Persconferentie na ministerraad 3 juni 2016

Mediatekst | 03-06-2016

Inleidend statement viceminister-president Asscher:

Goedemiddag. Deze week zijn er bemoedigende cijfers verschenen over de economie. Vandaag heeft het Centraal Planbureau de zogenoemde juniraming gepubliceerd waaruit blijkt dat het economisch herstel echt doorzet. Het CPB verwacht voor dit jaar een economische groei van 1,8% en volgend jaar 2,1%. Dat zijn prima cijfers. Ook De Nederlandse Bank voorziet aanhoudende groei en spreekt van 'solide herstel in een solide tempo'. We hebben de crisis nu echt achter ons gelaten en we mogen met een zeker optimisme naar de toekomst kijken. Het gaat goed met de Nederlandse economie. Het is mooi dat dat op steeds meer plekken merkbaar wordt. Het belangrijkste is dat mensen thuis dat ook merken. Daarbij is de belangrijkste prioriteit van het kabinet het tegengaan van de werkloosheid, die nog altijd hoog is. Gelukkig zagen we deze week in de cijfers van het UWV dat ook de arbeidsmarkt de goede kant op begint te gaan. Het UWV verwacht dat de vraag naar arbeid door het economisch herstel de komende jaren sterk toeneemt. In totaal komen er dit en volgend jaar naar verwachting 200.000 banen bij. Ook De Nederlandsche Bank en het CPB zijn optimistisch over de ontwikkeling van de werkgelegenheid, en het CPB voorziet een daling van de werkloosheid naar 6,2% volgend jaar. Het DNB is nog iets optimistischer. Veel Nederlanders gaan ook in hun portemonnee merken dat het eindelijk beter gaat, de koopkracht gaat dit jaar voor het derde jaar op rij verbeteren. Mensen kunnen dus ook weer wat meer besteden aan de dingen die ze nodig hebben. Al met al betekent het economisch herstel na heel veel jaren, dat er heel veel gevraagd is van heel veel Nederlanders, dat veel mensen een concrete verbetering zullen ervaren.

Begroting 2017

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer Asscher. Betekent deze goede juniraming nou ook dat er nog extra cadeautjes kunnen worden uitgedeeld voor 2017?

ASSCHER
Nou we waren een eind in het voorbereiden van een helemaal niet zo makkelijke begroting. De minister van Financiën heeft dat proces ter hand genomen. En we hebben ook nog wel wat klussen te klaren. Bijvoorbeeld het punt van de koopkracht, waar we altijd in augustus naar kijken, zie je dat de verdeling nog bepaald niet evenwichtig is zoals het kabinet wil. Het is in ieder geval zo dat deze ramingen geen tegenvallers opleveren ten opzichte van de cijfers die we hadden in december.

VAN DER AA
Het is geen geheim dat uw partij graag zou willen dat er een zorgbezuiniging van 500 miljoen wordt geschrapt. Kan dat nu?

ASSCHER
De begroting wordt met Prinsjesdag bekend gemaakt. De derde dinsdag van september. Ik kan nu niet allerlei uitspraken doen over onderdelen van die begroting. U heeft natuurlijk gelijk, je ziet dat de politieke partijen hun wensen hebben. Die zijn bekend. Dat is op zichzelf ook geen geheim. Maar in hoeverre we die zullen kunnen accommoderen, daar moet u nog even geduld voor hebben.

Voorjaarsnota

BORGMAN (RADIO 1)
Meneer Asscher. De oppositie was begin deze week wat ontevreden over de Voorjaarsnota. Ze hadden verwacht dat er wat meer geld zou zijn voor het Openbaar Ministerie en de rechtspraak vooral. Vindt u dat de moties die daarover zijn aangenomen dat die worden uitgevoerd?

ASSCHER
Nou, ik heb dat gezien. Er is natuurlijk dit jaar ruim 300 miljoen extra ter beschikking gesteld, waarvan ongeveer een kwart miljard aan structurele middelen voor veiligheid. Dus dat is groot geld dat erbij is gekomen. En in de Voorjaarsnota is er weer extra geld naar V&J gegaan. Misschien minder dan sommigen hadden gehoopt, maar wel weer flinke bedragen. En daarnaast heb je, als het over de toekomst gaat, ook hier weer met Prinsjesdag het bericht voor de komende jaren. Ik heb zeer de indruk dat we bezig zijn te investeren in veiligheid, te zorgen dat er voldoende middelen zijn om dat belangrijke werk uit te voeren. Maar het debat daarover is zeker nog niet klaar.

