Persconferentie na ministerraad 29 april 2016

Mediatekst | 29-04-2016

Inleidend statement minister-president Rutte:

Beste mensen, ik wil twee dingen met jullie bespreken: het voorzitterschap inderdaad, zoals u weet, en hoe we met de begroting er voorstaan. Ten aanzien van het voorzitterschap is het misschien goed om te melden dat we inmiddels op twee derde zitten van het voorzitterschap, en dat we dat betreft uiteraard nu met veel belangstelling uitkijken naar de laatste twee maanden. Wat je ziet is dat we op veel van de grote onderwerpen die spelen behoorlijk wat voortgang maken, neem bijvoorbeeld het onderwerp migratie. Je ziet daar in ieder geval dat de signalen over de uitvoering van de afspraken rondom de Egeïsche zee tussen Turkije en de Europese Unie, dat die goed lijken te werken, in de zin dat de toestroom vanuit Turkije richting Europa enorm is teruggelopen, met 90 tot 95 procent en tegelijkertijd we nu begonnen zijn met ook de mensen vanaf de eilanden terug te brengen naar Turkije. Dat gaat stap voor stap, ingewikkelde logistieke operatie, dat moet heel zorgvuldig. Verder liggen we op koers met de Europese grenswacht, ook van groot belang, voor de bescherming van de buitengrenzen. En we zijn heel hard bezig met alle vraagstukken rondom terreurbestrijding, bestrijding van terrorisme. Onder andere afspraken over betere informatie-uitwisseling en het akkoord over de PNR-gegevens, de Passenger Name Records. In de vakraden gebeurt heel veel, bijvoorbeeld de plannen die er liggen over het tegengaan van belastingfraude, daar wordt hard aan gewerkt, de voorstellen van OESO en van de Commissie. En ik kan u zeggen dat wat ons betreft de groei, de groeimotor, en dan gaat het ook over de interne markt en hoe breng je nou alle plannen die er in Europa zijn op het gebied van de interne markt bij elkaar, dat dat een belangrijk focuspunt zal zijn van de laatste twee maanden. Dan praat je dus over een succes maken van alle bestaande ideeën rondom energie, kapitaal, services en digitaal, en die bij elkaar brengen in één grote groeiagenda. Dat is het plan om daarover te gaan spreken op de Europese Raad in juni.

Vandaag ook de eerste ronde afgerond van de begrotingsbesprekingen voor 2017 en de voorjaarsnota voor 2016. Het is geen gemakkelijk begrotingsjaar. Je dacht, nou nu gaat het toch eens wat makkelijker worden, maar u weet we hebben lage inflatie en een aantal kosten van de overheid blijven oplopen. Dat betekent dat er toch weer behoorlijke tegenvallers op de begroting zijn voor volgend jaar. Nou, die hebben we nu eigenlijk im Großen und Ganzen nu kunnen inpassen. Ook wat geld kunnen vrijspelen voor prioriteiten. Hoe dat er precies uit gaat zien kunnen we pas bepalen als het hele beeld is uitgetrild. Dat zal ook op basis zijn van de CPB-raden in juni en de CPB-raming die in augustus komt, op basis waarvan we uiteraard de begroting uiteindelijk gaan vaststellen. Maar op zichzelf met een goede sfeer en toch nog redelijk voortvarend erin geslaagd om op grote, op hoofdlijnen de begroting van 2017 nu in de grondverf te hebben en ook de voorjaarsnota voor 2016. We praten er dus in juni verder over en in augustus gaan we die besluitvorming afronden. Ik kan daar verder natuurlijk niets over zeggen omdat dat allemaal ligt onder het beslag van de vertrouwelijkheid van Prinsjesdag. Dat zult u begrijpen, maar in ieder geval daar ook op tijd, nog voor het reces, zaken kunnen afronden.

Begroting 2017 en Voorjaarsnota

BOVEN (BNR)
Meneer Rutte, u zei iets over de begrotingsonderhandelingen in goede sfeer afronden en verder voeren. Kunt u iets meer zeggen over die goede sfeer?

RUTTE
Ja, die was goed. Het was eigenlijk een hoop humor vandaag. Nee luister, het is gewoon ingewikkeld. We hadden allemaal de hoop dat zo’n laatste begroting, dan zou het toch eens wat makkelijker worden. En helaas, ook de laatste begroting is weer heel complex, omdat nu weliswaar de economie behoorlijk groeit, de overheidsfinanciën echt op orde komen, maar nu hadden we weer een nieuw probleem, namelijk zoals u weet lage inflatie en toch nog behoorlijk stijgende uitgaven, bijvoorbeeld op het terrein van de salarissen. En dat betekent toch weer een tegenvaller.

