Persconferentie na ministerraad 6 november 2015

Mediatekst | 06-11-2015

Inleidend statement minister-president Rutte

Vanmorgen hebben wij de nieuwe staatssecretarissen van Infrastructuur en Milieu en ook van Economische Zaken - dat zijn Sharon Dijksma en Martijn van Dam - verwelkomd. Zij zijn vol energie begonnen aan hun klus. En ik kan u zeggen dat ik zeer uitzie naar de samenwerking met Sharon en Martijn en ik ze wens ze ook heel erg veel succes toe.

Uit de economische vooruitzichten van de Europese Commissie deze week bleek dat Nederland op het goede spoor zit, dus dat is goed nieuws. De komende jaren is sprake van een gezonde groei van zelfs meer dan twee procent. Ook bij de werkgelegenheid zien we langzamerhand positieve signalen. Je ziet ook de CBS-cijfers van vanmorgen, de berichten van de OESO, al die berichten zijn positief. Nederland is nu echt ook officieel een van snelst groeiende economieën in Europa. Dat betekent ook een verdere versteviging van de fundering onder onze Nederlandse economie. Dat betekent ook vooruitgang, dat betekent meer kansen voor mensen. De economische vooruitgang is geen doel op zichzelf, je doet dat omdat dat leidt tot banen, tot een mooier land. Uiteindelijk leidt dat ook tot meer werk. En ik kan u zeggen dat dat ook past bij de doelstellingen van het kabinet, banen en groei.

Dat zijn de belangrijkste doelstellingen van deze coalitie. Dat doen we onder andere door lastenverlichting mogelijk te maken volgend jaar. Maar ook door allerlei andere maatregelen, de hervormingen van de afgelopen jaar. Alles draagt er aan bij. En natuurlijk vooral het feit dat in Nederland, met zeventien miljoen mensen, de bedrijven, door zijn gegaan in heel moeilijke tijden.

Volgende week ga ik samen met minister Kamp op handelsmissie naar Japan. Ruim 150 bedrijven en instellingen gaan mee. Ik kan u zeggen, ook die missies dragen enorm bij. Henk Kamp had net ook een heel succesvolle missie naar Saudi-Arabië. Dat leidt allemaal weer tot extra economische groei, meer werkgelegenheid. Hij had prachtige voorbeelden vanmorgen van bedrijven die grote opdrachten doen in het Midden-Oosten en ook daardoor in Nederland weer honderden, vele honderden hebben moeten creëren om dat mogelijk te maken.

Dan uiteraard vandaag ook stil gestaan bij het vraagstuk van de vluchtelingen. Die grote stroom van vluchtelingen heeft natuurlijk onze grote aandacht, nog steeds. We zijn voortdurend aan de slag om al deze problemen aan te pakken. En dat gebeurt in nauwe samenwerking met gemeenten, provincies, maar ook uiteraard belangrijk zijn IND, COA en de politie. En daarnaast ook nog heel veel andere organisaties die er bij betrokken zijn. Ik moet zeggen, dat is niet alleen iets voor de politiek of van het bestuurlijk overleg, maar het is vooral ook iets in de dagelijkse praktijk: adequate opvang bieden aan grote aantallen mensen en een objectieve, rechtmatige beoordeling van asielaanvragen. Ik heb werkbezoeken gebracht afgelopen woensdag, eergisteren, aan COA, gisteren aan de IND. Ik heb daar gesproken met de mensen bij deze twee organisaties, hen bedankt voor het enorme werk wat zij verzetten. En ik kan zeggen kan trots zijn op deze organisaties waar mensen zeer gemotiveerd werken om deze grote stromen in goede banen te leiden. Tegelijkertijd moet ik er ook bij zeggen dat met de nog steeds grote instroom die we ook de afgelopen weken zien er nog steeds grote behoefte is aan opvangplaatsen, dat geldt voor iedere dag opnieuw. Ook als in weken de instroom wat lager is, is het niet zo dat de mensen van de vorige week het land weer hebben verlaten. Die zijn er dan ook nog. Dus als die instroom af en toe eens wat lager is neemt dat niet weg dat die druk nog steeds enorm groot is. Dus dat betekent dat we ook vandaag weer met elkaar gesproken hebben, ook met de meest betrokken bewindslieden, om met de gemeenten ervoor te zorgen dat we die plaatsen ook vinden. Dan gaat het zowel om noodopvang, het gaat ook om plekken voor statushouders. Er zijn nog steeds teveel statushouders nog bij de asielzoekerscentra die zouden moeten worden doorgeplaatst naar huisvesting bij de gemeenten. Daar werken we met z’n allen verschrikkelijk hard aan, we zijn volop bezig en we kunnen zeker nog niet achteroverleunen.

