Toespraak van staatssecretaris Sharon Dijksma bij ondertekening Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen
Toespraak van staatssecretaris Dijksma (IenM) bij de ondertekening van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen op 8 december 2016 in Den Haag.
Beste mensen,
Wat fijn dat u vandaag met zo velen hier aanwezig bent. Op deze zeer toepasselijke locatie, deze broedplaats van duurzame innovaties. Deze grote opkomst vandaag betekent namelijk dat we straks met een heel grote club het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen een vliegende start gaan bezorgen. Ik zeg er meteen bij voor de kritische volgers: natuurlijk, er is nog een club overheidsorganisaties die vandaag niet meetekenen.
Doen zij dan niet mee? Jawel, dit is het 1e tekenmoment. Er staan nu al gemeenten en provincies te trappelen voor een volgend tekenmoment mogelijk in het voorjaar. Kortom, straks zijn we met nog meer!
En dat is nodig. Want we moeten stappen zetten. De samenleving wil het, de overheden willen het, bedrijven willen en kunnen het, ik wil het!: maatschappelijk verantwoord inkopen moet binnen een paar jaar de norm worden. Het moet net zo vanzelfsprekend worden als water uit de kraan.
Dames en heren,
Hoe koop je maatschappelijk verantwoord in?De provincie Utrecht sloot als een van de eersten de Green Deal circulair inkopen. Harde afspraak in deze 'deal’ is dat in 2020 minimaal tien procent van het totale inkoopbudget circulair is ingekocht. Een streven dat inmiddels bij de Rijksoverheid navolging heeft gekregen.
Kortom, Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je zo! NS wil haar reizigers een volledig klimaatneutrale treinreis bieden. Samen met de andere leden van inkoopvereniging van spoorvervoerders sloot NS een 10-jarig contract met Eneco; het grootste groene stroomcontract van Nederland. De belangrijkste voorwaarden: de stroom moet herleidbaar zijn naar de bron én opgewekt zijn in nieuw te bouwen windparken.
Nogmaals: Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je zo!
Het kantoorpand van mijn ministerie is een paar geleden voorzien van circa 5.000 nieuwe super energiezuinige armaturen. De werkzaamheden werden uitgevoerd door het bedrijf Greenfox. Zij bouwen bij klanten de oude tl-verlichting om tot energiezuinige exemplaren. Hiermee sparen wij het milieu en besparen wij als ministerie duizenden euro’s per jaar, door een lagere energierekening en minder onderhoudskosten. Greenfox doet dit met groeiend succes, en met medewerkers van Sociale Werkplaatsen. Dus: Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je zo!
En zo zijn er nog tal van andere voorbeelden. Van duurzame textiel inkoop door Defensie, een cradle-to-cradle gemeentekantoor in Venlo, een circulair gerenoveerde stadhuis in Wageningen of een duurzaam gemaal in Hoogheemraadschap Delfland. Over deze projecten hoort u later vandaag meer.
Dames en heren,
Deze voorbeelden moeten ons inspireren. Ze verdienen brede navolging. Dit type voorbeelden moeten eerder regel dan uitzondering worden.
Vandaag tonen we de rest van Nederland dat het ons menens is. Met dit Manifest laten we zien waar wij als overheden voor staan. We tonen aan dat we via ons inkoopbeleid en opdrachtgeverschap duurzame innovaties door de markt stimuleren.
Ruim 60 miljard euro per jaar doen overheden aan boodschappen. En wie betaalt, bepaalt. Verantwoord Inkopen is dan ook een krachtig instrument voor het realiseren van onze duurzame ambities. En uiteraard ook onze nationale ambities op verschillende grote maatschappelijke uitdagingen! Denk aan de overgang naar een klimaatneutrale en 100% circulaire samenleving.
Op de Nationale Klimaattop hebben we al mooie stappen gezet. Evenals met het rijksprogramma Circulaire Economie. Begin volgend jaar teken ik met tal van partijen een Grondstoffenakkoord. Dat akkoord dient als basis voor onze verdere acties op weg naar een circulaire economie.
