Samenstelling asielinstroom verandert
Ongeveer 25% van de eerste asielaanvragen bestond in de eerste maanden van 2016 uit mensen uit een veilig land. Zij hebben in principe geen bescherming nodig en kunnen sinds 1 maart versneld worden afgewezen en teruggestuurd. Uit de jaarcijfers 2015 die de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) vandaag heeft bekend gemaakt, blijkt dat vorig jaar vooral Syriers (circa 27.700) en Eritreers (circa 8.400) naar Nederland kwamen. In totaal dienden in 2015 58.880 asielzoekers een asielaanvraag in. Door de grote instroom zijn de wachttijden tot asielzoekers door de IND in behandeling kunnen worden genomen afgelopen jaar opgelopen tot ongeveer zeven maanden nu. Het totale inwilligingspercentage (exclusief nareis) was in 2015 circa 70%.
Syrische asielzoekers spelen een partijtje voetbal bij een opvanglocatie voor vluchtelingen.
Beeld: ©Hollandse Hoogte / Corbis
Ook begin 2016 bestond het grootste deel van de 4.400 eerste aanvragers uit Syriers. Dat waren er in de eerste negen weken van dit jaar circa 1.000. In totaal zijn in deze eerste 9 weken ongeveer 6.300 asielaanvragen gedaan. Het gaat hierbij om circa 4.400 eerste asielaanvragen, 300 herhaalde asielaanvragen en 1.600 ingereisde nagekomen gezinsleden van mensen die al een asielvergunning in Nederland hadden.
Naast Syriers kwam begin 2016 eenvijfde van de eerste aanvragen van asielzoekers uit Albanië, Servië en Kosovo (samen circa 900 asielzoekers), landen die door Nederland worden gezien als veilig land van herkomst. Uit Albanië kwamen in deze periode 500 asielzoekers, uit Servië meldden zich 200 asielzoekers en uit Kosovo 200. Bovendien dienden nog kleinere aantallen asielzoekers uit andere veilige landen aanvragen in. Dat brengt het totale aantal asielaanvragen van mensen uit veilige landen op een kwart van alle eerste aanvragen.
Asielaanvragen van mensen uit veilige landen van herkomst worden met voorrang behandeld. Zij worden direct na aankomst in Nederland door de IND gehoord en in principe afgewezen. Voor deze zaken geldt vanaf 1 maart ook een snelle procedure. Deze bestaat uit één gehoor. Asielaanvragen van asielzoekers uit een veilig land kunnen worden afgewezen als kennelijk ongegrond. Dit betekent onder meer dat de afgewezen asielzoeker de uitkomst van zijn beroep niet in Nederland mag afwachten en per direct Nederland moet verlaten. Ze hebben dan ook geen recht meer op opvang. Een asielzoeker uit een veilig land van herkomst krijgt wel de kans om aan te tonen waarom het land in zijn specifieke situatie eventueel niet veilig is. Hij moet echter meer doen om aan te tonen dat hij bescherming nodig heeft.
Een land wordt als veilig land van herkomst beschouwd als er geen sprake is van vervolging wegens bijvoorbeeld ras of geloof, foltering of onmenselijke behandeling. Landen als Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Macedonië, Montenegro en Servië staan op de lijst met veilige landen, evenals bijvoorbeeld Marokko en Mongolië en andere landen in Europa, Oceanië en Amerika.
Asielzoekers die zich eerder in een ander Europees land hebben geregistreerd en zich daarna in Nederland melden (de zogeheten Dublinclaimanten), kunnen worden teruggestuurd naar dat Europese land om daar de asielprocedure te doorlopen. Ook deze groep wordt met prioriteit behandeld door de IND. Door deze Dublin-claimanten en asielzoekers uit veilige landen met voorrang te behandelen, houden ze niet langer maandenlang opvangplekken bezet. Deze plaatsen heeft staatssecretaris Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) hard nodig voor de overige categorieën asielzoekers.