Persconferentie na ministerraad 9 december 2016

Mediatekst | 09-12-2016

Inleidend statement van minister-president Rutte

Ja, goedemiddag. Zoals u ongetwijfeld weet werken we momenteel achter de schermen hard aan het vinden van een juridisch bindend besluit voor de ‘nee’-stem in het Oekraïnereferendum. Het is nu in ons belang om de Europese eenheid te bewaren. Eensgezindheid is het beste antwoord op het Russische buitenlandse beleid dat leidt tot een destabilisering aan Europa’s grenzen. Ik heb eerder al gezegd dat dit een complex proces is, en om de kans op succes zo groot mogelijk te maken, kan ik dan ook geen publieke uitspraken doen over de lopende onderhandelingen. Wat ik hier wel kwijt wil is dat we er nog niet zijn, dat het niet eenvoudig is. Op 15 december zal blijken of er een juridisch bindend besluit is gevonden waar alle 28 lidstaten van de Europese Unie hun handtekening onder kunnen zetten. En daarmee is het nog niet klaar, het is een stap-voor-stap proces wat ook doorgaat eventueel na de Europese Raad. En u weet, mocht het niet lukken in de Europese Raad volgende week dan zullen wij op vrijdag besluiten tot het indienen van een intrekkingswet.

Dan de agenda van de ministerraad. We hebben vandaag in de ministerraad besloten om de Nederlandse deelname aan de antipiraterijmissie Atalanta met een jaar te verlengen. Dankzij deze missie is het aantal succesvolle pogingen tot piraterij zeer sterk teruggelopen, maar de trend is nog steeds niet onomkeerbaar. En dus maakt dat verlenging noodzakelijk. De artikel 100-brief is inmiddels naar de Kamer gezonden. Daarnaast hebben we besloten om met de VS te gaan onderhandelen over het inrichten van preclearance-faciliteiten op Schiphol. De Amerikaanse grens- en douanecontroles vinden dan in Nederland plaats, waardoor reizigers lange rijen in de VS bespaard blijven. Dat maakt Schiphol ook weer extra aantrekkelijk en dat is weer goed voor de Nederlandse economie.

Tot slot hebben we vandaag definitief besloten om ProRail een zelfstandig bestuursorgaan te maken, een zogenaamde zbo. Het kabinet kan met de verandering van ProRail van een bv naar een zelfstandig bestuursorgaan, dus naar een zbo, sturen op de begroting en de prestaties van de organisatie.

Proces-Wilders

BREEDVELD (NOS)
Nederland is ziek, premier Rutte, zegt een belangrijke oppositieleider.

RUTTE
En de vraag is?

BREEDVELD
Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Nederland is niet ziek kan ik u mededelen.

BREEDVELD
De uitspraak van de rechter ondermijnt het vertrouwen in de rechtsstaat.

RUTTE
Ik ga eerst maar even zeggen, want nu gaat u allerlei vragen stellen wat ik vind van de uitspraken van de rechter, kan ik me zo maar vermoeden. En zoals u weet, er is inmiddels door de betrokkene besloten tot een hoger beroep. Daarmee is de zaak nu langdurig nog onder de rechter. Hoe lang weten we niet, maar in ieder geval voorlopig nog onder de rechter. Dat betekent dat ik heel terughoudend zal zijn. Want alles wat ik zeg over die rechtspraak en over de uitspraak in de rechtszaak ook weer kan worden gebruikt door het OM of door de verdediging in vervolgstappen. Dus om die reden is het goed gebruik om vanuit de uitvoerende macht in de scheiding der machten buitengewoon terughoudend, zo niet geheel te zwijgen over zaken die spelen onder de rechter.

BREEDVELD
Met alle respect uiteraard daarvoor, maar ik vraag u naar …

RUTTE
Ja, daarnaast stelt u mij een vraag en die wil ik ook best beantwoorden over de rechtsstaat. Ik kan u zeggen, ik doe dit nu zes jaar, minister-president zijn. Ik woon 49 jaar in Nederland, namelijk mijn hele leven. En Nederland is een democratische rechtsstaat. Dat heeft een land met onafhankelijke rechters die naar eer en geweten hun werk doen. We hebben in Nederland een scheiding der machten. Dat betekent dat de rechters de uitspraken doen in rechtszaken en dat wij als politiek verantwoordelijk zijn voor het fatsoenlijk besturen van dit land. Iedereen in Nederland heeft recht op een eerlijk proces en kan daarbij rekenen op een onafhankelijke rechter. En iedereen is ook gelijk voor de wet. Niemand staat boven de wet, niemand staat onder de wet. En uiteindelijk is het aan de rechter om te besluiten of in een concreet geval er een schending is geweest van de wet.