Dan stelt ook politiek gezien die migratiestroom ons natuurlijk voor grote uitdagingen. Die kunnen we alleen aan met een gezamenlijke, internationale aanpak het hoofd bieden. Volgende week is, ik kom woensdagochtend terug uit Japan en vlieg dan later die ochtend door naar Valetta, Malta. Daar is de Europese top over de migratie vanuit Afrika. En gaat daar vooral om mensen uit West-Afrika die vanuit Libië naar Europa komen. Onze inzet is er niet alleen op gericht om die asielstroom naar Europa te beheersen, maar ook om deze in de toekomst te voorkomen. Daartoe is ook deze top natuurlijk noodzakelijk. En dat sluit aan bij de én-én-én-aanpak die wij als kabinet hanteren. Buiten Europa zoveel mogelijk zorgen voor opvang in de regio en daarmee het indammen van die asielstromen. Binnen Europa zorgen voor een eerlijke en gecontroleerde verdeling van vluchtelingen, tegelijkertijd ook zorgen voor sterke buitengrenzen en een gezamenlijk effectief terugkeerbeleid. En in het eigen land zorgen voor adequate, tijdelijke opvang, volgens het principe sober en rechtvaardig. En van de mensen die mogen blijven ook verwachten dat zij werken aan hun eigen toekomst.

HEYMANS (RTL NIEUWS)
Is er in het kabinet ook nog gesproken over het neerstorten van het Russisch verkeersvliegtuig en de maatregelen die daarop volgend genomen zijn?

RUTTE
Ja, ik heb daar vanmorgen meteen aan het ministerraad aandacht voor gevraagd. Het is natuurlijk een verschrikkelijke ramp die zich daar heeft afgetekend, de vliegramp boven de Sinaï-woestijn. Er zijn ruim 200 onschuldige mensen, ik dacht in totaal nu 224 het aantal, zijn om het leven gekomen. Ik heb direct daarna ook mijn, eerder deze week, mijn condoleances overgebracht aan de Russische president. En ook op alle andere niveaus is er contact geweest met de Russen om hen te laten weten dat wij dit verschrikkelijk vinden en als we kunnen helpen natuurlijk altijd bereid zijn dat te doen.

HEYMANS
De veiligheidssituatie, naar alle verwachting is het vliegtuig neergestort als gevolg van een bom, althans daar gaan der Westerse inlichtingendiensten vanuit. Er zijn maatregelen genomen omdat de veiligheid op het vliegveld van Sharm el-Sheikh niet op orde zou zijn. Ook door het ministerie van Buitenlandse Zaken, maakt u zich daar zorgen over?

RUTTE
Nou goed, we hebben in ieder geval afgeraden om gebruik te maken van het vliegveld Sharm el-Sheikh. Er zijn inderdaad indicaties dat de veiligheidsmaatregelen op dat vliegveld ontoereikend zijn en dat aangescherpte reisadvies geldt vooralsnog ook alleen voor dat vliegveld. Dat staat overigens los van de oorzaak die nog steeds niet precies is vastgesteld van het neerstorten van het verkeerstoestel. Er zijn nog allerlei geruchten over, ik noemde ze net. Maar ik moet mij natuurlijk baseren op geconformeerde feiten. Dus dat staat daar los van. Maar er zijn wel zorgen over de veiligheid op deze luchthaven.

HEYMANS
Nou zijn er ook zorgen over de kennelijke mogelijkheid van jihadisten om niet alleen in Irak en in Syrië maar dus kennelijk ook in de Sinaï acties te ondernemen tegen landen die meedoen aan de coalitie tegen IS.

RUTTE
Daar zitten een hele hoop conclusies in, die ik snap want als je ziet wat er gebeurd is dan is dat natuurlijk één van de denkbare scenario's. Maar wat wij nu onderzoeken, met ook onze partners in andere landen, is wat er precies gebeurd is, de exacte feiten vast te stellen. En ik kan zeggen dat internationale veiligheidsdiensten zeer nauw met elkaar samenwerken om te proberen dit soort vreselijke rampen te voorkomen. En we hebben nu gezien dat dit niet altijd lukt, gegeven het neergestorte vliegtuig waarvan we niet zeker weten wat precies de oorzaak is. Maar zou de oorzaak zijn die u suggereert dan blijkt dat het niet altijd lukt. Maar we willen precies weten wat er gebeurd is voordat we daar nadere uitspraken over doen.

HEYMANS
U heeft dus nog geen aanwijzingen dat de veiligheid in het geding is?

RUTTE
Nou, die hebben we wel, dat is de reden waarom we de luchthaven sluiten.

HEYMANS
Ja maar ik bedoel de veiligheid van Nederland als deelnemer aan de coalitie tegen IS?

