Europese aanpak antibioticaresistentie in zorg en veehouderij
Europese landen gaan met elkaar antibioticaresistentie aanpakken op het terrein van zowel de zorg als de veehouderij. Dit is de uitkomst van een ministeriële conferentie die vandaag in Amsterdam is gehouden in het kader van het Nederlandse EU-voorzitterschap. Minister Edith Schippers (VWS) en staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) ontvingen op deze conferentie collega’s en experts uit 28 Europese lidstaten.
Nederland had de primeur om, voor het eerst in de geschiedenis van de Europese Unie, zowel bewindslieden van Volksgezondheid als van Landbouw bijeen te brengen om de dreiging van antibioticaresistentie te bespreken. Deze ‘One Health’ aanpak geeft aan hoe cruciaal samenwerking tussen beide sectoren is op dit thema. Naast vertegenwoordigers uit 28 lidstaten, namen ook Margaret Chan, directeur-generaal van de WHO (World Health Organization), Eurocommissaris Vytenis Andriukaitis (Gezondheid en Voedsel) en Maria Helena Semedo, vice-directeur generaal van de FAO (Food and Agriculture Organization) deel aan de conferentie. Ook niet-EU-landen als Zwitserland en Noorwegen waren aanwezig.
Schippers waarschuwde dat de wereld het risico loopt om een van de kostbaarste geneesmiddelen uit de geschiedenis van de mensheid te verliezen: “Het is nu tijd om tot actie over te gaan. Laten we voorkomen dat we over 10 jaar met elkaar moeten concluderen dat we hebben gefaald.” Schippers pleitte onder andere voor betere infectiepreventie en terughoudender gebruik van antibiotica. Ook moeten er nieuwe antibiotica en alternatieven voor antibiotica ontwikkeld worden. Verder wil zij werk maken van betere diagnostiek, zodat antibiotica zo effectief en spaarzaam mogelijk worden ingezet. Bestaande mogelijkheden tot Europese samenwerking bij grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen moeten beter worden benut.
Staatssecretaris Van Dam riep tijdens de conferentie op het gebruik van voor de volksgezondheid kritische antibiotica bij dieren sterk te beperken. Ook wees hij op het belang van een gezamenlijke aanpak. “Het gaat dan niet alleen om de combinatie van gezondheidszorg en veehouderij, maar ook om samenwerking tussen landen onderling. Bacteriën stoppen niet bij de grens. 70 jaar geleden waarschuwde de uitvinder van penicilline, Alexander Fleming, al voor het risico van resistentie. Daar is de afgelopen decennia te weinig aandacht aan besteed. Het is cruciaal dat we het advies van Fleming alsnog ter harte nemen. Dat is belangrijk voor nu, maar vooral ook in het belang van onze kinderen.” De oproep van Schippers en Van Dam tot actie werd door de andere landen onderschreven.
Het tegengaan van antibioticaresistentie is één van de belangrijkste uitdagingen in de gezondheidszorg en de veehouderij. Door onzorgvuldig gebruik worden steeds meer bacteriën ongevoelig voor de werking van antibiotica. Infecties die nu nog eenvoudig te behandelen zijn, kunnen daardoor weer levensbedreigend worden. Ook de risico’s van zowel eenvoudige operaties als complexe medische behandelingen worden onaanvaardbaar hoog als antibiotica hun werking verliezen. Inmiddels vallen in Europa jaarlijks ongeveer 25.000 doden door antibioticaresistentie. Ook is er sprake van 1,5 miljard aan vermijdbare zorgkosten, onder andere veroorzaakt door extra ligdagen en isolatiemaatregelen.
Deze grotendeels besloten conferentie is de opmaat naar de informele en formele Europese Raden die later dit voorjaar afzonderlijk voor zowel Volksgezondheid als Landbouw worden gehouden. De bedoeling is dat op deze raden besluitvorming plaatsvindt. Hierover vindt in Europa de komende maanden nog nader overleg plaats.