Persconferentie na ministerraad 18 november 2016

Mediatekst | 18-11-2016

Inleidend statement minister-president Rutte:

Goedemiddag. Deze week tal van nieuwe signalen dat de groei van onze economie in alle facetten krachtig doorzet. Het CBS heeft vastgesteld dat onze economie nu tien kwartalen op rij is gegroeid, en ook steeds blijft presteren, goed blijft presteren. Mensen besteden meer, er worden meer woningen verkocht, bedrijven investeren en bedrijven exporteren ook meer. Ik mag wel zeggen dat iedereen in Nederland daaraan heeft bijgedragen. We hebben die groei te danken aan 17 miljoen Nederlanders. Niet in de laatste plaats aan die hele grote groep ondernemers in Nederland. En goed om dat vandaag op de Dag van de Ondernemer nog eens extra te benadrukken.

Het herstel komt ook bij steeds meer mensen terecht. Dat is vooral zichtbaar op de arbeidsmarkt. Het CBS registreerde in het derde kwartaal de grootste daling van de werkloosheid in 10 jaar. Dus waar we aanvankelijk die werkloosheid zagen dalen, maar heel bescheiden, zie je nu een forse daling van de werkloosheid. En die is inmiddels teruggelopen tot 5,6%. Nieuwkomers op de arbeidsmarkt die komen sneller aan werk en er komen meer vacatures bij. Dat betekent niet dat we er al zijn, want niet iedereen merkt ook zelf dat het goed gaat. De sporen van de crisis zijn nog altijd zichtbaar. Er zijn bedrijven en mensen die daar ook nu nog mee worden geconfronteerd. En daarom blijft het kabinet blijft zich daarom onverminderd inzetten voor meer werk en meer groei in Nederland. Bijvoorbeeld met handelsmissies. Bij elkaar heeft dit kabinet al ruim 90 van die missies ondernomen. En met goede reden. We verdienen als Nederland zo'n dertig procent van ons geld in het buitenland en dat leidt dus tot banen hier in Nederland. En de export is daarbij een grote aanjager van groei en banen het algemeen. Op dit moment ongeveer 2,1 miljoen banen in Nederland die wij hebben dankzij export. Banen hier. En daarom ben ik ook zo gemotiveerd om zondag aanstaande weer te vertrekken naar Indonesië, waar ik samen met collega's Ploumen, Schultz en Dijksma, en vertegenwoordigers van 110 Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen ga werken om nieuwe contacten te leggen en kansen te pakken. Indonesië is een wereldspeler en de grootste economie van Zuidoost-Azië. Ik beschouw het als één van dé strategische partners van Nederland. Wij zijn voor Indonesië de belangrijkste Europese exportbestemming en een grote Europese investeerder. We hebben elkaar dus veel te bieden. Daarna vlieg ik door naar Singapore. Ook dat bezoek is gericht op versterking van de economische en politieke banden, en dan ook vooral waar het de economie betreft gericht op innovatie. Ook daar liggen veel kansen. Singapore is met afstand de belangrijkste handels- en investeringspartner voor Nederland in de ASEAN-regio. Het zijn uiteindelijk de bedrijven die de contracten moeten sluiten. Maar door die handelsmissies en het feit dat we daarmee politiek en economie met elkaar kunnen verbinden, kan het kabinet wel helpen om deuren te openen die anders gesloten blijven. En als u dan denkt: mooi, want dan staat hij hier volgende week niet, ik ben net op tijd terug om u dan volgende week hier weer te woord te staan.

De wet DBA

BORGMAN (RADIO 1)
Meneer Rutte u begint er zelf over, de Dag van de Ondernemer is het vandaag. Heeft u ook een cadeautje vandaag voor ondernemers, want die klagen steen en been over de nieuwe wet DBA, willen daar het liefst van af. Wat heeft het kabinet daar vandaag over besloten?

