ProRail geen agentschap, zbo verder uitgewerkt
Het kabinet sluit in een tussenconclusie over de verandering van spoorbeheerder ProRail van een private naar een publieke organisatie de vorm van een agentschap uit. Dat schrijft staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu in een brief aan de Tweede Kamer. Dijksma wil niet tornen aan de arbeidsvoorwaarden en het pensioen van personeel, een agentschap zou dergelijke gevolgen wel hebben. Met het laten vallen van een agentschap wordt de vorm van een zelfstandig bestuursorgaan met rechtspositie voor ProRail verder uitgewerkt.
Verantwoordelijkheid
De keuze om bij ProRail niet voor een agentschap te gaan komt voort uit een analyse van de verschillende voor- en nadelen van publieke organisatievormen die nu gaande is. ProRail is momenteel een privaat bedrijf en draait vrijwel volledig op belastinggeld, ongeveer 2 miljard euro per jaar. De bewindspersoon moet zich kunnen verantwoorden voor een juiste besteding van dit geld en wordt daar ook op aangesproken. Een bv gaat echter over haar eigen bedrijfsvoering en efficiency. Het publiek maken van ProRail geeft een bewindspersoon de mogelijkheid om ook echt verantwoordelijkheid te kunnen nemen.
Onafhankelijke positie
Uit de analyse van de verschillende vormen blijkt dat een agentschap ingrijpende gevolgen heeft voor de arbeidsvoorwaarden en het pensioen van het personeel van ProRail. Daarbij ontstaat spanning ten aanzien van de onafhankelijke positie van ProRail als uitvoeringsorganisatie. Daar wil staatssecretaris Dijksma niet aan tornen.
Behoud van salaris en pensioen
Gevolgen voor het personeel kunnen voorkomen worden bij de specifieke instelling van een zbo met eigen rechtspositie voor ProRail. De huidige arbeidsvoorwaarden en pensioen blijven behouden. Verder blijft de onafhankelijkheid van ProRail het beste geborgd, net als de mogelijkheid om zelf de dagelijkse operatie in handen te houden.
Sturing openheid en financiën
Bij een zbo neemt het aantal sturingsmogelijkheden ten aanzien van prestaties, transparantie van informatie (een zbo valt onder de Wet openbaarheid van bestuur) en financiën (controle en instemming begroting) toe. Daarbij ligt een duidelijke eindverantwoordelijkheid bij de bewindspersoon.
Geen financiële gevolgen reiziger
De tussenconclusie voor een zbo is een stap in het traject van de omvorming van ProRail tot een publieke organisatie. Na afronding van de analyse en gesprekken met betrokken partijen zal einde dit jaar een definitieve keuze worden gemaakt over de organisatievorm. Hierbij geldt de blijvende inzet om de verandering zonder financiële gevolgen voor reizigers en verladers te laten plaatsvinden.