BREEDVELD
Maar wat zegt dat dan, als een politiek leider van een oppositiepartij in de Tweede Kamer zulke woorden gebruikt over de rechtsstaat?

RUTTE
Ik ga niet mijn collega’s hier recenseren. Ik kan alleen zeggen dat de rechtsstaat in Nederland goed functioneert, dat we onafhankelijke rechters hebben. Afijn, het antwoord wat ik u net gaf. En misschien mag ik er 1 ding aan toevoegen. Dit land heeft nog steeds hele grote problemen op te lossen. Ik ben daar iedere dag mee bezig. De werkloosheid is nog steeds, hij daalt, maar is nog te hoog. Er zijn een hoop mensen nog niet aan het werk. We hebben grote vraagstukken rondom de ouderenzorg. We hebben gisteren de motie aangenomen zien worden in de Tweede Kamer over het initiatief Borst. Er zijn grote zorgen in Nederland over onze veiligheid. Internationaal terrorisme, terreurdreiging. Dat zijn allemaal vraagstukken waar het hele kabinet, ik zelf, iedere dag mee bezig is. Er zijn echt nog andere dingen te bespreken dan deze rechtsspraak?

BREEDVELD
Is dit een slechte dag voor de vrijheid van meningsuiting?

RUTTE
Ik doe geen uitspraken over de rechtszaak. En alle uitspraken die u mij daartoe verlokt die zouden mij onderdeel maken van het vervolg van die rechtszaak en dat is niet verstandig. Het OM en de verdediging kunnen eventueel commentaar van mij en andere politici gebruiken in die rechtszaak. Vandaar dat het goed gebruik is om daar buitengewoon terughoudend over te zijn. Ik heb in algemene zin gezegd dat wij in Nederland naar mijn absolute overtuiging beschikken over een onafhankelijke rechtsspraak waarbij iedereen gelijk is voor de wet. Maar ik ga geen commentaar geven verder op deze rechtszaak.

WESTER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, u zei zojuist ik woon 49 jaar in Nederland. Beschouwt u zich dan ook behorend tot het Nederlandse ras?

RUTTE
Ook dat is weer een vraag die te maken heeft met de uitspraak die is gedaan. Namelijk of het begrip Marokkanen wel of niet als ras kan worden geduid. Al het commentaar wat ik daar op geef trekt mij in een zaak, want u stelt die vraag in een context, niet zomaar, zo slim ben ik dan ook wel weer, en u ook. Dus ik ga er niet op in.

WESTER
Maar als de rechter zegt Marokkanen, dat is een ras. Dan zou Nederlander zijn toch ook een ras zijn?

RUTTE
Ja, u… nogmaals, dat is allemaal onderdeel van de uitspraak die vandaag gedaan is op grond waarvan Geert Wilders heeft besloten in hoger beroep te gaan. Daarmee is die zaak onder de rechter en ik ga dus ook niet op onderdelen van die uitspraak commentaar geven.

WESTER
Dan even een ander element. U heeft eerder gezegd de VVD, dat vraag ik u toch een beetje als partijleider/lijsttrekker van de VVD, gaat niet regeren met Geert Wilders, de PVV, zo lang hij die uitspraken niet terugneemt. Nou vandaag, door ook in hoger beroep te gaan en de rechtbank voor knettergek te verklaren, en hij blijft het allemaal gewoon zeggen, lijkt niets er op dat hij die uitspraken terugneemt. Dan is het gewoon zo, de VVD gaat niet met deze Geert Wilders regeren?

