Koenders: agenda VN is helder, nu is het tijd voor actie
De VN is en blijft het belangrijkste wereldwijde platform om de wereld veiliger en rechtvaardiger te maken. In de afgelopen jaren zijn tal van goede afspraken gemaakt over onder meer duurzame ontwikkelingsdoelen, het klimaat, migratie en het verbeteren van vredesmissies. Het is nu zaak die uit te voeren.
Dat was de centrale boodschap van de toespraak die minister Koenders van Buitenlandse Zaken donderdag in New York hield tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. ‘De agenda is duidelijk. Nu is het tijd voor daadwerkelijke uitvoering, om de organisatie relevant en geloofwaardig te houden’, zei hij.
Volgens Koenders moet dat gebeuren onder leiding van de nieuwe secretaris-generaal van de VN die later dit jaar wordt benoemd. Die moet er als ‘implementatie-generaal’ voor zorgen dat de doelstellingen die onder de huidige VN-chef Ban Ki-moon zijn vastgesteld, worden omgezet in concrete actie. Maar de secretaris-generaal kan het niet alleen. Ook de lidstaten van de VN moeten hun politieke verantwoordelijkheid nemen, vooral op het gebied van vrede en veiligheid, om te zorgen dat de VN effectief z’n werk kan doen.
Koenders benadrukte dat er geen alternatief is voor de Verenigde Naties, al functioneert de organisatie niet altijd goed. ‘De VN is de beste imperfecte wereldwijde organisatie die we hebben’, zei hij. Daarom moet de opvolger van Ban Ki-moon zich ook inzetten voor hervormingen van de VN, waarbij de Veiligheidsraad een cruciale rol moet blijven spelen.
Koenders vindt dat de Veiligheidsraad, waarvan het Koninkrijk der Nederlanden in 2018 lid is, daadkrachtiger moet kunnen optreden en dat de samenstelling ervan representatiever moet. Koenders herhaalde zijn pleidooi voor een EU-zetel in de raad en riep andere regio’s op ook na te denken over een collectieve regionale vertegenwoordiging in de raad.
Ook mag het vetorecht de Veiligheidsraad niet machteloos maken, zeker niet als er ergens massale wreedheden zijn gepleegd. Daarnaast moet er meer geld naar preventie van conflicten en dus de aanpak van grondoorzaken ervan. Dat zou geen vrijwillige bijdrage van enkelen moeten zijn, maar uit de vaste begroting van de VN moeten komen. ‘Als de Veiligheidsraad een zaak behandelt, hebben we eigenlijk al gefaald’, zei Koenders.
Ook vroeg hij zich af wat de waarde van de VN is als lidstaten die praten over de verantwoordelijkheid om mensen te beschermen, niet in staat zijn om het conflict in Syrië op te lossen. Een hernieuwd staakt-het-vuren en gegarandeerde humanitaire toegang tot Aleppo en andere getroffen steden zijn nu topprioriteit, zei Koenders. Het is volgens hem van groot belang dat de monitoring van mogelijke schendingen van een wapenstilstand op een transparante manier plaatsvindt.