RUTTE
Er komt later vandaag een brief van staatssecretaris Eric Wiebes daarover. Daar wordt nu de laatste hand aan gelegd. Ik ga over de inhoud nu niets zeggen. Maar nogmaals, die komt later vanmiddag. Ik wil er wel op wijzen, die wet DBA heeft een doel. Die heeft als doel namelijk om schijnzelfstandigheid eruit te filteren. En we weten dat er in Nederland ook veel schijnzelfstandigheid is. Wat je nu ziet is dat die wet DBA ook leidt tot onzekerheid bij mensen die waarschijnlijk terecht in overgrote mate terecht wel zelfstandig zijn, maar toch onzeker zijn over de vraag: wat betekent dat nou dadelijk voor mijzelf? Wat we willen proberen is zoveel mogelijk die onduidelijkheid weg te nemen, maar nogmaals, inhoudelijk ga ik er niets over zeggen. Ik verzoek u even de brief van staatssecretaris Wiebes af te wachten. Die verwacht ik rond 16.30 uur.

BORGMAN
U zegt die schijnzelfstandigheid, die willen we voorkomen als kabinet. Die zit natuurlijk vaak aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Is het dan logisch om een knip te maken tussen lagere en hogere inkomens?

RUTTE
Nogmaals, ik verwijs u naar de brief die na vanmiddag komt.

FRESEN (NOS JOURNAAL)
Kunt u wel in algemene zin een duiding geven of een omschrijving geven van wat dan die aanpassingen zijn in die wet, dus zonder op de maatregelen in te gaan, maar wel in algemene zin iets te zeggen over wat de betekenis is van het besluit voor de sector?

RUTTE
Nee, omdat er tot het laatste moment goed aan die brief wordt gewerkt. Ook net nog daar over gesproken. Het is complexe materie en ik wil echt dat u de brief zelf krijgt.

FRESEN
Maar u kunt toch wel iets zeggen in de zin van de oplossingen die we gevonden hebben is…

RUTTE
Nogmaals, u kent mij, ik wil altijd het eindresultaat, dat u dat eerst kunt zien, daar iets van kunt vinden en dan gaan we het toelichten.

FRESEN
Nou ik heb het ook wel eens andersom meegemaakt, maar oké goed.

RUTTE
Ik probeer het altijd te voorkomen.

Bestrijding terrorisme

BOVEN (BNR)
Meneer Rutte, uw kabinet stelt voor dat journalisten die verslag willen doen van gebieden waar terroristen actief zijn voortaan toestemming moeten vragen aan de minister van Justitie. Tot nu toe was eigenlijk de redenering dat dat niet praktisch is, niet kan of niet gaat en dat we het daarom niet doen. Maar u stelt het nu toch voor, waarom?

RUTTE
Dat heeft te maken met het feit dat wij uitreizen naar die gebieden zoveel mogelijk willen bemoeilijken, maar het natuurlijk voor journalisten mogelijk moet zijn om verslag te doen waar ze dat willen. Daarom vinden we het van belang om daarover goed contact te hebben. Om te voorkomen dat u in overtreding zou zijn, of strafbaar zou zijn in die nieuwe wet. Maar die wet is nu in consultatie gegaan, zeg ik uit mijn hoofd.

BOVEN
En waarom vindt u dat dat niet in strijd is met Artikel 7 van de Grondwet waar toch duidelijk in staat dat niemand voorafgaand verlof nodig heeft om iets te publiceren?

RUTTE
Om te voorkomen, ja, u moet het zelf weten, u kunt er ook zelf heen reizen. Alleen het gaat er om als er dadelijk een wet is die uitreizen naar dit soort gebieden verbiedt, dat je journalisten hun werk moet laten doen. Dat als een journalist van te voren zegt: ik ga er als journalist heen, dat je als regering kunt zeggen: oké, dan begrijpen we dat. En dan ben je dus geen terrorist.

BOVEN
Er staat 'toestemming' in de brief van Van der Steur, dat is wel iets anders.

RUTTE
In ieder geval er voor zorgen dat er geen misverstanden kunnen ontstaan om achteraf te voorkomen dat u wordt aangezien als een potentiële terrorist.

BOVEN
Maar u schrijft dat journalisten toestemming moeten vragen om hun werk te mogen doen.

RUTTE
U hoeft het niet te doen maar dan loopt u het risico dat na afloop gezegd wordt: u bent uit gereisd en dat is strafbaar, naar een gebied waar terroristische activiteiten plaatsvinden en dan loop je daarmee een risico. En als je dat niet wilt, kun je als journalist dat van tevoren aankondigen.

BOVEN
Als een journalist geen toestemming vraagt om zijn werk te doen loopt hij het risico strafbaar te zijn?

