Toespraak door minister Schultz van Haegen bij de oplevering van de werkzaamheden aan de Zwakke Schakel West-Zeeuws-Vlaanderen

Toespraak | 07-11-2016

Dames en heren,

Vandaag ronden we het project Zwakke Schakel West-Zeeuws Vlaanderen af.

De laatste Zwakke Schakel! Dit is een historische dag. Dat vieren we op een symbolische locatie. Want de zee is zowel vriend als vijand van Nederland. En hier in Zeeland geldt dat zeker. U weet als geen ander wat de brute kracht van de zee kan aanrichten.  

Zeeuws Vlaanderen was eeuwenlang een onrustige regio. Er is veel om dit gebied gevochten. Fransen, Engelsen en Spanjaarden trokken met blinkende zwaarden en rokende musketten door dit gebied. Legers kwamen en gingen. Maar Zeelands grootste vijand bleef altijd terugkomen.

Het Stadsarchief van Brugge heeft een eeuwenoude kaart met daarop alle zeegaten en eilanden bij Sluis. Zo was Cadzand ooit helemaal omringd door water. 

En op die kaart staat ook het eiland Wulpen. Wulpen was in de Middeleeuwen een dichtbevolkt eiland dat hier vlakbij voor de kust lag. Er was een kerk, een klooster, en waarschijnlijk ook een kasteel.

Rond het jaar 1400 werden 3 van de 4 dorpen tijdens een stormvloed weggespoeld. En later verdween ook het laatste stukje Wulpen in zee.
Dit eiland kwam nooit meer boven.

Wulpen laat ons zien dat de zee veel goeds brengt, maar ook alles kapot kan maken.  60 procent van ons land is overstroombaar. Een ramp kost mensenlevens, verwoest onze omgeving en verlamt de economie. We investeren daarom in een veilig, toekomstbestendig en toonaangevend watersysteem. Maatregelen die bijdragen aan droge voeten, én de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren.  

We willen in Nederland rampen vóór zijn, en daarom hanteren we steeds strengere veiligheidsnormen. In 2003 bleek tijdens een toetsing dat er langs de Nederlandse kust op 9 plekken dijken en duinen moesten worden versterkt om een superstorm tegen te gaan. Dit zijn de Zwakke Schakels die onder het 2e Hoogwaterbeschermingsprogramma zijn uitgevoerd. Vandaag sluiten we die keten.

We vieren dus niet alleen dat u zich hier in Cadzand een stuk veiliger kunt voelen. De hele Nederlandse kust is voor de komende decennia weer superstormproof.

De Zwakke Schakel West-Zeeuws Vlaanderen is een mooi en innovatief project dat binnen budget is afgerond. Het is hier niet alleen veiliger geworden. Er was ook veel aandacht voor een goede inpassing het landschap. Met slimme oplossingen waar ook de natuur, de economie en het toerisme van kunnen profiteren.

Cadzand-Bad was de laatste van 5 deelprojecten. Het was zeker niet de minste en zeker niet de makkelijkste. Veel partijen werkten hier samen: de gemeente Sluis, het waterschap Scheldestromen en de private partij Yacht@CadzandBad. Door in een vroeg stadium al samen te werken in een publiek-private constructie konden 3 afzonderlijke projecten in 1 keer worden uitgevoerd. De omgeving had dus minder overlast van de werkzaamheden.

Hier werden oplossingen bedacht die echt bijdragen aan de gebiedsontwikkeling.

• In Waterdunen gaan een prachtige natuur én recreatievoorzieningen hand in hand.
• Hier in Cadzand-Bad komt een moderne jachthaven met 125 ligplaatsen. En een prachtig havengebouw.
• En er zijn nieuwe duinpaden met rust- en zichtpunten aangelegd, zodat je overal een fraai uitzicht hebt op de zee.

West-Zeeuws Vlaanderen is veiliger, aantrekkelijker en mooier geworden. Dat laatste is belangrijk in een gebied dat veel badgasten, watersportliefhebbers en gastronomen trekt.

Het project Zwakke Schakel West-Zeeuws Vlaanderen laat zien dat een goede samenwerking tussen het Rijk, provincie, gemeente, waterschap, private partijen – samen met de omgeving – tot iets moois kan leiden: een nieuwe parel aan onze prachtige kust. Daar kunnen we trots op zijn.

Dames en heren,

Voor ons ligt de zee. Zouden we 500 jaar geleden de kennis en ervaring van nu hebben, dan bestonden Wulpen en andere verdronken stukken Zeeland misschien nog.

Zo dadelijk wordt een korte film vertoond. U ziet dan met eigen ogen hoe verwoestend een superstorm kan zijn als we geen sterke dijken zouden hebben. Een groot deel van Nederland zou hetzelfde lot wachten als Wulpen.

Dat is de les die dit verdronken eiland ons leert: droge voeten krijg je niet cadeau. Daar moeten we iedere dag keihard aan werken. We moeten blijven investeren in innovaties om rampen te slim af te zijn.  

Gelukkig komt een superstorm bijna nooit voor. Maar we kunnen deze extreme stormen niet uitsluiten. Zeker omdat het weer extremer wordt. En de zeespiegel blijft stijgen. Alle landen zijn op dit moment in Marrakesh om na het klimaatakkoord van Parijs concrete afspraken te maken over hoe we de zeespiegelstijging kunnen tegengaan.

Ik kan u niet de waterdichte garantie geven dat het water nooit terugkomt. Dat kan niemand. De kans bestaat altijd dat we weer 'langs' komen op momenten dat het nodig is.

Maar ik kan u verzekeren dat dit niet op korte termijn zal zijn. De Nederlandse kust is – met het afronden van dit project – voor de komende
50 jaar weer beschermd. Ik feliciteer u met dit prachtige eindresultaat.

Dank u wel.