BOVEN
Welke rol spelen de naderende verkiezingen bij de onderhandelingen over de begroting?

RUTTE
Nou ja, we moeten gewoon een begroting opstellen. Dat is gewoon het werk dat we hebben.

BOVEN
Er wordt veel gezegd dat de druk van de verkiezingen dermate veel druk op de begroting legt, dat het steeds moeilijker wordt voor de VVD en de PvdA om compromissen te sluiten en dat dat weleens kan leiden tot grote problemen in het najaar?

RUTTE
Het is in ieder geval gelukt. We zijn er op alle hoofdlijnen uit.

BOVEN
Dus u gaat de het eind halen eigenlijk?

RUTTE
Voor wat betreft de begroting wel.

BOVEN
En de regeringsperiode?

RUTTE
Dat weet ik niet. Ik heb steeds gezegd, dat is geen doel op zichzelf. We verschillen over heel veel punten van mening. Tot nu toe lukt het steeds goed, in een goede sfeer ook, de persoonlijke verhoudingen zijn prima. We zeggen vaak tegen elkaar, opmerkelijk dat zulke leuke mensen zulke rare standpunten hebben. Als we het over de andere partijen hebben. Dat vinden we ook van elkaar. Maar we komen er toch steeds vaak goed uit.

BOVEN
Maar als de begroting rond is, dan is de laatste horde genomen?

RUTTE
Ja, maar ja goed, kabinetten komen niet alleen in problemen op begrotingen. Er zijn nog wel meer dossiers.

BOVEN
Zoals?

RUTTE
Kijk naar de geschiedenis, waar ging het ook mis? De verlenging van de missie in Uruzgan in 2010. Was het 2010? Ik zat net het boekje van Femke Halsema te lezen, de debatten waar ik toen zelf ook als oppositie…, niet leider want dat was de SP, maar in ieder geval als tweede oppositiepartij aan deelnam. Daar zijn natuurlijk in de parlementaire geschiedenis legio voorbeelden waar kabinetten van molshopen tot grote problemen struikelen over zaken die niet de begroting raken. Niet dat ik dat nu voorspel, maar om alleen aan te geven dat als je uit de begroting bent dat niet betekent automatisch dat je de eindstreep haalt. Dat vind ik ook geen doel op zichzelf. Wij willen gewoon het land op een goede manier besturen. En zolang dat goed kan, gaan we door.

VULLINGS (RADIO 1)
Ook nog over de begroting, gisteren heeft het kabinet extra geld uitgetrokken voor de opvang van asielzoekers, van statushouders. Welke posten kunnen nog meer op extra geld rekenen bij de begroting?

RUTTE
Ja wat je gisteren zag natuurlijk is dat we gesproken hebben over de verhoogde asielinstroom in 2015. Want die gaat nu in 2016 doorwerken. Op dit moment loopt die asielinstroom wat terug. We hopen natuurlijk ook met de afspraken met die nu gemaakt zijn met Turkije en de afsluiting van de Balkanroute, dat dat zich ook bestendigt. Daar kun je geen garantie op geven. Er zijn natuurlijk weer nieuwe problemen met Libië en de route via Italië. Maar dat moeten we ook met elkaar onder controle zien te houden. Maar goed, de verwachting is van 2016 dat die instroom toch wat matiger zal zijn. Dat is ook echt het doel. Voor 2015 was die natuurlijk fors, 58.000. En dat werkt natuurlijk door nu in mensen die uiteindelijk ook een asielstatus krijgen, statushouder worden. En dan doorgaan voor huisvesting en allerlei integratieprogramma’s naar gemeenten. Dan is het doel om, eigenlijk hebben we twee doelen. In die eerste plaats moet die instroom naar beneden. Daar werken we heel hard aan. Vooralsnog lijkt dat te lukken, maar nogmaals, dat blijft heel hard werken. Tweede doel is om te voorkomen de nachtmerrie van de jaren 90, toen we ook een grote instroom hadden, dat uiteindelijk bleek dat mensen allemaal in de bijstand eindigen. En daar waren ook echt de afspraken gisteren op gericht. Om ervoor te zorgen dat mensen aan de slag komen en dat op een zodanige manier te doen dat je daarmee niet geld wat er is voor de mensen die er al wat langer wonen, dat je dat geld afpakt en dan aan integratie van asielzoekers geeft. Maar dat je probeert dat op te lossen op een manier waarbij alle bestaande voorzieningen ook goed overeind kunnen blijven. En ik denk dat we daar in geslaagd zijn.

