Toespraak van minister Kamp bij de opening van firma Upcycling in Gemert

Toespraak | 12-09-2016

Dames en heren,

Dat een combinatie van kennis en ondernemerschap kan leiden tot creatieve en innovatieve oplossingen, laat het verhaal van deze twee generaties Gemertse ondernemers wel zien.

Een innovatieve oplossing was hier nodig. Als eigenaars van een champignonkwekerij maakten vader en zoon Van den Boomen zich zorgen over de toekomst van hun onderneming. Kleine bedrijven in deze sector houden het hoofd met moeite boven water. Er is veel energie nodig om  een kwekerij te verwarmen – en energie is duur. Een champignonkwekerij produceert bovendien veel afval en de kosten van de afvoer zijn hoog. En intussen is de concurrentie vanuit Polen stevig. Van de meer dan 500 Nederlandse champignonkwekerijen die er in het jaar 2000 waren zijn er nog maar 120 over.

Maar zoals dat kan gaan in een familiebedrijf kwam een ander lid van de familie met een idee. De broer van vader Van den Boomen is expert in composteer-systemen en hij bedacht een manier om de hoeveelheid afval te beperken, zodat de transportkosten zouden afnemen. En het proces dat hij daarvoor bedacht wekt ook nog warmte op, zodat er bespaard zou kunnen worden op de energiekosten.

Het was niet alleen een goed idee, maar het blijkt ook te werken. Het resultaat zien we hier en vandaag gaat de installatie officieel van start, in het bijzijn van ondernemers uit deze mooie omgeving.

Uw provincie heeft iets bijzonders. Brabanders zijn innovatief en dat zien we niet alleen bij de grote, bekende bedrijven maar ook en vooral bij het mkb. Jaar na jaar doet de provincie het uitzonderlijk goed in de MKB Innovatie top 100; in 2016 scoorde Brabant veruit het best met maar liefst 25 bedrijven.

De commissaris van de Koning heeft eens uitgelegd hoe dat komt: Brabanders zijn knutselaars. Ze zijn goed in het bedenken van oplossingen voor opduikende problemen en gebruiken daarbij wat voorhanden is. En dan experimenteren ze een beetje.

Brabanders zijn ook sociaal: ze werken graag samen en ook dat bevordert innovatie. Dat die Brabantse eigenschappen nuttig zijn, is terug te zien in de cijfers: met een groei van 2,5 procent doet de economie van de provincie het beter dan het Nederlandse gemiddelde.

Ook bij Upcycle zien we die Brabantse kwaliteiten terug. De kern van het begrip upcycling is: afval bestaat niet, want alles is opnieuw te gebruiken. In dat kader zijn hier creatieve oplossingen bedacht voor het probleem van de afgewerkte champost. En wat samenwerking betreft: de nieuwe installatie van Upcycle is goed voor Gemert, want die produceert zoveel warmte dat ook de buren ervan kunnen profiteren.  

En de eigenaars van Upcycle bleken te beschikken over een derde belangrijke eigenschap voor een ondernemer: ze hebben lef. Dat was wel nodig, want de oplossing die de twee broers bedachten was niet eerder geprobeerd. Je moet het maar durven: een installatie neerzetten die niet alleen volkomen nieuw is, maar die ook nog eens 2,5 miljoen moet kosten. Dat is voor een mkb-bedrijf veel geld.

Het is precies dáárvoor dat het ministerie van Economische Zaken het idee van de Topsectoren heeft ontwikkeld. Met de keuze voor topsectoren ondersteunen we gebieden waar het Nederlandse bedrijfsleven en onderzoekscentra in uitblinken. Zodat die zich verder kunnen ontwikkelen en een rol kunnen spelen op het wereldtoneel. Kijk naar de Topsector Agrifood, gericht op duurzame en innovatieve voedselsystemen. En de Topsector Energie, waarbinnen we jaarlijks 100 miljoen euro subsidie beschikbaar stellen voor projecten en onderzoek op het gebied van energie-innovatie. Twee topsectoren die in dit ene bedrijf samenkomen – en in samenwerking tussen sectoren ontstaan vaak de mooiste innovaties.

1 miljoen euro subsidie van het TKI Biobased Economy was voldoende voor de familie Van den Boomen om aan de slag te gaan. Daarmee konden ze hun ideeën vormgeven, hun plannen uitwerken. Met steun van de bank kwam het plaatje rond en nu staat daar deze verwerkingsinstallatie, die uniek is in de wereld en een schoolvoorbeeld van geslaagd ondernemerschap. De installatie is nu al rendabel en heeft verder geen subsidie nodig.

Als het intussen aangevraagde octrooi wordt toegekend, levert de uitvinding van de Van den Boomens ook nog eens een mooie bijdrage aan de economische positie van Nederland.  

Daarmee is Upcycling een financieel succesvol bedrijf dat ook nog eens vooroploopt in de energietransitie. De subsidies in de Topsector Energie richten zich immers op plannen en ideeën die passen in de overgang naar een duurzaam energiesysteem. Een systeem waarin we minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en waarin de uitstoot van CO2 drastisch wordt beperkt.

Dit project past bovendien uitstekend bij de opzet van het Energieakkoord: overheden en bedrijven die samen een bijdrage leveren aan de productie van hernieuwbare energie en vermindering van de broeikasgasuitstoot. Overigens heeft ook de provincie Brabant die uitdaging aangenomen. In een eigen Brabants Energieakkoord heeft de provincie ambitieuze plannen vastgelegd om in 2020 14 procent van de energie in de provincie duurzaam op te wekken.

Upcycling draagt aan die gemeenschappelijke doelstellingen op meerdere manieren bij. Het drogen van de compost levert droge korrels op die kunnen dienen als mest- en brandstof. Echt afval is er dus nauwelijks meer. Die korrels wegen bovendien zoveel minder dan het natte afval, dat op transport enorm kan worden bespaard. Daar komt bij dat het champignonbedrijf de 300 duizend kubieke meter gas die het vroeger gebruikte voor verwarming, niet meer nodig heeft. Het levert zelfs restwarmte aan de omgeving. Dat is groen ondernemerschap.

Ik zei het al: de Nederlandse champignonsector heeft het moeilijk en dan moet je dus inventief zijn. Je moet je onderscheiden, een volgende stap zetten. Dat doet u dan ook. U bent gelukkig niet de enige. Veel van uw collega’s in deze sector zetten zich ervoor in de omslag te maken naar duurzame teelt. Het convenant dat we sloten met de paddenstoelensector behelsde een vermindering van het energieverbruik met 22 procent, maar de teller staat nu al op 24. Doel van de sector is om in 2020 rendabel en geheel energieneutraal te telen. Dat is de goede spirit. Niet afwachten, maar zelf stappen zetten.

Familie Van den Boomen, dames en heren,

Het doet mij plezier dat ik hier vandaag de openingshandeling mag verrichten van deze bijzondere installatie. Ik wens u veel succes met uw bedrijf.