Toespraak van minister Schultz van Haegen bij de start van de testfase van de WEpod

Toespraak | 28-01-2016

Dames en heren,

Vandaag, 28 januari 2016, schrijven we geschiedenis. Voor het eerst gaan er autonoom rijdende voertuigen – zonder stuur, zonder traditionele bestuurder, zonder gaspedaal - de openbare weg op.

Dat betekent dat we nieuwe stappen zetten naar zelfrijdend vervoer in de praktijk, dat we nieuwe kennis opdoen, en dat we daadwerkelijk aan het pionieren zijn!

Daarom alle waardering voor het initiatief van de provincie Gelderland en het Wageningen University & Research Centre die de FoodValley nog innovatiever maken, ook op het gebied van mobiliteit.

Uw initiatief is een nieuwe etappe in de ontdekkingreis die Nederland is begonnen.

Een reis waarmee we heel veel nieuwe kennis opdoen. Niet alleen technische kennis en allerlei nieuwe aanpassingen in en aan auto’s.

Maar ook kennis over aansprakelijkheid, veiligheid, privacy. Kennis over nieuwe mogelijkheden voor openbaar vervoer in de toekomst. Want daar gaat het in dit specifieke project ook om.

En ook willen we meer weten over sociale factoren zoals het toegankelijk maken van vervoer voor kwetsbare groepen, zoals slechtzienden of ouderen.

Het bijzondere is dat we het hebben over kennis die niet zomaar ergens beschikbaar is. We kunnen alleen leren door de praktijk op te zoeken: learning by doing.

Daarom begroet ik dit project met open armen. Want we gaan daadwerkelijk de straat op! We dagen onszelf uit om nieuwe praktijk te laten botsen met bestaande wet- en regelgeving.

De WEpod heeft op papier flink gebotst voordat ze de weg op ging.

Mooi voorbeeld ligt op het terrein van de RDW. De voertuigautoriteit is zoals u weet verantwoordelijk voor de toelating van voertuigen op de Nederlandse wegen, voor het afgeven van kentekenbewijzen.

Maar voor een kentekenbewijs is het wel nodig dat je weet wát voor voertuig het is! De WEpod valt buiten alle bestaande categorieën.

Het is géén personenauto, géén bus, géén motorvoertuig met beperkte snelheid. Het is hooguit een object op wielen!

En áls je het al laat vallen onder een personenauto, waaraan moet het dan toetsen? Want er zit geen stuur in, geen gaspedaal, geen voor- of achterkant…

Concreet betekende dit dat er meerdere ontheffingen nodig waren om de WEpod toegang te verlenen.

Dat vraagt dus veel creativiteit, vermogen om mee te denken en samen te werken. Ik heb veel waardering voor de RDW die met een volstrekt nieuwe wereld wordt geconfronteerd. Maar ook voor al die andere partijen die durf en ambitie tonen om het experiment aan te gaan.

Ik stimuleer dit van harte en ik geef daar alle ruimte voor. Vorig jaar heb ik de regelgeving laten aanpassen om de juridische ruimte te creëren voor experimenten met zelfrijdende voertuigen op de openbare weg in heel Nederland.

Want dit WEpod-project staat niet op zichzelf.

We hebben eerder ervaring opgedaan met platooning trucks en met zelfrijdende personenauto’s. We doen grootschalige proeven met slim verkeersmanagement in Brabant en Amsterdam.

Het is mijn ambitie dat Nederland voorop loopt met innovatieve mobiliteit.

Ik zie nieuwe, grote kansen om onze mobiliteit soepeler, veiliger en schoner te maken.

En ik zie economische kansen. Nederland heeft een fijnmazig, compact wegennetwerk, veel kennisinstellingen en een forse automotive sector met zo’n 50.000 werknemers.

Wij maken niet de auto’s, maar we maken wel de chips!

Dat geeft ons een bijzondere positie ten opzichte van veel andere landen.

Wij hebben dan ook alles in huis om internationaal koploper te worden, zeker op het terrein van grootschalig testen van zelfrijdend vervoer op de openbare weg. Zeker als we als overheid en industrie goed blijven samenwerken.

Onze nationale ambitie kan niet los worden gezien van internationale samenwerking.

Ik vind het cruciaal om innovatieve mobiliteit ook in internationaal verband op te pakken. Zeker deze eerste helft van 2016 ligt er een mooie kans met het voorzitterschap van de EU.

Ik wil dit voorzitterschap gebruiken om tal van vraagstukken over zelfrijdend vervoer hoog op de agenda te krijgen. Ik denk dan aan zaken als privacy, eigendom van data, verzekeringen en infrastructuur. Wat doet de overheid en wat doet de markt?

Want juist nu in deze overgangsfase zijn er heel veel vragen – ook bij de auto-industrie waar ik veel op bezoek ben geweest, zowel in Europa als in Amerika. Zij staan echt voor een nieuwe fase. En ook zij hebben veel vragen.

Complexe vragen waar we nu nog geen volledig antwoord op hebben. Maar die complexiteit mag geen rem zijn op het pionieren; ze moet ons juist tot actie aanzetten!

We komen alleen verder door op een zorgvuldige manier stappen te zetten, te leren en nieuwe kennis te delen met andere partijen en landen.

Daarom is het mijn bedoeling om in april tijdens een EU-top met alle transportministers tot een Declaratie van Amsterdam te komen. Ik wil stimuleren dat we gezamenlijk optrekken waar het nodig is. We moeten voorkomen dat we straks bij iedere grens een nieuwe update of ander systeem nodig hebben. Zelfrijdend vervoer moet ook grensoverschrijdend zijn.

Ook daarom willen we in april alle EU-ministers zelf praktijkervaring laten opdoen met zelfrijdende voertuigen. Dat zal dan nog niet in een WEpod zijn…

Die blijft voor deze test in Wageningen en Ede.

Ik ben zeer benieuwd naar uw ervaringen. Zeker als de eerste gasten later dit jaar worden opgehaald op station Ede-Wageningen en veilig worden afgeleverd op de WUR.

Veel ogen zijn op u gericht. U bent echt frontrunner hier in Wageningen. Ik wens dan ook alle partijen veel nieuwe kennis op met deze test. En graag ga ik zo zelf mijn 1e rit maken. Dank u wel.