Toespraak van minister Schippers voor de Nederlandse Vereniging van Cosmetische Geneeskunde

Toespraak | 06-12-2016

Beste mensen,

 

Over cosmetische ingrepen wordt vaak schimmig en een beetje meewarig gedaan. Dat zijn vrouwen die niet kunnen accepteren dat ze ouder worden. Het is nog steeds een beetje taboe als je jezelf niet accepteert zoals je bent.

Het verandert wel. Langzaam aan gaat het taboe er af.

En in de praktijk gebeurt er heel veel moois. U helpt heel veel mannen en vrouwen om lekkerder in hun vel te zitten. Om frustraties achter zich te laten. Blij te zijn met zichzelf. Dat is hartstikke mooi werk!

Maar wat we ook zien:

Een oog dat scheef hangt. Een zichtbare bult. Een infectie. Een permanente filler, terwijl dat toch echt niet meer mag. Jonge meiden die lipfillers krijgen.

We horen dit soort verhalen helaas nog steeds. Ik ken ze zelf ook. Al vanaf het moment dat ik Tweede Kamerlid ben geworden, krijg ik een onafgebroken stroom brieven van vrouwen die zich verminkt voelen. En als je de foto’s ziet – die dat eerlijk gezegd ook zijn.

Een aantal van die vrouwen heeft zich laten verleiden om zich in het buitenland te laten behandelen. Die komen terug om door u de hersteloperaties te laten doen. Maar dat geldt zeker niet voor allemaal. Ook in Nederland raken vrouwen verminkt.

Enorm belangrijk dus om de kwaliteit van de cosmetische zorg over de hele linie te verbeteren. Om de positie te versterken van de mensen die gebruik maken van cosmetische zorg. Die door het woord kliniek of door die witte jas denken dat ze in goede handen zijn. Een logische gedachte. Dit is Nederland. Hier hebben we het allemaal goed geregeld. Toch?

Terwijl wij allemaal weten dat dit in uw sector niet altijd het geval is.

Misstanden stralen af op u allemaal. Daarom is het cruciaal om met u samen de sector op te schonen van onbekwamen. En over de volle breedte een kwaliteitsslag te maken.

 

• Door de slogan bij reclames voor cosmetische ingrepen.'‘Jezelf mooier maken kan lelijk uitpakken'. Vooraf ontbreekt vaak het besef van de risico’s. We zien programma’s op tv waar mensen mooier worden gemaakt. Schijnbaar zonder moeite en pijn. We zullen mensen veel beter en breder moeten informeren. Ook over de risico’s. Ook over de beperkingen. Niet alles is mogelijk en u moet ook ‘nee’  willen zeggen.
• De kwaliteit van professionals moet eenduidig en toetsbaar zijn. We willen behandelaars die bevoegd en bekwaam zijn.
• Ik wil daarom laseren als voorbehouden handeling in de wet BIG. Zodat deze handeling, die echt schade kan aanrichten – en ook daarvan kennen wel allemaal de voorbeelden – niet meer zomaar door iedereen kan worden gedaan.
• En een erkende opleiding voor cosmetische geneeskunde. Zodat niet iedereen zich cosmetisch arts kan noemen. Zodat we het bijklussen en het beunhazen tegengaan. U bepaalt zelf wat deze opleiding moet behelzen. De inhoud en de vaardigheden die nodig zijn om een goed cosmetisch arts te kunnen zijn.
• De Nederlandse Stichting voor Esthetische Geneeskunde ontwikkelt veldnormen, waar de IGZ op zal toezien.  Zodat uw werk net zo toetsbaar is als dat van andere artsen.

  Ik vind dit echt een cruciale stap. Omdat cosmetische behandelingen niet medisch noodzakelijk zijn, viel deze sector tussen wal en schip. Ik heb dat nooit begrepen. Een medische handeling – noodzakelijk of niet – blijft een medische handeling. Met alle risico’s van dien.

  Dus moet je vooraf heel goed geïnformeerd worden. Moet je tijdens de behandeling alle waarborgen hebben die je ook in andere ziekenhuizen en klinieken hebt. Ook als het gaat om toezicht en klachten dezelfde rechten hebben als elke andere patiënt.