RUTTE
Nou in ieder geval geldt voor mijn partij, en ook voor mij persoonlijk, dat het überhaupt overwegen van samenwerking in een kabinet met deze partij niet mogelijk is zolang die minder-minder uitspraak niet is teruggenomen. Dat is ons standpunt en dat blijft ons standpunt. En de reden daarvan weet u. En dat is dat ik vind dat je zo geen land kunt bouwen. Dat is een politieke, maatschappelijke opvatting die ik in 2014 heb geuit nadat hij die uitspraak had gedaan. En die herhaal ik hier. Dat staat helemaal los van de rechtszaak, dat voeg ik daar onmiddellijk aan toe. Ik doe geen uitspraken over die rechtszaak, dat is aan de rechters. Maar in het publieke, maatschappelijke, politieke debat heb ik mij daarover uitgelaten en ook een politieke conclusie aan verbonden. Dat zonder het terugnemen van die minder-minder uitspraak een politieke samenwerking niet mogelijk is.

WESTER
Dat is nu zo en ook na 15 maart.

RUTTE
Die uitspraak moet zijn teruggenomen voor de VVD om op enig moment, dat is dus ook na 15 maart, te kunnen samenwerken met deze partij. Waarbij ik er aan toevoeg, dat zelfs als die uitspraak wordt teruggenomen deze partij heel links is. Op heel veel onderdelen linkser dan de Socialistische Partij. Dus programmatisch samenwerking tussen VVD en een partij links van de SP sowieso ingewikkeld is. Maar dat is dan inhoudelijk-politiek te bezien. Wat betreft de wenselijkheid geldt zo lang die minder-minder uitspraak niet is teruggenomen, gaat dat niet.

KOOLE (RTL NIEUWS)
Wordt dat een belofte of wat?

RUTTE
Nou we gaan nou weer… volgende vraag. Serieus, er zijn grote problemen in dit land.

WEISSINK (HET FINANCIEELE DAGBLAD)
Meneer Rutte, ik had een vraag over of een persoon met een strafblad eigenlijk een bewindspersoon kan worden. Wat staat daarover in het blauwe boek?

RUTTE
Dat heb ik niet kunnen nakijken zo gauw, maar volgens mij, mijn eerste taxatie is dat wat hier gebeurd is niet in de weg staat aan bewindspersoon zijn. Maar een definitief antwoord ga ik nog voor u opzoeken als u dat wilt.

WEISSINK
Nou ik heb het hier paraat.

RUTTE
O, u heeft het blauwe boek, dan weet u het antwoord al. Ik heb de kans nog niet gehad om het allemaal na te lezen. Een heel dik boek namelijk.

WEISSINK
Ja, nou ja, ik heb even de passage erbij gehaald. Er staat ‘zoals reeds…. wordt in een justitieel documentatieregister nagegaan of er ten aanzien van de kandidaat strafrechtelijke relevante gegevens zijn. Het onderzoek beperkt zich tot afgeronde zaken die tot een strafrechtelijke veroordeling hebben geleid.

RUTTE
En uw vraag is nu?

WEISSINK
Kan Wilders dan bewindspersoon worden?

RUTTE
Ik heb zelf niet de indruk dat deze zaak daaraan in de weg staat. Maar goed, ik ben geen jurist. Maar ik heb niet de indruk dat dat in de weg staat. Volgens mij kan Wilders ook na deze uitspraak minister worden. Of dat vervolgens politiek wenselijk is, daar heb ik allerlei andere opvattingen over. Maar of dat juridisch zou kunnen, ik heb niet de indruk dat dat niet kan. Maar dat wil ik voor u nog wel even precies nakijken als u dat wenselijk vindt.

VRAAG (NRC HANDELSBLAD)
U zei net op de vraag van de heer Wester, die uitspraak moet teruggenomen worden anders regeren we niet met de PVV. De heer Wilders heeft zelf tijdens de rechtszaak zijn advocaat laten zeggen: ‘Toen ik van dat podium af kwam heb ik dat al genuanceerd. Namelijk het ging mij om criminele Marokkanen.’ Is dat ook een uitspraak die hij terug zou moeten nemen?

RUTTE
Nogmaals, ik ga daar nu verder niets over zeggen. De vraag van meneer Wester was volstrekt helder, u kent het standpunt van mijn partij, van mijzelf. Maar welke nuancering die ik daar nu verder in ga aanbrengen trekt mij uiteindelijk vanuit het politiek-maatschappelijk debat alsnog in die rechtszaak. Dus dat ga ik niet doen.

VRAAG
Maar de nuancering die Geert Wilders zelf aanbracht…?

