Toespraak van staatssecretaris Van Rijn over financieel misbruik bij ouderen
Toespraak van staatssecretaris Van Rijn (VWS) voor de bewoners van woonzorgcentrum Hoge Veld in Den Haag op 23 november 2016 . Van Rijn sprak over het voorkomen dat ouderen slachtoffer worden van diefstal en andere vormen van financiële uitbuiting. In december lanceert VWS met andere partijen de campagne om mensen hier bewust van te maken. Met waakzaamheid kan veel leed voorkomen worden.
Dames en heren,
Bedankt voor uw gastvrije ontvangst. Fijn om hier bij u te zijn in uw huis.
Ik weet niet hoe dat bij u is, maar als ik thuis ben dan voel ik mij op m’n gemak. Ik voel mij daar veilig en geborgen. En dat gevoel van veiligheid en geborgenheid maakt van mijn huis mijn thuis. Het is iets wat ik iedereen toewens: een plek waar het veilig is en eigen. De mensen die hier in Hoge Veld voor u zorgen werken er elke dag aan om dat voor u voor elkaar te krijgen. En u helpt daaraan mee. Gewoon door naar elkaar om te zien, vriendschappen te sluiten en een beetje voor elkaar te zorgen.
Helaas wordt ons thuisgevoel wel eens verstoord door een diefstal of inbraak. En hoe klein de schade ook, zoiets maakt grote indruk. Het laat ook sporen na. Slapeloosheid of niet meer naar buiten durven, bijvoorbeeld. Een hoop narigheid.
Naast inbraak en diefstal kunt u op een andere manier financieel benadeeld worden. Dat gaat soms sluipenderwijs over een langere periode zonder dat u het weet. Of misschien weet u het wel, maar durft u er niet over te praten.
Ik noem een voorbeeld: de persoon die boodschappen voor u doet met uw bankpas en tegelijk even boodschappen voor zichzelf koopt. Op uw kosten. Of, nog brutaler: uw pinpas gebruikt om voor zichzelf geld op te nemen. In mei van dit jaar werd een echtpaar gearresteerd dat gedurende enkele jaren bedragen had overgeboekt van een rekening van een oudere bewoonster van zorgcentrum Reyerheem in Ridderkerk naar hun eigen rekening. Een van de dieven was haar mantelzorger geweest. De mensen van Reyerheem vermoedde dat er iets niet in de haak was en stapte naar een notaris die bewindvoerder werd en naar de boekhouding van mevrouw keek. De diefstal kwam aan het licht en de daders konden worden gepakt.
Een ongelofelijk nare gebeurtenis. Te meer omdat mevrouw compleet afhankelijk was van de mantelzorger. Wat wij als verzorgers, familie of professioneel diensverleners hier van kunnen opsteken – en dat is vandaag het punt dat ik wil maken – is dat we bij vermoedens van financieel misbruik snel aan de bel moeten trekken. Wanneer we voelen dat iets niet helemaal pluis is, wanneer we vermoeden dat er iets niet klopt, dan is het goed om vragen te stellen aan de betreffende oudere.
Simpele vragen:
- Wie is dat die wij hier elke week zien?
- Klopt het dat deze meneer of mevrouw uw bankpas gebruikt?
- Zijn er dingen waar u zich zorgen over maakt?
Heel eenvoudige vragen die al veel gedoe kunnen voorkomen of helpen oplossen. Waarom is dat belangrijk? Omdat veel mensen, zeker kwetsbare ouderen, niet meer zo stevig in hun schoenen staan als dat ze ooit deden. Het is bovendien moeilijk om als eerste iets ter sprake te brengen. Je bent of voelt je afhankelijk. Ik begrijp dat heel goed.
En dat vraagt wat van ons – de minder kwetsbare. Van de vrienden. De familie. De verzorgers. Maar ook van de notaris, de bankmedewerker, de bewindvoerder en de pensioenadviseur. Ook zij kunnen onraad vermoeden. En allemaal kunnen we terecht bij de Veilig Thuis organisaties, het meldpunt voor huiselijk geweld. U kunt ook met Veilig Thuis bellen. Voor uzelf of uw buurman of buurvrouw.
Ik vertel dit hier aan u omdat ik het belangrijk vindt dat financieel misbruik bespreekbaar wordt. Alleen dan kunnen we het aanpakken.
Om ervoor te zorgen dat die boodschap niet alleen hier in uw huis wordt gedeeld maar ook in de rest van het land, bereiden we een voorlichtingscampagne voor. We zijn met een grote groep waaronder mijn ministerie, seniorenorganisaties, notarissen, banken, bewindvoerders, politie en andere betrokkenen om u beter te beschermen tegen financiële uitbuiting.
Ook willen we dat omstanders veel alerter zijn op signalen. Dat is goed want dan weten we hoe groot dit probleem, in welke situaties het voorkomt en wat de beste aanpak is om het te stoppen.
Maar u heeft natuurlijk geen rapporten en onderzoeken nodig om een beetje op elkaar te letten. Voor zover u dat hier in de Hoge Veld al niet doet, zou ik u willen oproepen om financiële uitbuiting – hoe groot of klein ook – bespreekbaar te maken. Praat erover met uw verzorgers, met uw vrienden, familie en medebewoners. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk dat is, beste mensen.
De heer Oscar Balkenende is zo behulpzaam geweest om een kwartetspel te maken over het probleem van financieel misbruik. Op de kaarten van het kwartet staan begrippen en termen die het gesprek aan tafel een zetje kunnen geven. Het spel verlaagt de drempel, zo is het idee.
Dat is nodig, want u heeft aangegeven het heel moeilijk vinden om over hun financiën te praten. Vooral als u denkt dat er iets niet in orde is. Terwijl het zo belangrijk is om er juist over te praten en informatie te krijgen. Zodat u, maar ook de mensen om u heen het beter herkennen. En dat iedereen weet hóe en wáár hulp kan worden gezocht. Ik vind het kwartetspel in elk geval een geweldig idee en mooi initiatief.
Dames en heren,
Ik rond af. Nogmaals, hartelijk dank voor uw gastvrijheid. Pas goed op uzelf en op elkaar.