Wetsvoorstel voor meer duurzaam stelsel van rechtsbijstand in consultatie
Minister Blok (Veiligheid en Justitie) heeft het Wetsvoorstel duurzaam stelsel rechtsbijstand in consultatie gegeven. Het stelsel van de door de overheid gefinancierde rechtsbijstand – ook wel gesubsidieerde rechtsbijstand genoemd – wordt in dit wetsvoorstel herijkt met behulp van meerdere maatregelen. Daarbij gaat het onder meer om een uitbreiding van de werkzaamheden van het Juridisch Loket en de verbetering van de kwaliteit van rechtsbijstandverlening in het stelsel.
Het kabinet heeft in 2016 de maatregelen aangekondigd in reactie op het rapport van de commissie-Wolfsen ‘Herijking rechtsbijstand – Naar een duurzaam stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand’. De centrale bevinding van de commissie-Wolfsen is dat het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand het doel bereikt waarvoor het in het leven is geroepen: voor minder draagkrachtige burgers een adequate toegang tot het recht waarborgen. Maar het stelsel kan wel doelmatiger. Het kabinet heeft ook aanbevelingen over de rechtsbijstand ter harte genomen van de door de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) ingestelde commissie-Barkhuysen.
Rechtzoekenden die de kosten van een advocaat of mediator niet (geheel) zelf kunnen betalen, maar wel hulp nodig hebben voor de oplossing van hun juridische problemen en geschillen moeten een beroep kunnen doen op gesubsidieerde rechtsbijstand. Maar niet elk probleem of geschil hoeft in de rechtszaal te worden opgelost. In het nieuwe stelsel krijgt de rechtzoekende de (rechts-)hulp die het meest passend is bij zijn probleem en die aansluit bij zijn werkelijke behoefte.
Aanvullende rechtshulp
Door introductie van de mogelijkheid van ‘aanvullende rechtshulp’ in de eerste lijn kan het Juridisch Loket zelf meer eenvoudige zaken oppakken zonder een toevoeging van een advocaat of mediator. Daarbij kan het gaan om vertegenwoordigende werkzaamheden, zoals het namens de rechtszoekende schrijven van een brief en het bellen met derden. Het Juridisch Loket zal echter niet namens rechtzoekende optreden bij de rechter.
Personen die te maken hebben met een combinatie van problemen zullen beter worden geholpen door hen in een vroeg stadium door te verwijzen naar de juiste instanties. In zaken met zogenoemde multiproblematiek komt het nu vaak voor dat meerdere malen in een jaar een beroep wordt gedaan op gesubsidieerde rechtsbijstand. Terwijl een meer duurzame oplossing van (onderliggende) problemen kan zitten in het doorverwijzen naar een andere instantie, zoals de sociaal raadslieden van een gemeente. Het Juridisch Loket gaat hiervoor meer samenwerken met andere instanties.