur. Met deze mobiele revolutie opent het rapport van de studiegroep Informatiesamenleving en Digitalisering. Een advies aan het nieuwe kabinet. Het rapport heet ''Maak Waar!'

Het rapport laat zien hoe belangrijk digitalisering is voor onze samenleving en voor het functioneren van de overheid. Voor de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers. Voor de inzet van big data bij het maken van beleid en het bestrijden van fraude. Voor de betrouwbaarheid van de gegevens die we gebruiken en de besluiten die we nemen.

De gezamenlijke SG's van de ministeries hebben ook een advies aan het nieuwe kabinet gegeven. Wij zeggen: "wij vragen u digitalisering vooral te zien als een investering in onze dienstverlening en in een vitale economische en  maatschappelijke infrastructuur,en niet in de eerste plaats als een instrument voor efficiencyverbetering in de bedrijfsvoering."

Laten we dit maar even beschouwen als een dikke streep onder het maatschappelijk belang van vernieuwing door digitalisering. En het benutten van de kansen die dit biedt. Binnen en buiten de overheid. Maak digitalisering waar. Maak de mogelijkheden die digitalisering biedt waar.

Dat is een oproep aan politici, aan de leiding van ministeries en uitvoeringsorganisaties, aan private partners. En het is een oproep aan u! U bent hier vandaag bij elkaar om uw bijdrage te leveren.

We hebben het vandaag over een draadloze, beschikbare, bereikbare, bijdetijdse, appfähige, analysevaardige, en aangesloten overheid. Die de mogelijkheden van digitalisering en big data benut voor de opdracht waar zij voor staat: het publieke belang behartigen. De mobiele overheid, déze overheid, die de digitale diensten levert waar burgers, ondernemers en instellingen om vragen, die efficiënt is, open, toegankelijk en betrouwbaar. Een overheid die dat ook waarmaakt!

Met een smartphone kun je iedere dag meer doen. Mobiele middelen zijn dan ook niet meer weg te denken. Het aandeel van huishoudens met een pc daalt in Nederland al jaren. Maar de laptop, mobiele telefoon en tablet zijn sterk in opkomst als de dominante manier om toegang tot het internet te verkrijgen. ‘Tablet verdringt bord van schoot’ zo vat het CBS deze trend kernachtig samen.

De Europese overheden, inclusief de Nederlandse, reageren volgens de Europese Commissie echter traag op de toepassing van mobiele technologie om burgers in staat te stellen eenvoudig te navigeren door overheidsinformatie. Dat geldt ook voor ‘onze’ Nederlandse Generieke Digitale Infrastructuur. Daar valt dus nog wel wat waar te maken.

Die mobiele revolutie raakt alle sectoren en alle uithoeken van onze samenleving. We raken zowel meer verbonden als draadlozer: 80 procent van al het internetverkeer en driekwart van alle banktransacties zijn draadloos. Het internet der dingen komt eraan.

Daar liggen kansen voor onze economie. Bij het ministerie van Economische Zaken zijn we er natuurlijk op uit om die kansen te benutten. Door innovatiebeleid, door ICT-doorbraakprojecten, door fieldlabs, publiek-private projecten en experimenten, bijvoorbeeld het testen van 5G-datacommunicatietechnologie in Groningen.

Daarbij moeten we steeds vooruit blijven kijken. Want de ontwikkelingen gaan snel. Als je denkt dat je het snapt, dan komen er al weer nieuwe technologieën op. Robotisering, big data en blockchaintechnologie vragen een heel nieuwe kijk op informatie en processen.

Voor de overheid betekent dit dat we als launching customer nieuwe technologie en nieuwe toepassingen naar binnen kunnen halen. Daarvan kunnen we leren. Vandaag worden daar ook voorbeelden van gepresenteerd. Door vooral praktisch aan de slag te gaan en te experimenteren, komen we eerder voor interessante vragen te staan. Die vragen helpen de veranderingen in de samenleving beter te begrijpen. En omgekeerd: het helpt de samenleving nieuwe technologieën beter te begrijpen en te accepteren.

Daarom ook, krijgen start-ups bij Economische Zaken de gelegenheid om nieuwe toepassingen te ontwikkelen die ons werk verrijken. Door start-upogen ontwikkelen we een frissere kijk op onze manier van werken en onze regels, die soms onbedoeld afremmen. RVO en Start-up Delta hebben binnen het Rijk het start-up-officernetwerk gevormd om start-ups binnen de overheid te introduceren en te begeleiden. Negen van hen zijn hier vandaag, en u kunt een speeddate met een start-upofficier boeken – is er een datingapp om te zien of het klikt?

Ik vind het een goed voorbeeld dat u al ruim voor dit congres, tijdens co-creatiebijeenkomsten, ideeën en praktijkervaringen heeft gedeeld. En dat u dat met zovelen deed. Van Belastingdienst en politie en defensie, tot gemeenten en start ups.

Dat helpt om onze ambities voor digitalisering waar te maken. De mobiele overheid is daarvoor een belangrijk instrument. Maar ons achterliggende doel is natuurlijk altijd het waar maken van de publieke belangen, zoals op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, veiligheid, mobiliteit, energie en inkomensvoorziening. Het is de moeite waard om dat waar te maken!

Ik hoop dat u dat vandaag op dit congres weer een stap dichterbij te brengen.