Toespraak minister Asscher voorafgaand aan persconferentie over EU met redacteuren van schoolkranten

Toespraak | 29-03-2016

Toespraak minister Asscher voorafgaande aan persconferentie over de EU met redacteuren van schoolkranten, Amsterdam, 29 maart 2016.

 

Beste redacteuren. Hartstikke leuk dat jullie hier zijn. Ik hoop dat jullie een fijne boottocht hebben gehad. Mooi ook om te zien dat zoveel redacties van schoolkranten hier vertegenwoordigd zijn.

 

Vandaag hebben we het over Europa. Nederland is de 1e helft van dit jaar voorzitter van de EU.

 

Die (EU) heeft ons veel gebracht. Maar Europa betekent vooral ook veel voor de toekomst van jongeren. Voor jullie dus. De wereld van morgen is veel meer onderling verweven dan die van vandaag en zeker die van gisteren.

 

Dat betekent in praktijk bijvoorbeeld dat jullie straks overal in de EU kunnen gaan studeren, wonen en werken.

 

Heb je gevoel voor techniek? 2 rechter handen? Of ben je goed in het ontwikkelen van apps of games? Dan kun je straks dus in Nederland aan de slag, maar ook ‘gewoon’ in Duitsland, Engeland of een andere lidstaat van de EU. Hetzelfde geldt ook voor een lasser, arts, programmeur of welk beroep dan ook. Vrij verkeer van personen is een van de belangrijke spelregels die we met elkaar in Europa hebben afgesproken.

 

Als er onder jullie zijn die later zelf een (dienstverlenend) bedrijfje willen opzetten, dan is het goed om te weten dat je dan niet aan onze landsgrenzen vast zit, maar ook overal elders in de EU opdrachten uit kunt voeren. Dat heeft dan weer te maken met een van die andere Europese spelregels: vrij verkeer van diensten. Zoals we ook vrij verkeer hebben van goederen en kapitaal.

 

Natuurlijk is het een hele stap om in een ander land te gaan wonen, werken of studeren. Ook al gaat steeds meer in het Engels, je hebt toch te maken met de nationale taal. Met andere gewoonten en manieren. En veel dingen zijn er toch net weer wat anders geregeld dan in Nederland. Maar met dat vrije verkeer (van personen, diensten, goederen en kapitaal) zijn de belangrijkste beperkingen wel opgeheven.

 

Dat zie je al terug in het Europa van vandaag. Veel Spaanse jongeren bijvoorbeeld, die in eigen land met zijn hoge jeugdwerkloosheid moeilijk aan de bak komen, hebben hun kansen gegrepen in een land als Duitsland.

 

En dat zullen we straks nog veel meer terugzien dan vandaag. Hoeveel van jullie later kortere of langere tijd in een ander Europees land zullen werken, is moeilijk precies te voorspellen, maar het zal een (veel) hoger percentage zijn dan bij jullie ouders of grootouders.

 

Maar beste redacteuren. Met dat vrije verkeer zijn we er nog niet. Als jullie in een ander land gaan werken, is het wel belangrijk dat dat werk 'goed' is, onder dezelfde omstandigheden en tegen dezelfde voorwaarden als werknemers uit het land zelf. Net zoals iemand uit Polen of Portugal die hier komt werken, dezelfde rechten heeft als Nederlandse werknemers.

 

Fair play dus. Of wat ik altijd noem: een fatsoenlijke arbeidsmarkt. Daarmee bedoel ik dat mensen 'gewoon' een gelijk loon krijgen voor gelijk werk op dezelfde plaats.

 

Dat klinkt logisch, maar helaas ziet de praktijk er soms anders uit. Dan blijkt dat we dingen in Europa toch nog niet goed genoeg geregeld hebben. Er zijn (allerlei) manieren om buitenlandse werknemers die hier aan de slag gaan, minder te betalen dan Nederlandse werknemers. Dat zien we ook terug  in andere EU-landen. Vaak via schimmige constructies en door misbruik te maken van de vrijheden die de EU biedt.