RUTTE
Die nuancering heeft hij aangebracht en nog eens een keer benoemd ook in de rechtszaak, en alles wat ik daar nu op zeg in de context van een eventuele politieke conclusie die trekt mij alsnog die rechtszaak in. En dat kan ik niet doen omdat vervolgens niet omdat ik nou hier blanker dan blank wil zijn of wel of niet in een rechtszaak getrokken wil worden, maar omdat simpelweg een uitspraak van mij over die rechtszaak van invloed kan zijn, direct of indirect, op de opstelling van het Openbaar Ministerie of de verdediging. En vandaar is het goed gebruik om ons niet te mengen in rechtszaken. En het is onvermijdelijk dat vandaag alle politieke vragen hierover ook gecontextualiseerd zijn in die rechtszaak. De algemene vraag, staat het standpunt van de VVD over die ‘minder-minder’-uitspraak, is het antwoord ja. Elke verdere nuancering trekt mij die rechtszaak weer in.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Het viel me op dat met de zwarte pietendiscussie zei u tegen ons: er zijn wel belangrijkere dingen in dit land. Nu zegt u dat weer.

RUTTE
Ja.

VAN DER AA
Er zijn belangrijkere dingen in het land. Maar zowel zwarte piet als de veroordeling van Geert Wilders is voor een grote groep mensen een belangrijk punt in dit land.

RUTTE
Absoluut. Maar niet het enige.

VAN DER AA
Deelt u dat dan niet?

RUTTE
Ja, ik vind het ook een belangrijk punt, en ook zwarte piet is belangrijk. Maar ik wil echt één ding zeggen: het land is niet af. Als de enige discussie die we in Nederland nog hebben gaat over zwarte piet en de rechtszaak tegen Geert Wilders dan zou het land af zijn. Dit land is niet af. Op dit moment kijken mensen die zich hele grote zorgen maken, niet alleen over zwarte piet en Geert Wilders, maar die maken zich hele grote zorgen of ze hun baan houden, of hun kinderen en kleinkinderen dadelijk een baan hebben, hoe het met hun pensioen zit, of het veilig is, hoe het staat met de ouderenzorg in dit land, hoe het staat met het onderwijs in dit land, of er kansen zijn, gelijke kansen zijn voor mensen die verder willen komen in hun leven. En dat zijn zaken waar ik in ieder geval iedere dag keihard aan werk. En ik vind dus één ding, daar mogen we elkaar ook wat feedback geven, u mij, ik u, dat de totale overfocus op zwarte piet en nu op de rechtszaak Wilders, het is uw vrij goed recht dat te doen, het is goed recht van alle politici om dat te doen, maar mag ik dan misschien de enige stem die zegt: natuurlijk, ik wil ook vragen erover beantwoorden, maar laten we het erover eens zijn: ‘Het land is niet af, er zijn nog steeds hele grote problemen, grote zorgen van mensen die geadresseerd moeten worden. En daar probeer ik toch altijd nog steeds 99 procent van mijn tijd aan te besteden.’

BREEDVELD
Daar wil ik toch wel iets over weten als dat mij toestaat. Want dat lijkt me heel duidelijk. U vernauwt de zaak tot een uitspraak van een politicus, maar zoals een hoop mensen het zien, verwoordt deze politicus nou juist de problemen waar dit land voor staat. En nu lijkt het net, ik weet niet of dat uw bedoeling is, dat u dat bagatelliseert?

RUTTE

Ik bagatelliseer niets, ik zeg alleen: er zijn ook nog andere problemen. Ik snap heel goed dat deze zaak veel aandacht krijgt, dat het een belangrijke zaak is, ik snap dat het culturele debat over zwarte piet relevant is, maar een land wat permanent alleen nog over die twee onderwerpen spreekt daarvan zouden andere landen kunnen denken: die hebben de zaken verder volledig op orde. En ik ben hier om u te zeggen dat dat niet zo is, dat er in het land serieuze vraagstukken op te lossen zijn. Ik begin met het Oekraïne-referendum, iets wat mij niet populair maakt maar waarvan ik hartstochtelijk geloof dat als Nederland er de oorzaak van is dat de Europese eenheid tegenover Rusland wordt doorbroken, dat dat heel schadelijk is. En daarom moeten we er ook voor proberen om zowel die nee-stem te honoreren als tegelijkertijd dat Oekraïneverdrag niet in de prullenbak te gooien en daarmee Poetin een groot cadeau te geven. Eén voorbeeld uit vele waar we iedere dag mee bezig zijn die moeten worden aangepakt waar mensen terecht zorgen over hebben. Dus het gaat echt breder dan alleen deze kwestie.

