Toespraak van minister Schultz van Haegen bij RAI Mobiliteitsdiner

Toespraak | 25-03-2016

Dames en heren,

Ik neem u graag even mee in de geschiedenis van dit kasteel.

100 jaar geleden woonde hier Willem Anne Assueer Jacob baron Schimmelpenninck van der Oye. En zoals veel kasteelheren met een deftige naam kon ook deze heer van stand zich een chique automobiel veroorloven. En een privéchauffeur. In de dagen dat de baron en barones langs de landerijen van Voorschoten werden gereden, publiceerde een Amerikaanse krant een artikel over de auto van de toekomst.

Die zou er zo uit gaan zien:

Dat is heel wat anders dan de auto die hier ooit voor het bordes stond. Met al dat glas leek het op een rijdend aquarium. Zonder pedalen en hendels, maar met veel knoppen.

Later trapten de toekomstvoorspellers het gaspedaal nog wat verder in. In de toekomst zouden auto’s geen wielen, geen banden, geen lekkages meer hebben.

Sommige fantasieën waren zo futuristisch dat ze niet eens meer op auto's leken. Zoals deze raketwagen. Geen files, geen plusstroken, geen tegenliggers. Hiermee was je altijd als eerste op kantoor.
 

Maar dit toekomstbeeld is mijn favoriet: de zelfrijdende auto. Een auto met een onzichtbare privéchauffeur. Gratis en voor niets. Auto’s die zelf gas geven, sturen en remmen, terwijl de passagiers gezellig een glaasje kunnen drinken. Op avonden als deze zou het een uitkomst zijn. Hoefden we geen BOB aan te wijzen.

Misschien komt er ooit een auto die op een aquarium lijkt, een auto zonder wielen of een auto die kan vliegen. Voorlopig blijven het mooie plaatjes.

Behalve de zelfrijdende auto: dat is een fantasie die werkelijkheid is geworden. De zelfrijdende auto is echt de auto van de toekomst! En waarom wordt deze fantasie wel werkelijkheid?

Omdat zelfrijdende auto’s in ons dichtbevolkte en verstedelijkte land het autorijden gemakkelijker, schoner en veiliger maken. Omdat de techniek helpt om de doorstroming te verbeteren. Als meer bestuurders de adaptieve cruise control gebruiken, hebben we minder files. Omdat zelfrijdende auto’s schoner zijn: als we bijvoorbeeld vrachtwagens in een treintje laten rijden, scheelt dat 5 tot 15% aan brandstof.

 

En omdat de zelfrijdende auto veiliger is. 90% van de ongelukken gebeurt door menselijk falen. Een zelfrijdende auto wordt niet moe, raakt niet afgeleid door kinderen op de achterbank, en kijkt niet op de smart-phone.   

Goed nieuws. Ook voor onze automotive sector, want die kan profiteren van de zelfrijdende auto. Ik ben ervan overtuigd dat deze ontwikkeling onze mobiliteit op grote schaal gaat veranderen.

Ik geloof er in en ik wil dat ons land voorop loopt.  

De afgelopen jaren heb ik veel projecten bekeken en sprak ik in de EU en in de VS autofabrikanten die met zelfrijdende mobiliteit bezig zijn. En ik heb in verschillende selfdriving cars gereden. Vorig jaar bezocht ik met jou, Steven, de board van de ACEA, de Europese autoproducenten. Met hen praatten we toen uitgebreid over de auto van de toekomst.

3 dingen werden mij duidelijk tijdens dat bezoek:

• Alle autofabrikanten brengen nu auto’s met ondersteunende taken op de markt.
• Een aantal van hen werkt aan auto’s met die onzichtbare privéchauffeur.
• De auto-industrie ziet ons wegennet als een ideaal testcircuit voor nieuwe smart mobility technologieën.  

Dat laatste hebben we geweten. Ongetwijfeld heeft u iets mee gekregen van de tests met slimme auto’s, vorige week op de A2. Zoveel slimme auto’s op één van onze drukste verkeersaders – zoiets was nog niet vertoond.

En dat is nog niet alles:

In januari ging in Wageningen de eerste echte self driving car – de WEPod – voor het eerst de openbare weg op. Zonder pedalen, zonder stuur. Een wereldprimeur!

En over een paar weken rijden tijdens de International Platooning Challenge trucks van zes fabrikanten uit 6 landen in pelotons naar Rotterdam.

We rijgen de ene primeur aan de andere en – ook mede dankzij u – rijden wij voorop. En het gaat pijlsnel.  12 jaar geleden was er in Amerika een challenge met 21 zelfrijdende auto’s. Niet 1 haalde toen de finish.

En nu rijden op de openbare weg zelfrijdende auto’s. Het is bijna niet voor te stellen waar we over 10 jaar rijden.

En juist omdat alles zo snel gaat, is het belangrijk om nu slim te handelen en goed samen te werken. Zeker omdat ons land dit half jaar voorzitter is van de Europese Unie. Schone en slimme mobiliteit – ook de zelfrijdende auto – zijn belangrijke prioriteiten van ons voorzitterschap.

 

Tijdens de informele milieu- en transportraad in april staat dit onderwerp hoog op de agenda. Voor het eerst praten we op politiek niveau over de zelfrijdende auto. En tegelijkertijd zijn er veel vragen. Praktische vragen, ongetwijfeld ook bij u.

Want wat kunnen we met zelfrijdende auto’s? Wat doet de markt? Wat moet de overheid doen? Hoe reageert het publiek? Hoe zien de rijopleidingen er straks uit?