 

Wat dat betreft slaat vlogger Theaumes de spijker op zijn kop. Zo gaat dat. Voor het spreekwoordelijke dubbeltje willen sommige werkgevers op de eerste rang zitten. Of voor 2euro zoals Theaumes die zijn Poolse ninja aanvankelijk biedt. Zijn oplossing om de Hollandse en Poolse ninja dan maar helemaal niet meer te betalen, is natuurlijk absurd, maar laat wel de richting zien waar zo’n rat race voert: namelijk rock bottom.   

 

De vlog is dus – helaas - behoorlijk reality proof. Kranten, tv, nieuwssites en sociale media staan vaak bol van misstanden. Pas geleden nog berichtten media dat Roemenen op een Nederlandse scheepswerf - via een uitzendbureau - werken voor 'een hongerloontje'. Afgescheept met een volgens de vakbond FNV bruto uurloon van 1 euro. Naast een netto vergoeding voor leefkosten, dat dan nog wel.

 

Maar het is duidelijk dat dit niet in de haak is. De Roemenen krijgen niet waar ze recht op hebben. Tegelijk zijn Nederlandse werknemers zogenaamd te duur en verliezen ze hun werk.

 

Maar Europa is niet iets van buitenaf. De EU, dat zijn wij met zijn allen bij elkaar! Als je dingen écht wilt verbeteren, heb je Europa vaak écht nodig. Dat kost vaak tijd en moeite. Maar er is wel veel mogelijk.

 

Wat betreft de fatsoenlijke arbeidsmarkt, waar ik het net over had, ben ik sinds 2013 vaak naar Brussel gereisd omdat het echt nodig is dat we hier goede afspraken over maken. En het is mooi dat we nu ook resultaten kunnen melden. De Europese regels worden strenger om misstanden zoals ik net schetste (rond de Roemeense werknemers op de Nederlandse scheepswerf) aan te kunnen pakken.

 

Het voorbeeld laat dus zien dat er veel mogelijk is in Europa en dat je er echt wat kunt bereiken. Het laat ook zien dat de arbeidsmarkt een belangrijk terrein is waarop we als EU samen op moeten trekken, willen we een betere toekomst voor ons allemaal.

 

Maar de arbeidsmarkt is natuurlijk niet het enige terrein waarop een betere toekomst afhankelijk is van goede Europese samenwerking en afspraken nu. Dat geldt bijvoorbeeld net zo goed voor milieubescherming, de euro en (met de afgrijselijke aanslagen in onder meer Brussel nog vers in herinnering) de bestrijding van terrorisme.

 

Beste redacteuren. Het belang van goede Europese samenwerking en afspraken is ook duidelijk als het gaat om het onderwerp dat de berichtgeving al vele maanden lang overheerst. En terecht, want het gaat om nogal wat: (namelijk) de komst, opvang en integratie van vluchtelingen.

 

Dat vraagt heel veel van ons als EU. Er is net een akkoord gesloten met Turkije, dat een eind moet maken aan illegale migratie. Dat is ongelooflijk belangrijk. Want alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat mensensmokkelaars niet langer rijk worden aan andermans ellende, voorkomen dat wanhopige mensen verdrinken en legale vluchtelingen goed opvangen en kansen bieden.

 

Daarmee zijn we er nog lang niet. Het komt aan op de uitvoering. En er zijn ook andere (mogelijke) vluchtroutes. Om maar eens een paar dingen te noemen.

 

Maar het is wel het begin van een oplossing waarmee we recht doen aan de toekomst.

 

De toekomst van mensen die oorlog ontvluchten.

 

De toekomst van Europa.

 

Jullie toekomst.

 

Dank voor jullie aandacht.

 

Ik ben heel benieuwd naar jullie vragen.