Toespraak van staatssecretaris Dijksma (IenM) bij de bijeenkomst van vertegenwoordigers uit de chemische industrie

Toespraak | 15-09-2016

Dames en heren, van harte welkom! Graag begin ik met een persoonlijke herinnering.

Het is dinsdag 10 november 2015: het vragenuurtje van de Tweede Kamer. Mijn 1e kennismaking met de Kamer in mijn huidige functie van staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu.

Aanleiding was een grote brand in een opslagloods op het Chemelot-terrein. Burgers die onder de rookpluim woonden waren bezorgd over hun veiligheid. Ook omdat er meerdere incidenten in korte tijd achter elkaar speelden.

De Kamer sprak haar zorgen uit. En terecht. De samenleving verwacht dat de bedrijven in deze sector veilig opereren.

Ik dacht toen: dit wil ik niet iedere week. En ook niet iedere maand. En ook niet eens per kwartaal. Dat kán niet. Het mág niet zo zijn dat de aanwezigheid van een sterke chemische sector betekent dat de samenleving het gevoel krijgt daar de prijs voor te betalen. Het kán niet zo zijn dat we van incident naar incident hollen en dat we steeds per geval achteraf oplossingen bedenken. 10 zware overtredingen in 2015: dat moet beter kunnen!

We komen van ver, er is veel verbeterd, zeker als ik breder kijk, naar stortplaatsen, water- en bodemverontreiniging en het gebruik van gevaarlijke materialen. Maar tóch is de ziektelast die aan omgevingsfactoren kan worden toegeschreven nog altijd 6 tot 12%. Ook zijn er zorgen bij mensen, ex-werknemers en omwonenden. Ik heb een paar maanden geleden zelf nog gesproken met omwonenden in Dordrecht. Ik begrijp die zorgen. Wie zou er niet nerveus worden als je in de krant leest dat je misschien jarenlang schadelijke stoffen hebt ingeademd?

Daarom vind ik een veilige en gezonde leefomgeving een superbelangrijk onderwerp. Ook hecht ik enorm aan deze bijeenkomst met u allen, waarin de sector, overheid en de wetenschap gezamenlijk aan de slag gaan.

Er is veel in beweging en ambitie. Ik laat dat binnenkort ook aan de Tweede Kamer weten met een brief over het stoffenbeleid. Want voor mij was er aanleiding genoeg om eens goed te kijken waar we in het stoffenbeleid extra stappen kunnen zetten. Waar kunnen we versnellen? Wat is er nodig om het Europees stoffenbeleid aan te scherpen? Hoe kunnen we sneller werken aan veiliger alternatieven voor gevaarlijke stoffen? Óók bij stoffen die nog niet als 'zeer zorgwekkend' zijn geclassificeerd, maar waarover wel twijfel bestaat.

Onderdeel van de brief is dit initiatief waarvoor u en ik hier zijn. De start van onze gezamenlijke missie. Ik ben heel blij dat ook de sector zelf vindt dat het beter kan en gezamenlijk stappen wilt zetten naar een gezonde en veilige toekomst.

Waar streven we naar? Waar gaat het om?

Nederland is en blijft een land met een sterke chemische sector. Een sector waar 60.000 mensen hun brood in verdienen. Een sector die goed is voor 20 procent van ons export. En ook een sector die we heel hard nodig hebben voor onze vraagstukken op het gebied van energie of een circulaire economie.

Een sterke chemische sector betekent een veilige sector die vertrouwen wekt, die laat zien dat ze alles op alles zet om ervoor te zorgen dat er geen mensen ziek worden omdat ze in de chemie werken of omdat ze in de buurt wonen.

Veiligheid hoort in het DNA te zitten van iedereen die in de chemie werkt. We realiseren die ambitie alleen als we gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen, een visie delen en ermee aan de slag gaan, en vooral ook zichtbare stappen zetten met effect op de korte termijn.

Het mooie is nu: dat gaan we allemaal doen! Voor het eerst zijn we in deze samenstelling bij elkaar om gezamenlijk nieuwe stappen te zetten. Een nieuwe formule dus! En juist u als chemische sector weet hoe belangrijk nieuwe formules kunnen zijn!

Vandaag geven we een belangrijk signaal. We staan schouder aan schouder in onze gezamenlijke ambitie: een veilige en gezonde leefomgeving.

We gaan aan de slag met het streefbeeld dat de chemische sector heeft neergezet met als mikpunt 2030. Via concrete road maps worden er nieuwe afspraken gemaakt, bijvoorbeeld op het gebied van veilige investeringen, meer transparantie en kennisuitwisseling. Ik zeg het allemaal een beetje kort maar ik weet dat het flinke uitdagingen zijn waar de wetenschap enorm bij kan helpen.

De KLM komt vandaag haar ervaringen delen over transparantie, heb ik begrepen. Mooi dat u bij andere sectoren inspiratie opzoekt!

Ik voeg er graag 1 ding aan toe. We zetten de blik op de lange termijn, maar tegelijkertijd is het belangrijk dat we nu maatregelen nemen.   
Zichtbare stappen: daar gaat het om. Stappen waaraan mensen kunnen zien dat we verantwoordelijkheid nemen en dat we serieus werk maken om de omgeving gezond en veilig te maken.

Daarom ben ik superblij dat ik vandaag een concreet en goed initiatief kan aankondigen, een ijzersterke safety deal:

Met het Havenbedrijf Amsterdam en het bedrijf Sonneborn gaan we de bouw van een zwaveltrioxide- (SO3) fabriek in de Amsterdamse haven mogelijk maken. Hierdoor hoeven we deze gevaarlijke stof niet meer over de weg en het water te vervoeren. Dat betekent minder risico’s en meer veiligheid.

Ik dank alle betrokken partijen zeer voor de inzet. Het belang is groot: een sterke chemische sector die vertrouwen wekt. Een leefomgeving waar mensen zich veilig voelen en waar zij niet ziek van worden. Zeer belangrijk dat u verantwoordelijkheid neemt en ambitie toont. Ik ben benieuwd naar de voortgang en hoor heel graag of ik eventuele belemmeringen kan wegnemen.

Ik wens u allen heel succes!