BREEDVELD
Geert Wilders is een politicus die ook deze problemen adresseert, die een andere mening heeft dan u over veel van die onderwerpen…

RUTTE
Maar daar gaat deze rechtszaak toch niet over?

BREEDVELD
En een van die onderwerpen is wat hij noemt het Marokkanenprobleem, achterstand in wijken, criminaliteit in deze groep, en hij heeft dat op deze manier verwoord. Dat staat nu terecht, en een hoop mensen zeggen: wij vinden dat onterecht. U kunt dat afdoen als zijnde niet belangrijk want het land is nog lang niet af, maar een hoop mensen zeggen nou juist: dit is de kern van de problemen waar wij voor staan en daarom stemmen wij op hem.

RUTTE
Volgens mij gaat deze rechtszaak over de vraag of hij kon zeggen wat hij daar heeft gezegd in de ogen van rechters, en daar hebben rechters een uitspraak over gedaan. Geert Wilders is in hoger beroep gedaan. Als u het nu verbreedt naar het vraagstuk ‘hoe gaat het met de integratie in dit land’, zijn er groepen Marokkanen die helaas oververtegenwoordigd zijn in alle verkeerde statistieken? Dan hebben we een heel ander debat. Dan hebben we een debat terug naar de inhoud, van integratie, van immigratie, van hoe succesvol zijn we bij het opvangen van grote groepen mensen met een andere culturele achtergrond in deze samenleving. Hoe staan we met het met elkaar overeind houden van de culturele liberale waarden die we met elkaar hebben opgebouwd? Dat twee mannen hand in hand door elke wijk kunnen lopen, dat een vrouw iedere functie in dit land kan krijgen. Kijk, als de discussie daar over gaat: I am your man. Maar ik waarschuw, daar gaat dit debat… Nee, dan ben ik het niet met u eens. Deze discussie gaat natuurlijk niet meer alleen nog over de vraag, want dat is een hele andere discussie. Dat is een discussie over het succes van ons migratie- en integratiebeleid. Waarvan ik vaker heb gezegd dat er in het verleden grote fouten zijn gemaakt die we aan het repareren zijn en dat ik heel goed snap dat grote mensen, inclusief ikzelf, grote zorgen maken of wij collectief wel voldoende strijden voor het overeind houden van onze culturele waarden, onze vrijheden. En of we niet onder druk van het feit dat veel mensen met een andere culturele achtergrond naar Nederland zijn gekomen bereid zijn daar concessies aan te doen. Ik in ieder geval niet. En de hele politiek zou zich daar tegen moeten verweren. Maar daar hebben we deze rechtszaak niet voor nodig. Deze rechtszaak gaat echt over een andere kwestie. En daar kan nog van alles achter weg komen, dat vind ik prima. Het enige wat ik zeg is: er is meer aan de hand dan dit, en dit land is niet af, en die indruk zou je kunnen krijgen als je vanuit het buitenland naar Nederland kijkt, dat het nu al twee maanden alleen maar gaat over zwarte piet en deze rechtszaak.

BREEDVELD
Ik denk dat u daarmee de zaak ook overdrijft. De uitspraak is net geweest, dus logisch dat we die hier voorleggen, dat ten eerste. En ten tweede denk ik dat het hier gaat over de manier waarop dit onderwerp voor het voetlicht wordt gebracht. Geert Wilders heeft dat op zijn manier gedaan, een hoop mensen hebben daar het hunne van gezegd en nu een rechter. Maar daarmee kunt u de zaak niet bagatelliseren en zeggen van er zijn belangrijkere dingen. Waarom zou u dat doen?

RUTTE
Ik bagatelliseer de zaak niet, ik zeg alleen: laten we oppassen dat we niet denken dat dit het enige is wat er speelt. Er speelt zoveel verschrikkelijk veel meer op dit moment waar mensen bezorgd over zijn en waar ik maatschappelijk aandacht voor vraag. En dan bepaalt u waar u de vraag over stelt, dat is uw goed recht, u bent een journalist. Ik mag u wel….

