Democratie en eerlijk proces krijgen prominentere plek in Grondwet
De Grondwet, waar de grondrechten van burgers en de staatsinrichting van Nederland in is vastgelegd, wordt aangepast. Vóór artikel 1 zal komen te staan: 'De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten.' Ook het recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter wordt in de Grondwet opgenomen. In de huidige Grondwet staat dit uitgangspunt niet in algemene zin en expliciet opgenomen, al is het wel uitgangspunt voor wetgeving en praktijk. De Rijksministerraad heeft besloten deze Grondwetswijzigingen naar de Tweede Kamer te sturen.
Het kabinet geeft hiermee in beide gevallen uitvoering aan de wens van de Eerste Kamer naar aanleiding van het rapport van de Staatscommissie Grondwet. De algemene bepaling geeft de contouren aan voor het lezen en begrijpen van de Grondwet. Ook veel andere landen verwijzen expliciet naar de drieslag democratie, rechtsstaat en grondrechten.
Het opnemen van het recht op een eerlijk proces in de Grondwet moet de individuele rechtsbescherming van de burger op grondwettelijk niveau garanderen. Aan artikel 17 wordt toegevoegd: "Ieder heeft bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn van een onafhankelijke en onpartijdige rechter." Hoewel dit recht stevig verankerd is in de Nederlandse wetgeving en rechtspraktijk is expliciete opneming van dit grondrecht in de Grondwet van belang omdat de Grondwet het juridisch-staatkundig basisdocument is en een waarborgfunctie heeft.