BORGMAN
Maar de oppositie zegt we hadden afgesproken met de coalitie ook dat er geld zou komen voor Openbaar Ministerie en rechtspraak. Dat is niet gebeurd bij de Voorjaarsnota. En de oppositie dreigt nu om samenwerking met de coalitie wat op te schorten. Is het kabinet daarvan onder de indruk?

ASSCHER
Nou, dat moeten we in de Kamer nader tot elkaar zien te komen. Het is lastig als men nu die Voorjaarsnota op die manier benadert, om dan via de pers daar antwoord op te geven. Dat moet gewoon de minister in het debat zelf doen. Laten zien waar de extra uitgaven staan, waar die ook toe leiden. Waarom wij denken dat we op deze manier verantwoord met V&J verder kunnen. Er zijn problemen bij V&J maar die hebben niet allemaal alleen met geld te maken. We hebben de afgelopen weken ook bevestigd gezien. En dan moeten we vervolgens in het debat zien hoe we verder komen met de Kamer, inclusief de oppositie.

BORGMAN
Maar vindt u dat de financiële problemen bij Justitie nu zijn opgelost?

ASSCHER
Ik vind dat we aanzienlijke investeringen hebben gedaan. Dit jaar een kwart miljard extra. In de voorjaarsnota ook weer extra geld om de problemen tegemoet te komen. En we hebben de begroting voor volgend jaar nog voor de boeg.

BORGMAN
Dus de oppositie kan hoogspringen en laagspringen, maar bij de Voorjaarsnota komt er niet meer geld bij?

ASSCHER
Wie er allemaal kan springen… Iedereen kan springen. Maar  het debat over de Voorjaarsnota moet gewoon in de Kamer, met de Kamer worden gevoerd. Daar ga ik nu verder geen uitspraken over doen.

BORGMAN
Ik vraag of er ruimte is om aan de wens van de oppositie tegemoet, trouwens de oppositie, de coalitie heeft die moties ook mede ondertekend. Dus is er ruimte om aan die moties tegemoet te komen?

ASSCHER
In de ogen van het kabinet hebben we met de Voorjaarsnota de begroting van dit jaar, 2016, en straks hopelijk de begroting van volgend jaar inderdaad op een goede manier gereageerd op de moties van de Kamer.

BORGMAN
Dat is dat dus.

ASSCHER
In onze ogen hebben we daar op een goede manier op gereageerd.

Overheidscampagnes

STANS (BNR)
Heel ander onderwerp. Minister Asscher u bent weer op campagne of u gaat weer op campagne komende week tegen ongewenst gedrag op de werkvloer. Vanwaar al deze campagnes? Want u was eerst al met een campagne over arbeidsmarktdiscriminatie. Waarom? Waarom is het een taak voor de overheid om hier zo actief achteraan te gaan?

ASSCHER
Nou het zijn twee verschillende onderwerpen. Arbeidsmarktdiscriminatie is een hardnekkig fenomeen waar heel veel Nederlanders last van hebben. En dat zorgt ervoor dat toekomstdromen gefnuikt raken. Dat mensen met talent geen plek krijgen op de arbeidsmarkt. En dat los je op met wetgeving, door streng te reageren als de wet wordt overtreden. Door het goede voorbeeld te geven, bijvoorbeeld vanuit de Rijksoverheid. Maar ook door die vooroordelen zelf bespreekbaar te maken. Want vaak is het niet het bewust uitsluiten van een groep maar hebben werkgevers, degenen die het personeelsbeleid doen, vooroordelen, zoals we die allemaal hebben, en leidt dat ook tot andere keuzes. Nou dan helpt het, ik hoop dat u die campagne ook gezien heeft, als je mensen daarvan laat zien dat het ook op een andere manier kan. Ongelofelijk belangrijk dat mensen een eerlijke kans krijgen op de arbeidsmarkt.