BREEDVELD
Ik heb u een hele serieuze vraag gesteld over de vrijheid van meningsuiting, en ik denk dat het een hele fundamentele vraag is. Niet alleen voor mijn vak maar voor een hoop Nederlanders.

RUTTE
Ja, en ik heb u gezegd dat ik daar helaas niet op kan reageren omdat u die vraag stelt in de context van deze rechtszaak. Ik vind van alles van dat onderwerp, dat weet u van mij. Ik kan daar geen uitspraken over doen omdat ik als minister-president mij dan in die rechtszaak begeef, omdat het het hart raakt van een aantal aspecten van de uitspraken die vandaag gedaan zijn.

BREEDVELD
Daar heb ik ook alle respect voor, daar begonnen we ons gesprek mee. Maar als u vervolgens zegt van er zijn belangrijkere zaken, dan zegt u iets over hoe dit wordt opgevat in Nederland. En ik denk dat een hoop mensen dit wel degelijk belangrijk vinden, daarom hebben we het erover.

RUTTE
Daar leg ik dan mijn mening naast, net zoals ik ook recht heb volgens mij op mijn mening heeft u recht op uw mening, ik leg er mijn mening naast. Ik meen dat dit een belangrijke kwestie is die raakt aan allerlei zorgen van mensen. Maar dat er nog heel veel andere problemen ook zijn, en dat het vernauwen van het maatschappelijk debat in Nederland tot zwarte piet en de rechtszaak tegen Geert Wilders onverstandig is.

BREEDVELD
Maar u zegt dat al na drie vragen, ik bedoel dan vraag ik me echt af…

RUTTE
Ik begrijp dat u zich opwindt maar dat moet ik dan maar even voor lief nemen.

BORGMAN (NPO RADIO 1)
U gebruikt het woord ‘overfocus’, dus u vindt dat er teveel aandacht voor is?

RUTTE
We staan op dit moment voor echt een heel aantal grote problemen die we moeten oplossen, en de hele persconferentie gaat over Geert Wilders. Dat is feedback die ik u geef.

BORGMAN
Maar dat kunt u toch niet gek vinden?

RUTTE
Dat vind ik wel gek, eerlijk gezegd wel.

WESTER
Met alle respect, destijds vond u het zo belangrijk dat u zelfs via het Jeugdjournaal alle kinderen in Nederland hierover toesprak.

RUTTE
Zeker.

WESTER
En nu wij hier wat vragen over stellen dan bent u toch een beetje geagiteerd?

RUTTE
Nee, helemaal niet.

WESTER
Zo van ja, er zijn wel belangrijkere zaken. Dit was toen zo belangrijk dat u zendtijd, zeg maar bijna vroeg aan Jeugdjournaal om erover te praten.

RUTTE
Ik vind die zaak belangrijk, ik begrijp dat u er vragen over stelt, ik stel alleen vast dat er meer belangrijke zaken zijn en dat volgens mij de mensen die nu kijken het niet meer begrijpen dat het in Nederland alleen nog maar gaat over deze twee kwesties. Dat is mijn opvatting. U kunt daar een andere tegenover plaatsen.

Amerikaanse grenscontroles op Schiphol

GEERTS (NPO RADIO 1)
Heel graag nog even over preclearance, wat maakt de Amerikanen zo bijzonder, meneer Rutte?

RUTTE
De Amerikanen hebben natuurlijk een hele ingewikkelde procedure om het land in te komen. Als je het wel eens meemaakt, kan je daar als je net even verkeerd het vliegtuig uitstapt, kun je daar behoorlijk lang in de rij staan. En wat we willen bereiken is dat je – dat gaat overigens nog wel even duren, dat zijn onderhandelingen die één á twee jaar met zich meenemen, dat zien we aan vergelijkbare vliegvelden waar die preclearance nu aan gegeven is – maar dat het zeer aantrekkelijk is natuurlijk om dat hier te regelen. Dat scheelt je in Amerika heel veel tijd, het maakt ook Schiphol aantrekkelijker als luchthaven en het geeft gewoon minder irritatie bij passagiers die naar Amerika gaan.

