Conferentie mensenhandel/loverboy problematiek LVB en psychische problemen

Toespraak | 16-02-2017

Dames en heren,

Hartelijk dank voor de uitnodiging om de tien nieuwe aanbevelingen in ontvangst te nemen.

Graag bedank ik het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie, het Landelijk Kenniscentrum LVB, de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, GGZ Nederland, Jeugdzorg Nederland en de Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra:

jullie hebben de aanpak van de loverboy problematiek beter afgestemd op slachtoffers met een lichtverstandelijke beperking en psychische problemen.

We weten dat samenwerking helpt om de loverboy problematiek aan te pakken, maar u weet dat het soms makkelijker is gezegd dan gedaan. Als inwoner van het Binnenhof weet ik daar alles van.

Fijn om te zien dat uw samenwerking zijn vruchten heeft afgeworpen, dat geeft de burger moed. En over moed gesproken: ik wil Angela, Hajar en het meisje dat u zojuist via video heeft gezien bedanken. Ongelofelijk moedig dat jullie vandaag hier jullie verhalen hebben gedeeld. Ik kan mij jullie situatie niet voorstellen. Maar wat deze onvoorstelbare verhalen duidelijk maken is dat we dit probleem nog beter moeten aanpakken dan we al deden.

Nog altijd zijn er zeer kwetsbare meisjes die tussen de kieren van onze aanpak glippen en uit ons zicht verdwijnen.

Dit weten is erg. Dit weten maakt ook dat we alles op alles zetten om het te stoppen.

Ik zeg nu tegen alle slachtoffers van loverboys en mensenhandelaren: wij zetten alles op alles om jullie te helpen.

Het actieplan van de commissie Azough is al weer 1,5 jaar oud. En hoewel we veel aan het actieplan hebben gehad en nog steeds hebben, is het wel nodig deze aan te passen. Aan de problematiek rondom slachtoffers met een lichtverstandelijke beperking en aan die met psychische problemen; twee zeer kwetsbare groepen. De instellingen konden goed aan de slag met de kennis die de commissie Azough had opgedaan.

Die basis was goed. Ik ben heel blij dat de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en het Kenniscentrum LVB al klaar stonden om aan het werk te gaan. Wat ik zo mooi vind is dat GGZ Nederland zich uit eigen beweging meldde om mee te doen. Zo kan Jeugdhulpbreed de signalering, de screening, de registratie en de hulp aan loverboy slachtoffers verbeteren.

Uit diverse onderzoeken blijk dat relatief veel meisjes met psychische problemen of een licht verstandelijke beperking slachtoffer zijn. Het is voor hen vaak lastig om in te schatten dat mensen misbruik van hen willen maken. Zij vinden het fijn aandacht te krijgen - dit maakt hen zo kwetsbaar. En de mensenhandelaren/ loverboys weten precies welke jongeren kwetsbaar zijn. Het is voor hen makkelijk zo’n jongere in te palmen.

Die daders gebruiken sociale media om snel en agressief te werk te gaan. Het mag duidelijk zijn dat het een van de lelijkste kanten van onze samenleving is. Mensen zonder geweten, zonder inlevingsvermogen en met slechts één doel - namelijk geld verdienen - maken er de dienst uit.

Wat kunnen we doen? Wat moeten we doen?

U heeft net gehoord welke aanbevelingen er zijn geformuleerd. Die aanbevelingen zijn aan diverse partijen gericht.

Ik wil er een paar uitlichten.

Aan de zorg-, strafrecht-, en onderwijsorganisaties en aan de  brancheverenigingen en kennisinstituten:

- Maak onderling vanuit verschillende sectoren goede afspraken en wissel ervaringen uit;

- Hanteer de elementen uit de kwaliteitskaders Voorkomen seksueel misbruik en Aanpak voorkomen loverboy slachtoffers.

Aan de professionals in de zorg, het strafrecht, onderwijs en aan de gemeenten:

• Stel de veiligheid van jongeren in hulp centraal.

Aan de zorg-, strafrecht-, onderwijsorganisaties en de lokale en landelijke overheid:

• Hanteer een integrale benadering en werk sectoroverstijgend;
• Sluit aan bij regionale meldpunten mensenhandel en werk nauw samen met een door Comensha aangestelde regionale zorgcoördinator.

Voor allen, voor ons allemaal, zijn er vier heel belangrijk:
Wees niet naïef. Het gebeurt: loverboys/ mensenhandelaren opereren onder uw ogen. Ze infiltreren via internet binnen de muren van instellingen tot in de kamers van jongeren. Laat iedere ouder, verzorger of professional hiervan doordrongen zijn. In het belang voor deze kwetsbare jongeren.

 

Ten tweede: betrek de politie. Op landelijk niveau werk ik in de aanpak van loverboy problematiek en mensenhandel ook nauw samen met de minister van Veiligheid en Justitie. Die samenwerking is essentieel. Niet alleen landelijk maar ook bij u in de praktijk. Investeer in die samenwerking, leer elkaar kennen en onderzoek samen hoe u kunt voorkomen dat jongeren slachtoffer worden.

Onderzoek eveneens hoe u gezamenlijk kunt optrekken als er echt iets aan de hand is of als, bijvoorbeeld, een jongere wegloopt.

 

Ten derde: wees inventief. Ik hoor soms dat er wel zorgen over een meisje zijn, maar dat er aarzeling is om in te grijpen. Bedenk met elkaar wat wel zou kunnen en leer van elkaar ook; brancheoverstijgend!

 

Als laatste: werk samen met scholen, ouders en gemeenten. Leer elkaar signalen te herkennen en samen te zorgen dat jongeren geen slachtoffer worden.

Als we muren tussen de verschillende bedrijfstakken, disciplines en onderwerpen afbreken, kunnen we voor deze meisjes het verschil betekenen tussen geluk en ellende. Ik zie dat als onze taak.

Ik wil Angela en Hajar en onze anonieme maar evenzeer gewaardeerde gast bedanken voor hun moed om hier hun verhalen te vertellen. Ik wens jullie het allerbeste toe en hoop dat de littekens misschien niet verdwijnen maar draagbaar worden en jullie een mooi en betekenisvol bestaan weten op te bouwen.

 

Ik wil alle professionals bedanken voor hun werk, voor de aanbevelingen en voor de moeite die jullie hebben genomen om vandaag hier aanwezig te zijn.

Ik eindig echter met een oproep, en die is: ga hiermee aan de slag. Stel dat Angela of Hajar of een van de vele andere meisjes die slachtoffer zijn, uw eigen dochter was. Wat zou u doen? Deze jongeren hebben iemand nodig die naar hen luistert, die zij kunnen vertrouwen en die hen helpt als dat nodig is.

 

Dank jullie wel.