Toespraak van minister Kamp bij de opening van de Smart Services Campus

Toespraak | 12-09-2016

Dames en heren,

Nog geen 2 jaar geleden was ik ook al voor een opening in Zuid-Limburg. Toen ging het om het nieuwe onderzoekscentrum van DSM op de Chemelot Campus. Over 2 maanden vindt, vlak daarbij, de opening plaats van het nieuwe hoofdgebouw van Chemelot. En vandaag mag ik hier de Smart Services Campus officieel in gebruik nemen. Het zal dus voor iedereen duidelijk zijn: het gaat goed met Brightlands en het gaat goed met de Kennis-As Limburg. Van het oorspronkelijke financiële plan voor de Kennis-As van 580 miljoen euro is al meer dan de helft ingevuld. Met name de provincie Limburg en de kennispartijen hebben al fors geïnvesteerd. Dit werpt zijn vruchten af.

U doet dit als provincie grotendeels op eigen kracht, met bedrijven, onderzoekers en overheden van uw eigen regio. De Rijksoverheid draagt hier graag en met overtuiging aan bij. Deze samenwerking van ondernemers, onderwijs en overheden past goed bij de benadering die het kabinet heeft gekozen met onder andere het Topsectorenbeleid, de Digitale Agenda en de Nationale Wetenschapsagenda, dat wil zeggen: regio’s en rijk ieder in hun eigen rol, samen voor een innovatief Nederland.

Het begrip smart services raakt nu echt goed ingeburgerd, maar we kennen dit soort digitale diensten al jaren. Google en Funda, Parkline en Linked-In, Marktplaats en Spotify: het zijn allemaal smart services. De ontwikkelingen gaan steeds sneller en er zijn toepassingen op steeds meer gebieden. Data-analyses kunnen artsen helpen bij het vroeg signaleren van een nieuwe griepepidemie. Ze kunnen de politie helpen om mensen die zich verdacht gedragen in een massa te signaleren. En Rijkswaterstaat gebruikt data van telefoonverkeer en TomTom voor een beter verkeersmanagement.  

De introductie van smart services laat soms ook hele bedrijfstakken op hun grondvesten schudden. De taxiwereld zit daar nu middenin. En dan gaat het echt niet alleen om bijvoorbeeld marketing van diensten en producten, het heeft ook gevolgen voor het management en de organisatie van bedrijven en instellingen.

1 van de grondleggers van deze campus, APG, speelt een hoofdrol in de wereld van pensioenen en verzekeringen, ook een sector die volop in beweging is. Bij werknemers en zzp’ers zien we een toenemende behoefte aan meer individuele in plaats van collectieve pensioenen. Dat vraagt om maatwerk en dus om heel andere analyses en berekeningen. APG hoopt op deze campus de kennis en de professionals daarvoor te vinden.

Veel rond smart services is nog onzeker. Daarom is het belangrijk burgers, consumenten en bedrijven in deze ontwikkeling mee te nemen. Uw basismateriaal bestaat voor een groot deel uit data over de kenmerken en het gedrag van individuen. Die data worden vaak verzameld zonder dat burgers zich daarvan bewust zijn.

Het is belangrijk dat burgers begrijpen hoe dat werkt en dat zij zelf kunnen kiezen wanneer zij gegevens beschikbaar willen stellen en wanneer zij van diensten gebruik willen maken. Voor de verantwoorde omgang met persoonsgegevens is de onlangs afgeronde Algemene Verordening Gegevensbescherming bepalend, die in 2018 van kracht wordt. Dat is goed, maar de ontwikkelingen gaan natuurlijk door. Daarom krijgt het kabinet dit najaar een advies over transparantie en controle van een expertgroep 'big data en privacy'.

Dames en heren,

Hoewel smart services dus in allerlei sectoren al bestaan, beschouw ik u toch als pioniers. We weten nog niet wat er allemaal mogelijk is met big data. Veel is nog onontgonnen terrein. Dat geldt voor de mogelijkheden ervan maar ook voor bijvoorbeeld de privacy-aspecten en de mogelijk ontwrichtende werking op bestaande business modellen en organisaties.

En wat te denken van block chain? Dat is een nieuwe technologie voor het doen van digitale transacties tussen computers. De juistheid van uitgevoerde transacties (zoals betalingen) of van registerdata (bijvoorbeeld die van het Kadaster) wordt digitaal bewaakt. Dat gebeurt zonder directe tussenkomst van een 3e vertrouwde partij, zoals een bank, een notaris of een kamer van koophandel. Alleen al de financiële en technologische sector investeert dit jaar wereldwijd naar verwachting een miljard dollar in deze technologie.

De grote internationale banken en de Belastingdienst verkennen de toepassing ervan. Ook heeft block chain potentieel voor sectoren als zorg, energie en logistiek. Een team onder leiding van de heer Penning de Vries, ons 'boegbeeld ICT', onderzoekt of er op korte termijn een nationaal competence center voor blockchain van de grond kan komen. Dat centrum zou ons kunnen voorzien van een solide kennispositie op dit terrein.