RUTTE
Ten aanzien van specifiek Egypte geldt dat er in het hele land een verhoogde kans is op politieke onrust en gewelddadige acties. Er is ook een verhoogd risico op terroristische aanslagen. En daarom adviseren we mensen om het reisadvies van Buitenlandse Zaken in de gaten te houden. Maar wat betreft de luchthavens beperkt nu deze maatregel zich tot deze luchthaven.

KOOLE (RTL NIEUWS)
Dat verhoogde risico, geldt dat pas sinds een paar dagen of is dat al langer in Egypte? U doet alsof er allang een verhoogd risico in Egypte is, of is het van de laatste paar dagen, sinds het neerstorten van het Russisch toestel?

RUTTE
Dit is in ieder geval direct gelinkt aan de situatie, ja ingewikkeld… Er zijn eigenlijk drie verschillende dingen die ik allemaal apart moet zetten omdat we niet weten in hoeverre ze gelinkt zijn. Dat is het neergestorte toestel waarvan we nog niet precies weten wat er gebeurd is.  Het tweede is de veiligheidssituatie op deze luchthaven. En ten derde, en dat heeft natuurlijk wel met elkaar te maken, de veiligheidssituatie op de luchthaven met de bredere politiek-maatschappelijke situatie en de risico's voor terroristische aanslagen in Egypte.

FRESEN (NOS)
Nog een aanvullende vraag meneer Rutte, had u nog speciale gevoelens toen u Poetin deze week op een toch bijzondere manier ook tegen zijn minister van Transport geloof ik hoorde zeggen dat het nu toch zaak was dat de oorzaak van de deze vliegramp objectief moest worden vastgesteld?

RUTTE
Wat ik daar allemaal al bij gedacht heb daar zeg ik niets over want ik wil die zaken niet met elkaar vermengen.

FRESEN
Maar dat ligt toch voor de hand dat je dat wel doet in het diplomatieke verkeer met de Russen?

RUTTE
Wacht even, er is een vliegtuig neergestort, er zijn 224 mensen omgekomen, het is een Russisch toestel…

FRESEN
(onverstaanbaar, red) van het Nederlandse MH17-rapport sterker?

RUTTE
Ja maar, dat zullen we allemaal in de toekomst zien. Maar laten we nou eerst even de Russen, vaststellen dat daar een verschrikkelijke ramp heeft plaatsgevonden. Dat op dit moment, en we weten dat van MH17, je moet als je kijkt naar de groep van rouwenden, dan kan je bijna maal tien maal twintig doen hoeveel mensen direct iemand aan boord kennen. En nog een veel grotere groep die indirect mensen aan boord kent. Dat betekent dat in Rusland op dit moment heel erg veel mensen in diepe rouw zijn. En dat heeft nu denk ik de eerste aandacht.

FRESEN
En nog niet speciale gevoelens daarbij richting MH17 en geloofwaardigheid van onderzoeksrapporten?

RUTTE
Volgens mij moeten we nu de focus houden op wat er nu gebeurd is en wat dat eventueel nog weer betekent voor andere dossiers, daar kijken we later naar.

BLOK (RADIO 1)
Nederland is vandaag in de ziel getroffen zullen we wel zeggen, want het is gebleken dat de NPO heeft besloten om Sesamstraat niet meer op NPO 1 de avond uit te zenden. Deelt u het verdriet van vele mensen in Nederland?

RUTTE
Nou wat ik er allemaal zelf van denk, het is volgens mij aan de NPO om te besluiten waar Ernie en Bert en alle andere typetjes uit Sesamstraat te zien zijn. En het programma gaat gewoon door. En wat ik zie bij vrienden van mij met kleine kinderen, dat die de weg naar de iPad en de computer goed weten te vinden om hun favoriete programma's of omdat ze ze gemist hebben terug te kijken of überhaupt te vinden als ze niet meer in het vaste aanbod zitten op de hoofdzenders.

BLOK
Maar goed, voor veel gezinnen is dat tijdstip en dat programma een ijkpunt in hun programmadag.

RUTTE
Ja, fantastisch.

BLOK
De bedtijd zelfs van veel kinderen is er op gebaseerd, bent u niet bang dat hele gezinnen radeloos zullen zijn over tijdstippen waarop hun kinderen naar bed gestuurd worden?

RUTTE
Een van mijn nichtjes, daar geldt precies dit. Ik was daar een paar weken geleden, die keek naar Sesamstraat en ging daarna naar bed. En ik heb zo'n vermoeden dat mijn neef en zijn vrouw nu op dat tijdstip de iPad aanzetten. En dan kunnen ze nog steeds naar bed, precies op het tijdstip wat daarvoor geldt. En het kindje heeft volgens mij nog niet door dat dat dan niet in de gids stond, die ziet gewoon Sesamstraat op het vaste tijdstip. Maar ik zie bij RTL al de neiging om een bod te gaan doen op het programma.

