Toespraak van minister-president Mark Rutte tijdens de herdenking op het Ereveld Loenen
Dames en heren,
Het Ereveld Loenen is levende geschiedenis.
Want op deze plek worden herinneringen doorgegeven, van generatie op generatie. Achter elke naam op elke steen gaat een eigen verhaal schuil, dat het verdient om verteld te blijven worden. Daarom was dit 2 dagen geleden een 'Ereveld vol leven', met bij elke steen een man of vrouw in de leeftijd van het slachtoffer dat op die plek begraven ligt. En daarom herdenken wij ook, elk jaar opnieuw, om het verleden levend te houden. Door samen te komen, stil te zijn en herinneringen te delen, eren wij de nagedachtenis van al die duizenden mannen en vrouwen die hier hun laatste rustplaats vonden. Hun offer, hun strijd, hun noodlot – we mogen het niet vergeten.
Levende geschiedenis wordt ook zichtbaar in de herbegravingen die hier nog steeds plaatsvinden en in de blijvende inzet om anonieme slachtoffers hun naam terug te geven. Zoals enkele jaren geleden Gerard Putters, verzetsman uit Amsterdam, die in december 1942 werd vermoord op de Waalsdorpervlakte. Bijna 6 decennia lag hij in een anoniem graf.
Totdat DNA-onderzoek uitsluitsel gaf en zijn naam in 2010 in steen kon worden gebeiteld. 'Hij is eindelijk thuis,' zei zijn dochter toen.
Er is ook heel recente geschiedenis. Iets meer dan een jaar geleden maakte een helikoptercrash in Mali een einde aan het leven van 2 Nederlandse apachevliegers: kapitein René Zeetsen en 1e luitenant Ernst Mollinger, die hier begraven ligt. Een 3e Nederlandse militair in Mali, luitenant-kolonel Wolter van Thiel, overleed eind vorig jaar heel onverwacht in Bamako, de hoofdstad van Mali. Deze 3 mannen zetten zich in voor een vrije en veilige wereld en betaalden tijdens hun uitzending de hoogste prijs. Ik noem hun namen vandaag met het diepste respect.
En de geschiedenis stopt niet. Hier vlakbij en nauw verbonden met het Ereveld, komt een langgekoesterde wens uit van velen: een aparte begraafplaats voor veteranen. Dus voor alle oud-militairen die Nederland actief dienden tijdens een vredes- of veiligheidsmissie. Onze veteranen verdienen dat.
En het past ook in de ontwikkeling dat de aandacht en waardering voor veteranen groeit. Te lang werd hun werk voor vrede en veiligheid voor lief genomen. Maar die tijd is voorbij. Het veteranenveld in Loenen is daarvoor opnieuw een bewijs.
Dames en heren, op plekken als deze en momenten als deze kruipt de geschiedenis onder je huid. Want de serene rust van dit ereveld maakt de verhalen van de doden bijna hoorbaar. Het maakt gemis voelbaar. Het verleden wordt tastbaar.
En het klinkt misschien paradoxaal, maar ik ervaar op plekken als deze ook vaak een vorm van vredigheid en innerlijke rust. En dat heb ik niet alleen. Ik hoor dat van meer mensen. Het zit ook in de woorden die ik net citeerde: 'eindelijk thuis' – daar klinkt geborgenheid en zekerheid in door.
Misschien zijn het de bomen.
Misschien zijn het de vogels.
Maar ik geloof eigenlijk dat het iets anders is.
Dat stil zijn in onszelf en stil zijn met elkaar kracht geeft. Omdat er op dit moment op deze plaats geen enkele twijfel bestaat over wat écht van waarde is. De vrijheid om te zijn wie je bent en je eigen keuzes te maken. Een leven in vrede, zonder angst voor geweld en vervolging. De toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien.
En precies dat maakt herdenken zo waardevol. Want door de doden te eren en de geschiedenis levend te houden, omarmen wij de vrijheid en wapenen wij onszelf om pal te staan voor alles wat goed is in het hier en nu.
Dank u wel.