Centrumfunctie en het gemeentefonds: vooronderzoek naar bestaande maatstaven en alternatieven
Verkennend vooronderzoek naar herziening van de verdeelmaatstaven voor centrumfuncties in het gemeentefonds.
Het gemeentefonds omvat nu 2 verdeelmaatstaven die een indicator zijn van de centrumfunctie van gemeenten. Als een gemeente een 'centrumfunctie' heeft, betekent dit dat deze gemeente voorzieningen verstrekt voor meer dan alleen zijn eigen inwoners. Bepaalde voorzieningen vereisen namelijk een draagvlak dat groter is dan het inwonertal van individuele gemeenten (het klantenpotentieel).
De huidige maatstaven rondom de centrumfunctie zijn ruim 25 jaar geleden vastgesteld. Individuele gemeenten gaven aan dat huidige maatstaven niet meer passen, aangezien de feitelijke centrumfunctie van die gemeenten ondergewaardeerd zou worden in het fonds. Het rapport geeft daarom antwoord op de volgende vragen:
- Op welke beleidsterreinen werkt het gemeentefonds met een centrumfunctie en in hoeverre worden gemeentelijke uitgaven op deze beleidsterreinen bepaald door de mate van centrumfunctie van een gemeente?
- In hoeverre zijn de berekende klantenpotentiëlen een betrouwbare indicator voor de feitelijke centrumfunctie van gemeenten?
- Is de centrumgemeenteconstructie te vervangen door een algemene maatstaf of door een op zorg afgestemde maatstaf?
- Welke alternatieve methoden zijn er om de centrumfunctie van gemeenten te meten?
Dit verkennende onderzoek is uitgevoerd in het kader van de herziening financiële verhoudingen tussen Rijk en gemeenten.