Gemeenten, provincies en waterschappen zijn daar uiteraard ook bij uitgenodigd en vertegenwoordigd. Later vandaag spreek ik ook op de EU Conference on Plastics.
Wederom een voorbeeld dat we stevig aan de weg timmeren als Nederland. Zowel de Klimaattop, als het Grondstoffenakkoord en deze plastic en geven aan dat ik de stap van papier naar praktijk wil maken.
Maatschappelijk verantwoord inkopen is hier natuurlijk niet los van te zien. Met al deze acties willen we een veilige en gezonde toekomst voor de generaties na ons scheppen. En ook de economische kansen pakken die zo’n groene economie biedt. Dus ook voor nieuwe werkgelegenheid. Bij verantwoord inkopen geldt dat bijvoorbeeld ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Wij kunnen als inkopers opdrachtnemers stimuleren kwetsbare groepen in te zetten. Die sociale dimensie van verantwoord inkopen is voor mij persoonlijk ook een heel belangrijk aspect.
Dames en heren,
Met dit alles in ons achterhoofd vind ik dat we moeten versnellen met verantwoord inkopen. In de loop der jaren hebben we weliswaar stevige stappen gezet. Maar we willen en kunnen ook meer. Organisaties als Natuur en Milieu maar ook koepelorganisaties als VNO-NCW en MKB Nederland en anderen roepen ons daar toe ook op.
Daarom is het mooi dat we vandaag concrete doelstellingen en ambities vastleggen in dit manifest. En daarmee invulling geven aan concrete doelstellingen zoals minder CO2 en de circulaire economie.
We leggen vast dat iedere organisatie zijn doelstellingen binnen een half jaar vaststelt en openbaar maakt. Voor het ministerie van IenM is dat al helder onder het motto: practice what you preach.
IenM wil in 2030 klimaatneutraal zijn, het grondstoffenverbruik met 50% hebben teruggedrongen, in 2050 moet dat zelfs 100% zijn, en we willen een inclusieve werkgever zijn.
Voor de zomer maakt het ministerie haar actieplan bekend hoe deze ambities te realiseren. We gaan kortom verantwoord inkopen een flinke boost geven.
Wat is daarvoor nodig? Belangrijk is dat we MVI niet alleen bij de inkoper leggen. De hele organisatie moet aan de bak. Ook de bestuurder is nodig. Bijvoorbeeld door het tekenen van dit manifest.
Maar dat is pas het begin, waarde collega’s. Kijk ook naar wethouder Arno Van Kempen van de gemeente Teylingen. Ja, dames en heren, hij zit in de zaal!
De heer van Kempen doet heel goed werk want hij stuurt voorstellen in het college terug, als er geen aandacht is gegeven aan maatschappelijke waarde. Iedereen in de organisatie moet daar volgens hem aan denken. Zijn inzet is een krachtig signaal. Want als bestuurders dit ondersteunen, kunnen we bergen verzetten.
En dan is er nog de projectleider of budgethouder. Ook zij hebben een cruciale rol. Hoe betrekken we deze groep bij verantwoord inkopen?
Die uitdaging gaan we de komende jaren samen aan. En wij gaan daarbij ondersteuning bieden vanuit het Rijk samen met PIANOo en andere organisaties zoals Gemeenten voor Duurzame ontwikkeling die dit Manifest ook een warm hart toedragen. Maar het echte werk, dat doet uiteraard iedereen zelf!
Dames en heren,
Tot slot. Vandaag geven we een krachtig signaal af dat Maatschappelijke Verantwoord Inkopen ons aan het hart ligt; met het manifest en met inspirerende deelsessies waarbij we van elkaar leren en kennis delen.
Ik heb er zin! En als ik luister naar uw enthousiasme en deze opkomst vandaag: U ook!
Ik wens u dan ook allen een inspirerende dag toe. Dank u wel.