STANS
We zien u hier veel mee op de voorgrond treden. Zien we hier dan de minister van Sociale Zaken die hiermee bezig is, of ook de kandidaat-lijsttrekker van de PvdA die zich aan het profileren is op PvdA-thema's?

ASSCHER
Ja, dat, ik neem waar dat daar veel speculaties over zijn. Maar ik denk dat, als u terugkijkt, ik me de afgelopen jaren telkens druk heb gemaakt juist ook over deze kant van onze arbeidsmarkt. Dat iedereen daar een eerlijke kans op moet krijgen. Dat arbeidsmarktdiscriminatie het echt verpest voor heel veel mensen. Dat dat unfair is, dat dat dus ook niet past bij hoe je het wil in Nederland. En daarnaast dat er ook onderwerpen zijn waarvan het de moeite waard is om daar aandacht voor te vragen. We hebben het eerder gehad, toen was die speculatie minder hevig, over het probleem van stress op het werk. Ik heb daar aandacht voor gevraagd, met werkgevers over gesproken, met werknemers over gesproken. En dan blijkt dat dat iets is wat heel veel mensen heel erg dwars zit. En we zien dat in de cijfers. Veel ziekteverzuim als gevolg van teveel werkstress. Burn-outs, ook bij hele jonge mensen. Het is belangrijk om daar aandacht voor te vragen. Dat hoort, dacht ik, bij mijn werk.

STANS
Nou in ruim anderhalf jaar telde ik inderdaad meer van deze campagnes. Niet alleen tegen werkstress, maar ook tegen uithuwelijking, pesten op de werkvloer. Maar de laatste week komen allemaal dit soort campagnes. Dat heeft niks te maken met het profileren van het PvdA-gezicht?

ASSCHER
Het is mijn werk namens het kabinet om te proberen te zorgen voor een fatsoenlijke arbeidsmarkt waar iedereen een eerlijke kans krijgt. En daar werk ik aan met wetgeving, met het beleid, maar ook door aandacht te vragen voor dit soort problemen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Asscher. Hoelang duurt de overheidscampagne anti-discriminatie nog?

ASSCHER
Dat weet ik niet precies.

DE WINTHER
Hij staat namelijk nog op de site van de Rijksoverheid. En u zult het niet geloven, maar sommige mensen hebben misschien ook wel op de radio gehoord, Sylvana Simons speelt daar een prominente rol in. Is het de bedoeling dat zij, nu zij toch haar politieke aspiraties heeft geuit, ook nog in overheidscampagnes fungeert?

ASSCHER
Daar heb ik helemaal niet over nagedacht. Maar ik denk dat zij, zeker de afgelopen weken, ongewild ook weer onderwerp is geweest van de discussie over hoe we met elkaar omgaan. En ik heb met genoegen vastgesteld dat ook de Telegraaf in het hoofdcommentaar heeft gezegd: 'er is racisme in Nederland en dat moet bestreden worden'. De krant heeft daar duidelijk stelling in genomen en dat vind ik ook belangrijk. Dus als er zoiets gebeurt en iemand komt in de publiciteit en wordt zo bejegend, dan is het een goed moment om te zorgen dat we er wat aan doen.

DE WINTHER
Het is goed dat u het hoofdcommentaar van de Telegraaf citeert natuurlijk. Er stond ook nog wel meer in, namelijk dat we misschien met onze beide benen op de grond moeten blijven staan en niet nu massaal moeten doen alsof we met z'n allen racisten zijn geworden. Ik neem aan dat u dit ook hartelijk onderschrijft.

ASSCHER
Ik denk dat het heel belangrijk is dat we daarover praten, dat dat niet snel teveel aandacht is voor een onderwerp dat heel veel Nederlanders zo diep raakt. Maar ik denk ook dat je heel precies moet zijn bij wie er wel en niet van racisme beschuldigd wordt. Volgens mij doen we dat ook heel precies.

DE WINTHER
Ga ik toch nog even terug naar m'n eerste vraag, namelijk of u het wenselijk vindt dat iemand die een aspirant-politicus is en zich ook dusdanig manifesteert in overheidscampagnes fungeert.

ASSCHER
Ik zie niet onmiddellijk een noodzaak om daar nu in die campagne in te grijpen, maar ik heb daar nog niet diep over nagedacht, zal ik ook meteen eerlijk bekennen.