RUTTE
Die wet stelt strafbaar uitreizen naar dit soort gebieden. Journalisten moeten hun werk kunnen doen, vanzelfsprekend. Maar je kunt niet op voorhand garanderen dat als je dan terugkomt er geen misverstand kan ontstaan met welke reden je daar was. Omdat die wet op zichzelf uitreizen naar terroristische gebieden verbiedt. Journalisten moeten hun werk kunnen doen, dus vandaar dat we zeggen: als u gaat en u wilt zeker weten achteraf geen gedoe te krijgen, moet je het vooraf aanmelden.

BOVEN
Kunt u iets zeggen over hoe dat zich verhoudt tot de Grondwet?

RUTTE
Dat verhoudt zich tot de Grondwet in die zin dat wij nu een wet aannemen in overeenstemming met de Grondwet, die een verbod instelt op uitreizen naar dit soort terroristische gebieden.

BOVEN
Ik bedoel Artikel 7, de persvrijheid.

RUTTE
En de persvrijheid is dat u er gewoon heen kan, maar dat er ook een wet is die zegt: je mag niet uitreizen naar die gebieden, je dus na afloop misverstand kunt hebben. Als je dat niet wil, dan is aan u de keuze of u dat van tevoren aanmeldt of niet.

BOVEN
Ja, maar….Ik vind het belangrijk, want er staat letterlijk in die tekst…

SCHROVER
... Ik ga wel naar een volgende vraag, want we komen nu in herhaling terecht.

Uitspraken Wilders over het OM

LAMBIE (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, wat vindt u van de uitspraken van PVV-leider Wilders die het OM een bondgenoot van de terroristen noemt?

RUTTE
Het zijn allemaal hele heftige uitspraken, maar verder zeg ik er niets over, omdat de hele zaak onder de rechter is, en zaken die onder de rechter zijn, daarvan is het goed gebruik dat de uitvoerende macht en de medewetgevende macht, en beiden vertegenwoordig ik hier, dat die daar hun mond over houden.  

LAMBIE
Dus over het oordeel dat het OM een bondgenoot van terroristen, daar zegt u dus over: dat is heftig…

RUTTE
Dat is een hele heftige uitspraak maar verder zeg ik er niets over. Want alles wat ik nu ga doen ter verdediging van het OM dreigt mij natuurlijk ook in een zaak te trekken die op dit moment onder de rechter is en het is goed gebruik in Nederland dat niet te doen. Dus ik laat het bij die algemene constatering.

Visumvrij reizen voor Oekraïners

LAMBIE
Dan een andere vraag. Vindt u het een goed idee als Oekraïners visumvrij naar Nederland en andere Europese landen kunnen reizen?

RUTTE
Dat is een afspraak die we in Europa al een tijd geleden in de grondverf hebben gezet. Alleen we hebben gezegd: er moet ook een noodremprocedure zijn. Dat geldt niet alleen voor Oekraïne. Dat geldt ook voor Georgië, dat geldt voor andere landen waar we in discussie zijn over het visumvrijdom. En die noodrem, die is nog niet georganiseerd. Daar zijn ook gesprekken over gaande met het Europees Parlement. Je zult eerst een noodrem moeten hebben, voordat je dit soort dingen kunt doen. Maar op zichzelf visumvrij reizen, dat is een zaak die al vrij lang ook in de Nederlandse politiek is afgekaart, als ten principale, over deze landen uit het Oostelijk partnerschap, maar wel in combinatie met een noodrem. En die is er nog niet. Vandaar dat het nu nog niet kan.

LAMBIE
Maar Nederland heeft gisteren wel ingestemd. U vindt het dus een goed idee?

RUTTE
Europa heeft ingestemd omdat wij al heel lang vinden dat in het kader van het Oostelijk partnerschap en het versterken van de relatie met deze landen dit kan, mits er wel een noodrem komt. En die noodrem is er nog niet en vandaar dat het pas van kracht kan worden als ook die noodrem van kracht wordt en dat loopt op dit moment moeizaam. Maar dat is niet Oekraïne, dat is meer een intra-Europees proces.

Proces tegen Geert Wilders

GEERTS (NOS RADIO 1)
Toch nog even over het Wildersproces, ik weet dat u er weinig over kwijt wil, maar toch. Meneer Wilders suggereert dat de politiek en het OM opdracht heeft gegeven om hem te vervolgen. Kunt u uitsluiten dat er vanuit het ministerie van Justitie een aanwijzing is gegeven aan het OM om deze vervolging…

RUTTE
Die aanwijzingen zijn niet gegeven.

