Toespraak van staatssecretaris Van Rijn op de conferentie Alles is gezondheid

Toespraak | 09-03-2016

Dames en heren,

De 3^e conferentie Alles is gezondheid… zit er op. Ik heb begrepen dat het weer een inspirerende en leerzame dag is geweest. U heeft besproken hoe we de maatschappelijke beweging naar een vitaler en gezonder Nederland kunnen versterken. Hoe we ervoor kunnen zorgen dat goede ideeën en ervaringen breed in de maatschappij behouden blijven. Want dat was de rode draad van deze dag.

Een breed scala aan maatschappelijke partijen, van bedrijfsleven tot overheid en van professionals tot (burger)organisaties, organiseerde vandaag sessies om kennis, ervaringen maar ook concrete instrumenten te delen.

Bijvoorbeeld de sessie over maatschappelijk ondernemen waar de vraag werd gesteld hoe je als commercieel bedrijf - met je eigen targets - in staat bent een bijdrage te leveren aan maatschappelijke doelen. Zoals duurzaamheid en gezondheid. Ik weet hoe sommige supermarkten aan het nadenken zijn hoe zij een gezond bedrijf kunnen zijn of worden en welke consequenties dat heeft voor het aanbod voor de consument.

En ook de sessie over de ontwikkeling van de Gezonde School en de effecten die dit heeft op de gezondheid en leerprestaties van de kinderen. Het is een discussie die verder gaat dan het rookvrije schoolplein.

Mooi dat Erik Scherder zich als ambassadeur aan het programma heeft verbonden. Zijn inspirerende verhaal over hoe ongelooflijk groot de invloed van je omgeving op je brein is, kan ons helpen om gezondheid meer in het dagelijkse leven van mensen in te bedden.

Van deze dag wordt een filmverslag gemaakt dat op de website van Alles is gezondheid… komt te staan. Het is goed en ik raad u aan om regelmatig op deze site te kijken: er staat veel informatie op over de partners van het programma en hun initiatieven.

Deze conferentie heeft weer laten dat zien dat heel veel mensen en organisaties hun steen bijdragen aan meer gezondheid en vitaliteit! Het is goed om te zien en te horen hóe u dit doet. Of u nu werkgever, wethouder, ondernemer, kunstenaar, huisarts of docent bent. Dat maakt deze dag opnieuw tot een bijzonder congres. Met mensen die vanuit heel verschillende achtergronden elkaar weten te inspireren. En die brede aanpak is de basis om tot successen te komen.

De komende jaren willen we, samen met u, ook initiatieven die potentieel veel impact hebben op de gezondheid van de Nederlanders een veel groter bereik geven en duurzaam te borgen. Daarvoor zijn vernieuwende ideeën nodig. Net als de minister dat vanochtend al deed, roep ik u op ons daarbij te helpen.

De zes speerpunten van het gezondheidsbeleid zijn daarbij belangrijk, omdat die grote invloed hebben op de gezondheid. U heeft deze speerpunten vandaag weer regelmatig voorbij zien komen, dus ik hoef ze niet meer te bespreken. We gaan kijken of we rond die speerpunten nog meer verbinding en verbreding kunnen genereren, om uiteindelijk nog meer impact te krijgen.

Alles is gezondheid… is dus een ontmoetingsplaats en een broedplaats. Maar ook een springplank voor initiatieven die zo veelbelovend zijn in het licht van de speerpunten, dat we hen een extra zetje willen geven.

Tenslotte wil ik nog stil staan bij twee onderwerpen die mij speciaal aan het hart gaan: sociaal-economische gezondheidsverschillen en ouderen.

Mensen met een lage opleiding gedragen zich over het algemeen ongezonder dan hoogopgeleiden. Ze drinken meer, sporten minder, en roken meer dan hoogopgeleiden. En dat leidt er toe dat laag opgeleiden vaker kampen met overgewicht, een te hoge bloeddruk en vaker een ongunstig cholesterolgehalte.
 

Maar het gaat niet alleen om gedrag: ze wonen en werken vaak ook in slechtere omstandigheden, hebben minder kansen en mogelijkheden in het leven en soms ervaren zij drempels om de juiste zorg te krijgen.
 

En daardoor lopen de verschillen in levensverwachting tussen laag- en hoogopgeleide mannen en vrouwen uiteen. Maar mensen met een lage opleiding leven niet alleen korter, ze brengen ook minder jaren in goede gezondheid door. Door de kloof tussen laagopgeleiden en hoogopgeleiden te dichten, kunnen we aanzienlijke gezondheidswinst behalen.

Als er ergens gezondheidswinst door preventie te behalen is, is het hier. Ik weet ook, dat als het ergens moeilijk is, het ook hier is. Daarom is het goed om te zien dat hier steeds meer aandacht voor komt. Bijvoorbeeld in de 164 gemeenten die, met onze financiële steun, hun eigen lokale integrale aanpak kunnen ontwikkelen. Ik daag ook andere partijen die hier vandaag aanwezig zijn uit in hun activiteiten juist aandacht te besteden aan deze groep.

De Tweede Kamer heeft mij herhaaldelijk gevraagd om bij preventie met name te kijken naar ouderen in het kader van Alles is gezondheid… We moeten kijken wat de gezondheidsthema’s voor ouderen zijn.

Zo’n 4 miljoen mensen geven mantelzorg. Onbetaald, elke dag of een paar keer per week. Een paar maanden, of jarenlang. Nederlandse zorg bestaat niet zonder mantelzorg. Vooral voor mantelzorgers die heel intensief voor iemand zorgen is dat zwaar. Of voor mantelzorgers die zelf gezondheidsproblemen hebben, of op hoge leeftijd zijn.

En dan eenzaamheid: misschien wel een van de grootste problemen in onze samenleving. Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. Zij komen te weinig de deur uit, zien te weinig mensen en hebben niet vaak meer een echt gesprek. Eenzaam zijn kan invloed hebben op je gezondheid; eenzame mensen krijgen vaker een depressie.

Toch staat dit onderwerp onvoldoende op onze maatschappelijke agenda; mensen moeten er meer alert op zijn of er eenzame mensen in hun omgeving zijn. En als dat zo is, ook actie ondernemen. Tegelijkertijd moeten we eenzaamheid uit de taboesfeer trekken. Want vaak durven mensen het niet hardop te zeggen hoe alleen ze zich voelen. Werken aan gezondheid en eenzaamheid gaan prima samen. Ik zie mooie voorbeelden van: bijvoorbeeld sportactiviteiten voor ouderen.

 

Dames en heren, dankzij Alles is gezondheid…, dankzij de vele pledges, zijn er de afgelopen jaren al veel goede resultaten behaald. Dat heeft u vandaag ook gehoord bij de presentie van de NPP-monitor van het RIVM. Uw gezamenlijke acties hebben een beweging op gang gebracht.

Alles is gezondheid…. Is misschien meer een beweging dan een programma. Vorige keer voelde je de energie bij binnenkomst. Nu ook bij weggaan. Ik ben overtuigd dat we door de vergrote aandacht voor preventie en de combinatie met innovatie de aard en organisatie van de Nederlandse zorg kunnen veranderen.

Ik dank u voor uw aandacht.