Maar er zijn ook juridische vragen: waar zit het met de aansprakelijkheid bij een ongeval? Hoe voorkomen we dat onze auto's worden gehackt? We moeten er niet aan denken dat criminelen met een paar simpele swipes op een smartphone onze auto de garage uit laten rijden.

Hoe zorgen we voor betrouwbare technologie? Als je de auto het commando geeft naar het voetbalstadion te rijden, wil je natuurlijk niet bij je schoonmoeder worden afgezet.

En zijn er straks überhaupt nog auto’s om zelf te besturen? Of gaan we in de toekomst naar een autocircuit waar we zelf mogen sturen, gas geven en flink remmen? Ik kan me voorstellen dat dit voor de echte autoliefhebbers een schrikbeeld is.    

Een vrachtwagenlading aan vragen dus, waarop we bovendien nog lang niet altijd een antwoord hebben. Voor sommige vragen geldt dat de tijd het zal leren, op andere vragen zullen we snel actief een antwoord moeten vinden.

Vandaag is een amendement in het Verdrag van Wenen van kracht geworden. Die aanpassing maakt meer en breder experimenteren mogelijk en zorgt ervoor dat de marktintroductie van geautomatiseerde systemen zo soepel mogelijk verloopt.

Tijdens de informele milieu- en transportraad willen we schone en slimme mobiliteit verder brengen.Belangrijk is dat we samen aan het stuur zitten. Als ieder land zijn eigen weg gaat, hebben we over 10 jaar een lappendeken aan regels en technieken. Waardoor je auto-systeem over de grens misschien niet meer werkt. Waardoor je de techniek moet updaten. Waardoor je de auto misschien moet laten staan. Dit zou de ontwikkeling van de zelfrijdende auto afremmen.

We hebben nu nog de kans dit te voorkomen! Wij gaan ervoor zorgen dat dit een succesverhaal wordt.

Voor Europa, voor Nederland, en ook voor u.

We hebben misschien geen grote auto-industrie zoals Duitsland, Frankrijk en Italië, maar we hebben wel een sterke automotive sector. Denk aan bedrijven die onderdelen maken voor autofabrikanten.Voor de vering, voor de versnellingsbak, voor de v-snaar.

En er is nog een onderdeel waar Nederland ijzersterk in is. Meer dan een eeuw is de brandstofmotor het kloppend hart van de auto. De auto van de toekomst krijgt ook een knap stel hersenen mee: computers en software.

De Nederlandse ICT- en andere innovatieve bedrijven, wetenschap en overheid draaien volop mee in het ontwikkelen en testen van nieuwe technologieën.

Al die slimmeriken trekken weer nieuwe Willie Wortels aan: in ons land ontstaan aan de lopende band nieuwe creatieve start-ups. Dan mag je best ambitie uitstralen. En ik doe graag met u mee:

In de toekomst gaat geen zelfrijdende auto de weg op zonder Nederlandse onderdelen aan boord!

Nederland kan uitgroeien tot hét smart mobility laboratorium van Europa.

Ook de RAI-vereniging kan een belangrijke rol spelen bij al deze maatschappelijke veranderingen. Natuurlijk verandert het autorijden, maar het heeft ook gevolgen voor fietsen en motorrijden. Want als auto’s connected zijn met elkaar en de infrastructuur, waarom dan niet met motoren, scooters en fietsen? Zodat zelfrijdende auto’s ook veiliger zijn voor alle andere weggebruikers.

U kunt mensen informeren over systemen en nieuwe ontwikkelingen en vooral ook het verantwoord gebruik stimuleren.

In het belang van de fabrikant, in het belang consument, in het belang van onze mobiliteit en vooral in het belang van de toekomst. Een toekomst waarin wij allemaal onze eigen privéchauffeur kunnen hebben.

Dat heeft niets te maken met rijkdom te maken, maar alles met vernuft. In de toekomst zijn wij te slim om nog zelf te rijden.

Dames en heren,

Dit wilde ik u graag meegeven. Maar 1 iemand wil ik iets speciaals geven. Ik ga de winnaar bekendmaken van de RAI Mobiliteitsprijs 2016 - 'Het Gouden RAI Wiel'.

Ik laat u niet in spanning: de winnaar is de Strategic Area Smart Mobility van de Technische Universiteit Eindhoven.

Graag applaus!

Met zes spraakmakende studententeams, 10 succesvolle start-up’s en 230 onderzoekers levert de Strategic Area Smart Mobility een belangrijke bijdrage aan het schoner, veiliger en betrouwbaarder maken van onze mobiliteit.

In dit team krijgen jonge talenten de ruimte om succesvol te zijn en om oplossingen te vinden voor maatschappelijke uitdagingen. Dat leverde al mooie innovaties op. Ik noem er een paar: een gezinsauto op zonnecellen, drones die zorgtaken doen en een bijzonder en betaalbaar autodeelconcept. Geen wonder dat ook het buitenland met belangstelling naar de Strategic Area Smart Mobility kijkt.

Ik vind het belangrijk dat we in Nederland ruim baan geven aan initiatieven die echt resultaten opleveren. Zowel in de ontwikkeling van nieuwe kennis als het starten van nieuwe ondernemingen.

U vervult een voorbeeldfunctie. En daarom verdient u het Gouden RAI Wiel!

Carlo, mag ik jou vragen naar voren te komen om het Gouden RAI Wiel in ontvangst te nemen?