DE WINTHER
Wie u wie er nog meer in die campagne meedoet? Dat is de heer Aboutaleb.

ASSCHER
Ook al een rolmodel, zeker.

DE WINTHER
Zeker, maar het wordt op een gegeven moment natuurlijk wel wat wonderlijk, dat allemaal mensen die zich in de politieke arena aan het mengen zijn - al dan niet voor dan wel achter de schermen - gaan fungeren in eigenlijk gratis reclamespotjes.

ASSCHER
Ja, maar kijk bij Aboutaleb is het natuurlijk ook - los van wat er verder in de speculaties over hem gezegd wordt - is hij ook een voorbeeld voor velen. Iemand die, met een achtergrond waarbij dat helemaal niet zo vanzelfsprekend was, op is geklommen, die het heeft geschopt tot burgemeester van de tweede stad van ons land en die daar zeer op gewaardeerd wordt door mensen van zijn politieke partij maar ook van andere politieke partijen. Het is belangrijk dat een burgemeester dan zich uitspreekt tegen discriminatie, dus ik denk dat dat wat toevoegt, zonder dat dat hoeft te leiden tot vermenging met eventuele politieke campagnes.

DE WINTHER
Tot slot, nog even teruggrijpend op de vraag van Jeroen Stans van BNR: is het in het kader van de zuiverheid niet op een gegeven moment ook wel gewenst dat als u boven de markt laat hangen of u zich aanmeldt voor een lijsttrekkerschapsstrijd, en vervolgens inderdaad allerlei overheidscampagnes lanceert die prima passen in datgene waar uw partij voor staat, om dan gewoon bijtijds duidelijkheid te geven in plaats van het nu maar een beetje aan het giswerk over te laten?

ASSCHER
Dat is vreemd. Heel veel van het beleid dat ik uitvoer wordt zeer gesteund door de partij waar ik lid van ben. Het feit dat ik strijd voor een fatsoenlijke arbeidsmarkt, tegen misbruik op de arbeidsmarkt, het opneem voor de chauffeurs en de schoonmakers, zijn allemaal onderwerpen waar de PvdA steun aan verleent en ook de VVD. Het zou heel raar zijn om te zeggen: daar moet je eigenlijk nu mee ophouden omdat er mogelijk volgend jaar weer verkiezingen zijn. Nou dat is trouwens vrij waarschijnlijk. Dus dat vind ik vreemd. Ik ben door de PvdA gevraagd om in het kabinet te gaan, dat doe ik namens het hele kabinet, maar daar zitten natuurlijk dingen bij waar de PvdA trots op is.

Opvolger regeringstoestel KBX

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Nog even over de opvolger van de KBX. Het kabinet heeft vorig jaar een brief gestuurd dat er eind vorig jaar een besluit zou liggen over een opvolger voor het regeringstoestel. Nou hebben wij vandaag gebracht dat op een Indiase veiling geprobeerd is om een toestel te kopen, dat is mislukt. Is het eigenlijk verstandig om het zo ver weg te zoeken voor zo'n toestel?

ASSCHER
Het moet natuurlijk een deugdelijk toestel zijn, die voorwaarde staat natuurlijk buiten iedere twijfel. Maar als je de kans hebt om een tweedehandsje te kopen, dan moet je dat altijd doen. Dat lijkt me bij vliegtuigen ook. Als dat niet kan, dan moet je een nieuwe hebben.

VAN DER AA
Waarom moet je dat altijd doen? De Koning…die vliegt dan in een tweedehandsje? Dat is oké?

ASSCHER
Omdat we netjes met geld willen omgaan. We willen niet meer uitgeven dan nodig is. Een veilig toestel, een betrouwbaar toestel, maar als er een kans is op een goeie tweedehandse ben ik daar erg voor.

VAN DER AA
Feit blijft wel dat u vorig jaar nog schreef dat u eind vorig jaar zou komen met een besluit. Er is nog geen toestel. Hoe vervelend is dat?

