Camps: Economisch beleidsdebat is te beperkt
'Een ambitieus economisch beleid vraagt om meer dan een hervormingsagenda. Maatschappelijke uitdagingen vragen om een actievere rol van de overheid als aanjager van vernieuwing. De overheid moet heldere doelen stellen en kiezen voor lerend beleid. ‘De uitdaging voor beleidsmakers is om te komen tot een mes dat aan twee kanten snijdt, waarbij maatschappelijke problemen worden opgelost en tegelijkertijd het verdienvermogen wordt versterkt, via leereffecten en kennisspillovers die gaandeweg worden gecreëerd.’
Dat schrijft Maarten Camps, secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken, in zijn jaarlijkse nieuwjaarsartikel dat vandaag verschijnt in het economisch vakblad Economisch Statistische Berichten (ESB).
Beleidsmakers moeten leren omgaan met onzekerheden en vernieuwing
Hervorming van bestaande instituties zoals de arbeidsmarkt en woningmarkt blijft belangrijk. Om de koek groter te maken, moet de overheid echter een rol spelen in het aanjagen van vernieuwing, samen met private partijen. En daarbij moet aandacht zijn voor baten die niet op voorhand te kwantificeren zijn.
In het debat gaat het nu juist vaak over zaken die wel te kwantificeren zijn. Camps: ‘Het afgelopen jaar was dit zichtbaar in de discussie over 5 miljard euro lastenverlichting. De kabinetsambitie was om te komen tot een stelselherziening, die moest leiden tot extra banen. In het debat dat eraan vooraf ging leek soms sprake van dezelfde chirurgische precisie die de jaarlijkse discussie over de koopkrachtplaatjes kenmerkt.’
Beleidsmakers moeten leren omgaan met onzekerheid, schrijft Camps: ‘Beleid kan niet slechts uitgaan van zekere effecten, van houvast, maar dient te anticiperen op dat wat vandaag de dag nog onbekend is. Het dient rekening te houden met onbekende baten.’
Camps noemt het voorbeeld van de Deltawerken. De innovatieve waarde ervan voor de economie was niet geldelijk te waarderen. Tinbergen herkende die waarde echter wel en voorspelde een stimulerende werking op de Nederlandse waterbouwkunde. Met de Deltawerken werd zowel een maatschappelijke uitdaging het hoofd geboden als het verdienvermogen versterkt. Die kansen liggen er ook in de toekomst, bijvoorbeeld op het terrein van de energietransitie.
Camps: ‘Dit roept de vraag op hoe de overheid haar invloed nu en in de toekomst effectief kan aanwenden, zodat vernieuwing binnen de economie wordt aangejaagd. Die vraag wint aan urgentie door de maatschappelijke uitdagingen waar Nederland en de wereld voor staan.‘