Rapport NIOD over de situatie in Srebrenica

GEERTS
Dank u wel. Dan het tweede, het NIOD komt vandaag met een nieuw rapport over de situatie in Srebrenica. Het kabinet onderschrijft de conclusies kunnen we al lezen in De Telegraaf. Kunt u vertellen wat de conclusies zijn?

RUTTE
Er is daarover een aparte persconferentie. Het lijkt mij correct dat het NIOD eerst de conclusies toelicht en dan krijgt u daarna onze brief met een reactie daarop.

GEERTS
Maar kunt u wel iets in het algemeen zeggen?

RUTTE
Nee, ik denk dat het echt netjes is als het NIOD zijn eigen conclusies toelicht.

Oekraïnereferendum

DE VRIES (DE VOLKSKRANT)
Meneer Rutte nog even over het Oekraïnereferendum, het associatieakkoord. Wanneer wilt u daar nu een knoop over doorhakken?

RUTTE
In de Europese Raad van 15 en 16 december.

DE VRIES
Okay, dat is het moment waarop u…

RUTTE
Dat is al een tijdje bekend, zeker.

DE VRIES
En u begon enkele weken geleden over die vacuümbom. Ik was er op dat moment niet bij. Ik vond het wel een intrigerende uitspraak. Kunt u nog eens uitleggen wat dat associatieakkoord te maken heeft met vacuümbommen?

RUTTE
Dat heeft er niets mee te maken. Ik heb alleen geschetst het belang van een eensgezind Europa in onze opstelling tegenover Rusland. En dat op dit moment de wereld, die was voor 6 april al instabiel. Mij is verweten dat ik daar te weinig aandacht voor heb gevraagd. Ik heb een aantal moment aangetoond waarin ik dat wel heb benoemd. Maar ik heb ook gezegd: dat hadden we nog wel wat meer mogen doen voor 6 april, dat argument voor het associatieakkoord. De wereld is sinds 6 april nog instabieler geworden. Ik heb daarbij naar voren gebracht de situatie in Oost-Oekraïne. Die blijvend leidt tot instabiliteit in Oost-Oekraïne. Uiteraard de bezetting van de Krim die al een tijd aan de gang is, maar ook de toenemende activiteiten van Rusland in Syrië. Ik heb gewezen op de situatie in Aleppo. En er is dus geen rechtstreeks verband, vanzelfsprekend niet, tussen het associatieakkoord en wat er gebeurt in Syrië. Maar ik heb er wel op gewezen dat mijn diepste overtuiging is dat Nederland belang heeft bij niet alleen een Europese Unie die economisch samenwerkt maar die ook door de inbedding in die Europese samenwerking van een klein land als Nederland ons veiligheid biedt. Zeker tegenover Rusland wat zich steeds offensiever opstelt. En dat erbij hoort dat wij als Nederland er ook alles aan doen om die Europese eenheid - die ons bescherming biedt, ons veiligheid biedt - om die Europese eenheid overeind te houden en niet te verzwakken tegenover Rusland.

DE VRIES
Bij deze opgehelderd. Vacuümbommen hebben niets met het verdrag te maken.

RUTTE
Waar ik op heb gewezen is dat Rusland sinds april in Syrië veel actiever is geworden en dat er inmiddels natuurlijk ook in de Europese Raad een hele discussie is geweest over de vraag hoe wij ons hebben op te stellen tegenover Rusland waar het betreft de rol in Syrië. Dat is ook een gezamenlijk Europees belang. Dus je kunt niet zeggen: het gaat hier alleen om de relatie Europa-Rusland vanwege Oekraïne. Het gaat ook breder over de vraag: welke rol Rusland speelt in de wereld. En dan wijs ik op Syrië, en ik wijs ook op de vreselijke dingen die nu plaats vinden in Aleppo.

DE VRIES
Laatste vraag. Bent u een voorstander van verregaande militaire samenwerking in Europa?

