Aanbieding Financieel Jaarverslag Rijk
Toespraak van minister Dijsselbloem (Fin) bij het aanbieden van het Financieel Jaarverslag van het Rijk aan de Tweede Kamer op 18 mei 2016 in Den Haag.
Mevrouw de voorzitter.
Vandaag kijken we terug op 2015, het jaar waarin de Nederlandse economie verder aan kracht heeft gewonnen. Er zijn nog te veel werklozen, maar tegelijkertijd waren er nog nooit zoveel banen als in 2015. Nog altijd stonden er hypotheken onder water, maar de woningmarkt trekt weer aan. En de overheidschuld is weliswaar nog altijd groter dan wenselijk, maar daalde wel voor het eerst sinds 2006.
Als je de kijker alleen richt op de ontwikkeling van de Nederlandse economie, dan overheerst het goede nieuws.
Onzekerheid
Maar 2015 was ook het jaar van de terroristische aanslagen in Parijs.
Die veel onzekerheid en onveiligheid veroorzaakten. Het was ook het jaar waarin steeds meer mensen naar ons deel van de wereld vluchtten om te ontkomen aan het geweld en de chaos in hun eigen land.
Dat had ook financiële implicaties. Het kabinet trok 646 miljoen euro extra uit voor de opvang van de 60.000 vluchtelingen die naar ons land kwamen. Daarnaast besloot het kabinet vorig jaar structureel 250 miljoen euro extra vrij te maken om de veiligheid van ons land nog beter te waarborgen.
Op een heel andere manier is de veiligheid van Groningen in het geding. Het gas uit Groningen heeft jarenlang bijgedragen aan de welvaart van ons hele land. Nu veel Groningers daar materiële schade van ondervinden, wil het kabinet dit compenseren. Het kabinet trok daar bij elkaar 1,2 miljard euro voor uit. Door de teruggeschroefde gaswinning en de lagere gasprijs kwam er ruim vier miljard euro minder binnen dan we eind 2012 bij de start van het kabinet verwachtten voor 2015.
Overheidsfinanciën en economische ontwikkeling
Het kabinet heeft dus extra geld vrijgemaakt voor een aantal onontkoombare uitgaven, zonder dat de overheidsfinanciën uit het lood raakten. Het begrotingstekort is 2,2 miljard euro minder groot dan we hadden verwacht. Daarmee lopen we vooruit op het pad uit het Regeerakkoord. De overheidsschuld daalde met 10 miljard tot 442 miljard euro. In de Miljoenennota 2015 verwachtten we een staatsschuld van 70 procent. Het werd 65 procent. De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd. Het vergt tijd om dat niveau te bereiken. Maar al met al laat het jaarverslag 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren. En die waren nodig om Nederland weer een gezonde economie en houdbare overheidsfinanciën te bezorgen.
De economische groei was voor een deel te danken aan de export die ten opzichte van 2014 met 4,2 procent toenam. Ondernemers breidden uit om aan de vraag in binnen- en buitenland te kunnen voldoen. De bedrijfsinvesteringen namen daardoor toe met 8,4 procent. Dat is vier procentpunt meer dan een jaar eerder. De koopkracht steeg met 1 procent. En als gevolg daarvan nam de consumptieve besteding met 1,6 procent toe.
In totaal is de economie, ondanks de lagere gasinkomsten, met 2 procent gegroeid. De Nederlandsche Bank voorspelde eind 2013 voor het jaar 2015 nog een groei van minder dan één procent en een tekort van 3,1 procent. Het blijkt maar weer dat het lastig is om een raming voor de wat langere termijn te maken.
Consequent beleid
Mevrouw de voorzitter,
De resultaten van 2015 laten dus zien dat standvastig beleid loont.
Dit kabinet heeft consequent de lijn aangehouden die in 2012 is ingezet: overheidsfinanciën op orde, eerlijk delen en hervormen om de economie te laten groeien.
We hebben op dat punt veel bereikt:
- het gaat de goede kant op met de overheidsfinanciën;
- de AOW is gegarandeerd, ook voor toekomstige generaties;
- we hebben de zorgkosten weer in de hand;
- de woningmarkt zit in de lift;
- en de werkloosheid daalt.
Financieel management
Op Verantwoordingsdag nemen we ook altijd het financiële management van het Rijk onder de loep. De uitgaven verliepen over het algemeen beheerst en de rechtmatigheid van de uitgaven, verplichtingen en ontvangsten lag net als vorige jaren ruim boven de norm van 99 procent.
2015 was ook in dat opzicht een goed jaar.
Tot slot, mevrouw de voorzitter. Begin dit jaar was er enige verwarring over de vraag of Verantwoordingsdag nog wel bestond. En ik geef toe dat wij daar medeschuldig aan waren en niet de Rekenkamer. Natuurlijk bestaat deze belangrijke dag nog, zij het dat u de ceremonie eenmalig op mijn verzoek enkele uren hebt vervroegd, waarvoor dank. Het is de 3e woensdag van mei. Arno Visser, de nieuwe president van de Rekenkamer is hier, het koffertje is hier, ik ben hier, u bent hier; er kan geen twijfel over bestaan dat we Verantwoordingsdag in ere houden.
En met deze woorden mevrouw de voorzitter, wil ik u graag het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2015 en de andere verantwoordingsstukken aanbieden.