ASSCHER
Die termijnen zijn allemaal zo gekozen dat er op enig moment wel een vervanger moet komen. Melanie Schultz is daarmee bezig en die zal daar ook, zodra dat kan, stappen in zetten en de Kamer ook over informeren. Volgens mij heeft ze daar net bij het touwtje ook het een en ander over gezegd. Er is geen man overboord, blijkbaar is het niet gelukt om die kans - die er even leek te zijn - te benutten, dan moet je verder kijken.

VAN DER AA
Hoeveel heeft het kabinet eigenlijk opzijgezet voor dat toestel?

ASSCHER
Dat laat ik ook even aan mevrouw Schultz.

CPB-cijfers

SCHREINEMACHERS (RTL NIEUWS)
Meneer Asscher, u ging al even in op de CPB-cijfers, maar veel mensen zullen zich afvragen: wat betekent het nou voor mij, wat betekent het voor de gewone Nederlander?

ASSCHER
Je ziet in ieder geval dat de koopkracht wat positiever is ingeschat dan eerder in december. Toen ging men uit voor dit jaar van een stijging van 2,3 procent over de mediaan en dat is nu 2,6 procent. Voor volgend jaar is er ook een lichte verbetering. Dat komt omdat de lonen wat hoger zijn en de inflatie wat lager dan verwacht.

SCHREINEMACHERS
Denkt u dus dat echt… mensen volgend jaar in de portemonnee merken dat ze weer iets meer overhouden?

ASSCHER
Ik denk dat ze dat vooral dit jaar merken, want de koopkracht is vooral dit jaar echt aan het stijgen, volgend jaar is dat minder. En daar bovendien, er zit ook nog echt nog wel huiswerk in die voorspellingen en zie je dat bijvoorbeeld voor ouderen, uitkeringsgerechtigden, de cijfers nu nog niet goed zijn voor volgend jaar. Dus daar hebben we in augustus een klus te klaren. Maar wat je vooral ziet, en je ziet dat nooit meteen direct vertaald, 0,3 procent over heel Nederland, is dat er dit jaar meer te besteden is door het 5 miljard-pakket, door de goeie economie en de lage inflatie en dat dat zich doorzet. En dan vertaalt dat zich in meer investeringen vanuit de bedrijven, meer bestedingen door consumenten, meer banen - 200.000 banen over de komende twee jaar. Dat zijn eigenlijk allemaal dingen die, na heel veel lastige jaren, buitengewoon welkom zijn voor heel veel Nederlanders.

SCHREINEMACHERS
Is het niet zuur dat dan volgend jaar, als de groei verder aantrekt, dat de burger er eigenlijk niet zo heel veel van zal merken?

ASSCHER
Nou ik denk dat de burger er vooral veel van zal merken doordat de werkgelegenheid eindelijk gaat aantrekken. Heel veel mensen zijn best blij met een beetje extra koopkracht, maar hebben vooral behoefte aan weer een baan vinden. Dus dat is toch echt de grootste zorg. Het heeft heel lang geduurd, de werkloosheid is heel lang op een vrij hoog niveau blijven hangen, is nu al een aantal kwartalen achter elkaar aan het dalen en dat zet door, en daarnaast moeten we zorgen dat mensen ook wat te besteden hebben. Dat merken ze dit jaar vooral.

SCHREINEMACHERS
En wat kunnen mensen zelf nog doen om maximaal te profiteren van deze economische opleving?

ASSCHER
Ja, dat hangt echt heel erg van je individuele situatie af. Er zijn natuurlijk mensen die het juist heel mager hebben, die het heel moeilijk hebben waarbij de belangrijkste verbetering zou zijn een baan, het feit dat je weer mee kan doen op de arbeidsmarkt. En er zijn anderen die gewoon meer uit te geven hebben, maar dat is niet voor iedere Nederlander hetzelfde. Daar kan ik niet een algemeen advies voor hebben. Wat wel belangrijk is, is dat we met z'n allen doorzetten. We hebben echt een hoop lastige dingen moeten doen de afgelopen jaren. Overheidsfinanciën zijn op orde, het groei-vermogen van Nederland is terug, je ziet dat we een paar jaar geleden als een soort zieke man van Europa werden beschreven, maar dat er echt weer groei is en vandaar dat er ook weer ruimte komt voor de portemonnee van mensen, voor investeringen van bedrijven en voor extra werkgelegenheid. Dat moeten we wel doorzetten.