VULLINGS
Maar er liggen ook nog andere wensen van de coalitiepartijen, bijvoorbeeld zieke ouderen. Daar wil de PvdA wat aan doen. Uw eigen partij wil meer geld voor veiligheid. Er is vandaag gesproken over de begroting. U had het over prioriteiten. Zijn dat ook de prioriteiten?

RUTTE
Dat zal bij Prinsjesdag blijken. Maar u noemt het al, een paar onderwerpen natuurlijk waarvan bekend is, waarbij het zo is dat de VVD uiteraard ook zich bekommert om ouderen. En de PvdA zich ook bekommert om veiligheid. Maar het zijn natuurlijk wel prioriteiten die klassiek bij de partijen horen die u benoemt. Dus ja, als er extra geld te verdelen is ligt het voor de hand dat je dan ook naar dat soort zaken kijkt.

VULLINGS
Dus dat zijn de prioriteiten, daar hoeft u geen bedragen te noemen.

RUTTE
Ik zeg niet dat het de enigen zijn. Misschien zijn er wel meer. Maar u noemt er een paar die natuurlijk bekend zijn van deze partijen.

VULLINGS
Wat nog meer? Defensie?

RUTTE
Ja, laten we nou even gewoon Prinsjesdag afwachten.

VULLINGS
We bewaren de bedragen voor Prinsjesdag, doen we vandaag de prioriteiten?

RUTTE
Ja, dat ga ik niet doen.

VULLINGS
Echt niet? U twijfelt.

RUTTE
Nee, dan krijg ik binnen de kortste keren, en terecht, de Kamervoorzitter aan de lijn. Die zegt wat doe je nou, dit moet in de troonrede staan en in de Prinsjesdagstukken. Maar op zichzelf, u benoemt een paar bekende terreinen waar natuurlijk deze partijen hun speerpunt van hebben gemaakt. En nogmaals, dat is niet zo dat andere partijen dat niet willen. Ook de PvdA is voor veiligheid. Maar het is natuurlijk bekend dat mijn partij daar altijd in het bijzonder aandacht voor vraagt. En het is ook bekend dat de PvdA, Martin van Rijn als staatssecretaris natuurlijk goed kijkt naar de ouderenzorg.

MEIJER (DE VOLKSKRANT)
Meneer Rutte, hoe kijkt u terug op Koningsdag?

RUTTE
Op Koningsdag?

MEIJER
Dat is natuurlijk heel lang geleden.

RUTTE
Ik heb heerlijk gevaren in Amsterdam, maar verder heb ik er niet veel van meegekregen. Wat had ik moeten zien?

MEIJER
Nou, Koningsdag heeft sinds twee jaar een nieuwe formule.

RUTTE
Ik heb er heel weinig van gezien.

MEIJER
Ik neem dat u daar weleens over gesproken hebt met het staatshoofd?

RUTTE
Nou, nee dat is echt een invulling waar hij zeer mee bezig is. En terecht. En die er volgens mij heel mooi uitziet. Maar ik heb het begin gezien. Maar daarna ben ik naar Amsterdam gaan varen. Ik ben nooit zo’n tv-plakker. Ik keek wel vroeger altijd naar dat defilé op het paleis Soestdijk. Dat had een soort van ouderwetse gezelligheid, daar keek ik altijd naar. Maar de laatste jaren ben ik meestal vroeg op pad. Maar het zag er volgens mij, de berichten in de media waren allemaal heel positief. En foto’s in de kranten, het zag er allemaal fantastisch uit. En de Koning had volgens mij een hele mooie toespraak.

MEIJER
Wist u dat de Koning een liefhebber is van Van Kooten en De Bie?

RUTTE
Nee, ík wel. Maar wat goed dat hij dat ook is.

MEIJER
Dat kan dus wel onder de ministeriële verantwoordelijkheid vallen?

RUTTE
Hoe bedoelt u?

MEIJER
De liefhebberij voor Van Kooten en de Bie en het citeren van Zwolle zonder dollen?

RUTTE
O dat wist ik niet, wat goed. Ja, je ziet, moderne Koning. En wat een goede smaak. Nee wist ik niet, wat leuk.