GEERTS
Het is gebruikelijk dat de Amerikanen dan graag willen dat een stukje van Nederland, of een stukje van het land waar ze dit doen, Amerikaans grondgebied wordt. Is dat iets wat u gaat toestaan?

RUTTE
Nou dat moet je dus allemaal met elkaar gaan uitzoeken. Er zijn al 9 vliegvelden in Canada waar dit voor geldt. Er zijn vliegvelden op andere plekken. Ik zeg uit mijn hoofd, ik kijk even de aantekeningen erbij, dat ook Zweden is hiermee bezig. Even zien, ja Zweden. Even kijken hoor, Canada 8 luchthavens, Ierland, excuus, Ierland twee luchthavens. En nog een aantal luchthavens buiten Europa, waaronder overigens Aruba. Zweden heeft net zo’n preclearance verdrag gesloten. En inmiddels zijn ook België, Spanje en het VK en Nederland bereid, benaderd om zo’n vergelijkbaar verdrag te sluiten. Daar zitten heel veel aspecten aan. Kunnen Amerikanen hier wapens draagen, van wie is het grondgebied, al dat soort zaken. Dus die moeten allemaal heel zorgvuldig worden uitgezocht. Dat gaan we ook heel zorgvuldig doen.

GEERTS
Maar dat lijkt me toch al geregeld, want u schrijft in uw persbericht, zo blijft Europese en Nederlandse wet- en regelgeving vanzelfsprekend van kracht …

RUTTE
Wat wij nu zien …

GEERTS
Dus dat zou betekent dat buitenlandse agenten in Nederland geen wapen mogen dragen.

RUTTE
Ja, nou ja, daar kun je overigens ook afspraken over maken. Maar als je kijkt naar de preclearance-deals die gesloten zijn met andere landen, dan zie je dat daar ook de nationale wetgeving dominant is gebleven.

GEERTS
Maar goed, kan het dus zijn dat ik dadelijk achter die douane kom in Schiphol en dat een Amerikaan mij gaat vertellen wat ik wel en niet kan doen op dat moment?

RUTTE
Nogmaals, we gaan al die gesprekken nu voeren. Wat we aankondigen is nu dat we die onderhandelingen gaan voeren. De kans op een succesvolle afronding neemt af als ik daar nu al weer heel veel commentaar op geef. Maar we gaan ze voeren omdat we echt denken dat het aantrekkelijk is voor Nederland en voor Schiphol als luchthaven om dit te organiseren.

GEERTS
Want het aantrekkelijke er aan is dus dat je sneller op Amerikaans grondgebied op dat continent kunt zijn.

RUTTE
Nee, je bent veel sneller van het vliegveld in je taxi.

GEERTS
En is het ook niet zo dat het dan makkelijker is om spullen van Nederland naar Amerika te vervoeren?

RUTTE
Het heeft allerlei economische voordelen. Niet alleen de aantrekkelijkheid van Schiphol als vestigingsplaats, maar het kan ook nog eens een keer een effect hebben op goederenvervoer. Maar dat gaan we allemaal onderdeel maken van die onderhandelingen.

GEERTS
Ja, want in het verleden is daar weleens wat te doen over geweest. Namelijk dat de Israëli’s op Schiphol ook een dergelijk gebied hadden en bleek dat zij vooral veel wapens via dat gebied over de wereld vervoerden.

RUTTE
En we proberen altijd te leren van ervaringen uit het verleden.

GEERTS
Dat betekent dat uw inzet dus is dat het niet wordt gebruikt als een wapenexporthub?

RUTTE
Het was niet de bedoeling om een preclearance-verdrag te sluiten wat vervolgens dan gebruikt wordt als een wapenexportsysteem, nee. Wat u zegt over Israël laat ik even voor uw rekening, want daar ben ik niet voldoende van op de hoogte of u daar helemaal recht doet aan die zaak. Dat zou kunnen. Die ken ik niet uit mijn hoofd wat er rond Israël dan blijkbaar speelde. Maar hier is het doel om binnen de regels en binnen de wet en binnen de systematiek die Amerika mogelijk maakt, om dit soort deals te sluiten.

GEERTS
Ok. Maar de kans bestaat dus dat de Amerikaanse douaniers nog een keer de paspoorten, of de bedoeling is juist dat de Amerikaanse douaniers nog een keer de paspoorten gaan controleren?