Nieuwe ontwikkelingen moet je onderzoeken en je moet ermee oefenen. Ik zie daarom een belangrijke rol weggelegd voor proeftuinen waar kan worden geëxperimenteerd met concrete toepassingen en waar in een open omgeving wordt geleerd. En daar is vanaf vandaag deze Smart Services Campus, om kennis, talent en ondernemerschap via experimenten te ontwikkelen. U wordt in feite één van die proeftuinen.

Ik nodig u ook uit om actief de samenwerking met andere initiatieven op het gebied van ICT en smart services aan te gaan. Binnenkort kan dat ook met het CBS Center for Big Data Statistics, waarover u zojuist hoorde. Ik ben er trots op dat het Centraal Bureau voor de Statistiek eind september van start gaat met dit centrum, dat daarin gaat samenwerken met de Universiteit van Maastricht, Zuyd Hogeschool en de Open Universiteit. Het centrum zal een zwaartepunt in Heerlen hebben en actief samenwerken met de Smart Services Campus. Het initiatief past in de ambitie van het CBS om met behulp van big-data-technologie nog beter in te spelen op de informatiebehoefte van de samenleving, en tegelijkertijd bedrijven minder te belasten met data-uitvraag. Het centrum gaat onder meer samenwerken met statistiekbureaus uit Engeland, Italië en Zuid Korea en de Wereldbank. En mogelijk ook met u. Want er is nog ruimte voor partijen die zich willen aansluiten.

Dames en heren,

Door data aan elkaar te koppelen, kan de waarde ervan toenemen. Er zijn dan ook hoge verwachtingen van zogenoemde 'data gedreven innovatie'.De OESO heeft gesignaleerd dat bedrijven die dit type innovatie toepassen, hun productiviteit met 5 à 10 procent zien stijgen in vergelijking met concurrenten die dit niet doen.

Om dat werkelijk tot stand te brengen zijn – ook in dit ICT-tijdperk – gewoon mensen van vlees en bloed nodig. Slimme, goed opgeleide en creatieve mensen om toepassingen te bedenken, te maken en te onderhouden.

De Rijksoverheid heeft er de afgelopen jaren hard aan getrokken om jongeren te interesseren voor de technische sector, dus ook voor ICT. Voor elk van onze Topsectoren is een human capital agenda opgesteld om de behoefte aan geschikt personeel te becijferen en afspraken te maken over het opleiden van mensen. Datzelfde beoogt het Techniekpact, dat probeert meer werknemers, scholieren en studenten te interesseren voor bètatechnische studies en beroepen.

Limburg is hierin 1 van de koplopers. Het vak programmeren is in uw provincie dit jaar verplicht geworden op 25 basisscholen. En in het voortgezet onderwijs zorgt u ervoor dat studenten kunnen doorlopen van het MBO naar het HBO, van HBO naar WO en naar het bedrijfsleven. De campussen spelen daarin een sleutelrol, die zij actief en enthousiast uitvoeren.

Het aantal studenten techniek en ICT neemt dankzij deze stappen inmiddels gestaag toe. Maar er zijn extra stappen nodig. Eind 2015 stonden in de ICT-sector 11.000 vacatures open, 3.000 meer dan een jaar eerder, dat is een stijging van 38 procent. Ik hoop dat deze campus als een magneet gaat werken op jonge mensen in deze regio en ver daarbuiten.

Met deze campus krijgt Zuid-Limburg een flinke extra impuls. Dat is goed voor de Nederlandse kenniseconomie en vooral voor de economie, innovatie en arbeidsmarkt hier in de regio.

Ik heb veel vertrouwen in deze ontwikkeling en in u, de mensen die deze ontwikkeling in gang zetten.

Deze regio, Zuid-Limburg, heeft de afgelopen 50 jaar opmerkelijke nieuwe kwaliteiten ontwikkeld. We weten allemaal waar de oorsprong van DSM ligt en we weten ook waarom het ABP, APG en het CBS hier zijn gevestigd. In enkele decennia zijn die organisaties tot bloei gekomen. Intussen is hier al de 2e generatie professionals op het gebied van pensioenen, financiële dienstverlening en data-analyse aan het werk. Werden hier vroeger kolen gedolven, nu gaat u aan data mining doen en ontdekken wat daarmee allemaal mogelijk is. Een indrukwekkende koerswending die een nieuw economisch profiel aan de regio geeft. Deze nieuwe campus is het levende en prachtige bewijs daarvan. Daar mag heel Nederland trots op zijn.

Dat ben ik, als minister van EZ, zeker. Ik wil u dan ook van harte succes wensen met het verder tot groei en bloei brengen van deze mooie campus.