RUTTE
Ik ben groot voorstander van samenwerking, dat doet Nederland ook. In onze marine samen met de Belgen, onze landmacht samen met Duitsland. Wij werken in heel erg veel opzichten samen met heel veel andere landen. Dat is ook slim omdat je dan de middelen die we met elkaar hebben efficiënter en effectiever inzet. Ik ben niet voor een Europees leger. Ik denk dat het van belang is dat de inzet van de krijgsmacht gekoppeld blijft aan soevereine beslissingen van individuele lidstaten. Daarenboven ben ik ook groot aanhanger van de trans-Atlantische gedachte, dat heb ik ook in het vragenuur dinsdag nog eens uiteengezet in reactie op de vraag van Alexander Pechtold en die trans-Atlantische gedachte, trans-Atlantische samenwerking, die schrijft ook voor dat soevereine landen gaan over hun eigen krijgsmacht. Wel intensief samenwerken, maar die samenwerking vooral zoeken ook binnen de NAVO.

Nederlandse oorlogsgraven in Javazee

KOOLE (RTL NIEUWS)
U sprak bij uw inleiding over uw reis naar Indonesië. Gaat u ook nog de zaak van de mysterieus verdwenen oorlogsschepen aankaarten?

RUTTE
Ja, daarover kan ik melden dat wat er precies is gebeurd nog steeds wordt onderzocht. We hebben ook steeds meer aanwijzingen natuurlijk wat er gebeurd is. Dat zie je ook in de mediaberichten. We zijn erover in gesprek met Indonesië en beide landen hebben ook samen afgesproken dat ze willen samenwerken op dit dossier. Dus dat zal ongetwijfeld ook volgende week aan de orde komen, maar het is niet zo dat ik de Indonesiërs hoef te overtuigen van het belang van dit dossier. Dat zien zij zeer en ze willen ook graag met ons samenwerken.

KOOLE
Ja, ze willen graag samenwerken, dat voelt ook een beetje als berouw komt na de zonde.

RUTTE
Ja, maar dan trekken we al heel veel conclusies over wat er gebeurd zou zijn en wie er betrokkenheid bij heeft gehad. Dat weten we allemaal niet. Het feit op zichzelf dat oorlogsgraven geschonden zijn is natuurlijk buitengewoon ernstig en diepingrijpend voor ons allemaal, maar zeker voor nabestaanden. Je moet je voorstellen dat een kerkhof, een oorlogskerkhof, Margraten bijvoorbeeld, dat dat ineens zwaar beschadigd zou zijn of geschonden zou zijn. Dat zouden we totaal onacceptabel vinden. Datzelfde geldt natuurlijk voor wat hier is gebeurd. Maar we weten niet wie er achter zit, we weten niet wat er gebeurd is en ik ben blij dat de Indonesiërs samen met ons gaan werken om op dit dossier tot klaarheid te komen.

KOOLE
Margraten zou je misschien kunnen herstellen, maar dit is natuurlijk onherstelbaar beschadigd. Die schepen krijg je nooit meer terug. Dit is toch extra ernstig?

RUTTE
Ik geloof niet dat ik de indruk heb gewerkt dat ik het niet ernstig vind. Ik vind het zeer ernstig, alleen het gaat mij te ver om hier nu vingers te wijzen naar daders. Dat weten we nog niet. Dat moet allemaal nog worden uitgezocht en daar gaan we nauw op samenwerken met Indonesië.

Rapport NIOD over de situatie in Srebrenica

JASPERS (ARGOS)
Wij hebben vorig jaar ontdekt dat hele cruciale documenten, Amerikaanse documenten van de CIA onder andere door de Amerikanen tot nu toe niet zijn vrijgegeven. En u bent daar over gevraagd ook. U bent in gesprek gegaan met de Amerikanen. NIOD heeft onderzoek gedaan.

RUTTE
U bedoelt Srebrenica.

JASPERS
Ik bedoel Srebrenica, ja. Zijn die documenten inmiddels door de Amerikanen aan de Nederlandse regering of aan het NIOD versterkt.

RUTTE
Nogmaals, en ik zei het net tegen uw collega hier, er is zo meteen een persconferentie van het NIOD. Het lijkt mij netjes eerst hen de kans te geven om hun bevindingen toe te lichten.

JASPERS
Maar de regering heeft het ook geprobeerd. Zijn ze aan de regering verstrekt?

RUTTE
Stap voor stap. Eerst het NIOD de kans geven het onderzoek wat wij gevraagd hebben aan het NIOD om te doen, laat dat nou toelichten, en daarna komen wij met een reactie.