RUTTE
De bedoeling is dat uiteindelijk de zaak hier zo geregeld wordt dat je in Amerika ook makkelijk naar binnen komt. Daar heb je twee lanes. Je hebt 1 lane voor American passport holders en een andere die al geprecleared zijn. En je hebt de lijn, daar staan wij allemaal in, vaak kan dat uren duren, net als er een 380 Airbus is aangekomen uit een land dat ook geen pre-clearance heeft en dat staat net voor je dan kan dat oplopen tot 2, 3 uur. Om die irritatie te verminderen, en daarmee dus ook Schiphol als hub, eigenlijk de enige hub in Europa die niet behoort tot een van de hele grote economieën, maar wel een hele grote hub is, om die verder aantrekkelijk te maken.

GEERTS
Dus het betekent dat de positie van Schiphol als doorvoer van passagiers aantrekkelijker maakt?

RUTTE
Zeer, zeer. Voor u en mij is het prettig, maar het is ook heel aantrekkelijk voor Schiphol.

GEERTS
Om de concurrentie aan te gaan met bijvoorbeeld Emirates en Heathrow?

RUTTE
Met wie dan ook. Kijk Schiphol is, vergis je niet, Schiphol is een…er werken geloof ik 2000 mensen. Maar het is indirect verantwoordelijk voor 60 tot 100.000 banen. En als je gaat kijken naar de reden waarom buitenlandse bedrijven zich in Nederland willen vestigen is Schiphol een hele grote reden, omdat het ook als luchthaven een hele prettige luchthaven is. Met 1 terminal, je hoeft niet in busjes van de ene naar de andere vertrekhal. De serviceverlening licht op een extreem hoog niveau. Dus mensen gaan graag via Schiphol. Maar als je dit dan ook weer kunt aanbieden, het maakt natuurlijk het hele merk Schiphol aantrekkelijker.

GEERTS
Dat klinkt niet als een hele sterke onderhandelingspositie als u er zo’n fan van bent.

RUTTE
Amerika vindt dit ook aantrekkelijk. Amerika heeft er ook belang bij dat mensen met veel plezier naar Amerika komen en niet eerst drie uur humeurig in de rij staan. Dus het is een win-win. Het is niet dat Amerika dit doet omdat wij daarom smeken, nee de Amerikanen hecht er ook aan dat het reizen naar Amerika zo aantrekkelijk mogelijk is.

Overnamepoging van Bpost op PostNL

WEISSINK (HET FINANCIEELE DAGBLAD)
Ik wil nog even iets vragen over de mislukte overnamepoging van Bpost op PostNL. De Belgen, zowel de topman van Bpost als de minister van Economische Zaken beweren dat er in het weekend van 6 november, dat was het weekend van het staatsbezoek aan Australië en Nieuw-Zeeland, dat er toen enorme politieke druk is uitgeoefend vanuit Nederland. Ik wilde weten of dat door u of uw departement gedaan is. Want het komt niet van het ministerie van Economische Zaken.

RUTTE
Ja zeker, maar geen politieke druk. Ik heb die maandag De Croo gezien in Gent bij de Nederlands-Vlaamse top. En ik heb die zondag gebeld met mijn Belgische collega. Dat heb ik ook in de Kamer verteld. Zeker. Maar dat is geen politieke druk. Ja, het hangt er vanaf hoe de andere kant het ervaart. Het is wel reflectie geven op het voornemen.

WEISSINK
Wat heeft u toen in dat overleg met uw …?

RUTTE
Dat ik het gek vindt dat een Belgisch staatsbedrijf een geprivatiseerd bedrijf overneemt. Dat is een stap terug. En dat we er verder niet over gaan, dat heb ik er ook bij gezegd. Dat is een zaak verder, in dit geval van PostNL, uiteraard van Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. Die gaan daarover. Maar ik vind er wel iets van. Het is wel een bedrijf die de Universele Postdienst van Nederland uitvoert, waar 49.000 mensen werken. Dat goed draait, goed functionerend bedrijf. En wij zagen dus geen enkel voordeel van een overname van zo’n geprivatiseerd bedrijf door een staatsbedrijf.

WEISSINK
Wat kreeg u toen van de premier van België terug?

RUTTE
Daar kan ik niks over zeggen. Post waarschijnlijk.