Ik ben blij dat we in deze ambities samen optrekken. Maar ik wil u nog meer vragen.

Allereerst:

De meesten van u zijn cosmetisch arts. Maar ook als u plastisch chirurg bent, huidtherapeut, KNO arts, kaakchirurg of als u op een andere manier met cosmetische zorg te maken heeft – laten we niet verzanden in onenigheid over wie nu wat mag doen. Het is cruciaal dat er een heldere taakverdeling komt, waarbij iedereen doet waar hij het beste in is.

Alleen zo kunnen mensen goed en veilig worden geholpen. Als hierover onduidelijkheid en onenigheid blijft bestaan is dat niet in het belang van uw cliënten.  Die zien dan door de bomen het bos niet meer. En u weet wie er dan in het vacuüm springen: de cowboys, de bijklussers, de beunhazen. De klinieken in het buitenland waar je twee ingrepen krijgt voor de prijs van één, met garantie tot de voordeur.

Cruciaal dus dat u de taakverdeling op orde krijgt en dat dit ook volstrekt helder wordt voor mensen.

U heeft vast de discussie gevolgd over hulpprogramma’s op tv. In de media zijn hierover verhalen verschenen dat mensen zich slecht behandeld voelen.

Je komt voor een nieuwe neus en wordt onder druk gezet om ook nieuwe borsten te nemen. Tijd om na te denken is er niet. En terug kan ook niet meer – want dan betaal je alsnog alle kosten zelf. Een tandarts die tandtechnieker blijkt te zijn en iemand zomaar een kunstgebit aanmeet. Als het niet past, geeft hij niet thuis want de camera’s draaien niet meer.

Beste mensen, ik weet niet wat wel en niet klopt van deze berichtgeving. Dat is niet aan mij.

Maar dit soort berichten maakt wel iets helder: een slogan is belangrijk. Maar een slogan is niet genoeg.

Regels en veldnormen zijn belangrijk. Maar niet genoeg. Voorbehouden handelingen en een beschermde  beroepstitel zijn belangrijk. Maar niet genoeg.

Natuurlijk, de wet biedt mensen bescherming. Cliënten moeten op grond van de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst goed geïnformeerd worden over de risico’s van een ingreep. Dit geldt ook bij cosmetische ingrepen die verricht worden onder verantwoordelijkheid van een arts of tandarts. Heel belangrijk. Maar ook dàt is uiteindelijk niet genoeg.

Want het gaat niet alleen om de letter van de wet. Het gaat ook om de geest van de wet. En de geest van de wet is dat het belang en de veiligheid van patiënten en cliënten altijd voorop moet staan.

Dat mensen serieus worden genomen. De tijd krijgen om goed na te denken, mee te beslissen. Dat ze goed geïnformeerd zijn over risico’s en bijwerkingen. Dat de behandeling niet klaar is als het laatste hechtinkje er in zit, maar pas als de patiënt geen klachten meer heeft.

Dat de kwaliteit van leven van de patiënt uw allereerste zorg is. Dat vraagt niet alleen om maatregelen. Dat vraagt bij sommigen echt nog om een mentaliteitsverandering.

Gelukkig zijn er in deze sector heel veel goede artsen, die dat belang van hun cliënten voorop zetten. Die zitten vandaag natuurlijk allemaal hier!

Het is belangrijk dat iedereen dit zo ziet. Dus roep uw collega’s op om zich aan te sluiten. Zorg samen dat mensen weten waar ze wel en niet moeten zijn. Stel u toetsbaar op. Sluit de prutsers genadeloos uit. Werk samen aan die heel belangrijke missie: kwaliteit en veiligheid.

Tot slot, beste mensen, er is heel erg veel gebeurd. Daar heeft u zich voor ingezet.

Natuurlijk vraag ik altijd meer: dat is de rolverdeling.

Neemt niet weg dat we goed samenwerken. Dat we stap voor stap de zorg verbeteren. Ik wil u daarvoor bedanken. De clichés over cosmetische ingrepen liggen achter ons. De sector wordt volwassen.

Ga zo door! Ik reken op een goede samenwerking, ook in de toekomst!