BLOK
Uit onderzoeken blijkt dat het programma wel degelijk heel erg helpt bij het bijspijkeren van kinderen in achterstandswijken en ook helpt bij het wegwerken van taalachterstanden, rekenachterstanden in bijvoorbeeld allochtone gezinnen. Dan zou je toch zeggen dat programma moet eigenlijk zo vaak mogelijk en zo veel mogelijk uitgezonden worden?

RUTTE
Absoluut, en dat is het mooie natuurlijk van de computer; daar kan je zo vaak en zo veel je wilt naar kijken. En dat wordt nu nog makkelijker eigenlijk zou je kunnen zeggen, want je zit niet vast aan dat vaste uitzendtijdstip. Je kan als het kindje iets ouder wordt en een kwartiertje later naar bed mag, dan kan je nog steeds dat moment kiezen. Dan zet je de computer een kwartier later aan. Kijk, persoonlijk kan ik zeggen dat ik ook een groot liefhebber ben van het programma, ik kijk er niet iedere dag naar maar ik zal altijd de rest van mijn leven een groot fan blijven van… En ik ben natuurlijk ook, ik was al iets ouder toen het programma op tv kwam, maar ook toen werd er nog steeds naar gekeken.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
U weet wat u in 2006 in uw verkiezingsprogramma had staan?

RUTTE
Zeker, en daarom ben ik ook zo blij dat het programma blijft, dat Sesamstraat mag blijven en dat voetbal moest worden gekeken met het bord op schoot. En dat is toen een tijdje niet het geval geweest, en thans om zeven uur kijken we weer op zondagavond naar het voetbal met het bord op schoot. Dus dat verkiezingsprogramma van de VVD wordt eigenlijk altijd helemaal uitgevoerd.

JOOSTEN (ELSEVIER)
Aanvullend, dat je de iPad kunt aanzetten, dat geldt natuurlijk voor heel veel programma's, dan heb je de NPO helemaal ergens meer voor nodig? Dat zal misschien wel een goede ontwikkeling zijn?

RUTTE
Dan gaat u heel wild. Dat zou ik niet willen zeggen. (…) Ik kan me niet voorstellen dat NRC begint over Sesamstraat, maar het zou een cultuurschok zijn.

KRANENBURG (NRC HANDELSBLAD)
Over minister Dijsselbloem, soort Sesamstraat, er waren deze week wat berichten over fiscale regelingen die in Nederland waren gemaakt. Verwacht u dit, wat wij in Nederland hebben uitgedokterd, dat u dat in Brussel kunt uitleggen?

RUTTE
Ja, ik kijk even, ik zou dat antwoord natuurlijk uit mijn hoofd zonder enig probleem hier kunnen opdissen maar ik wil ook aan de ambtenaren die de stukken voorbereiden rechtdoen door ook hun gesuggereerde antwoorden erbij te betrekken. Ja, hier heb ik het. Daar is de situatie inderdaad dat minister Dijsselbloem gisteren een brief heeft verzonden aan de Kamer over deze kwestie. Zoals u weet, het gaat dan om de coco's toch, dat is uw vraag? En dat gaat over die instrumenten voor banken om te zorgen dat zij voldoende buffers hebben in tijden van crisis. Het feit is dat eind 2013 het besluit is genomen om banken fiscaal te compenseren voor deze zogenaamde coco's. Dat is ook aan de Kamer gemeld, die is ermee akkoord gegaan. En vervolgens is bij de uitwerking van dat besluit in concrete wetgeving, en concrete wetgeving, aan de Nederlandse Vereniging van Banken commentaar gevraagd, aan anderen, zoals we dat altijd doen. Dat is de standaardprocedure. En nu is het natuurlijk de zaak dat we die wet hebben en dat het natuurlijk altijd interessant is om ook te kijken hoe de Commissie daar tegenaan kijkt. Dus die gesprekken met de Commissie zullen we ook weer voeren want ik heb begrepen uit de media dat die ook geïnteresseerd zijn om nog eens een keer hiernaar te kijken. Dus dan zullen wij toelichten wat ons standpunt hierover is.

KRANTENBURG
Want u wordt hier wel vaker op aangesproken in Brussel neem ik aan?

RUTTE
Ik ben er nog nooit op aangesproken in Brussel.

KRANTENBURG
Ik bedoel over de fiscale regelingen die in Nederland bestaan?

RUTTE
Eigenlijk ook nooit, nee. Omdat we daar heel transparant over zijn. Dit weer wat anders. We hebben verschillende dingen. Dit zijn die coco's, die heb je in allerlei landen. Je hebt de rulings, dat wordt in heel veel landen overgenomen, dat is dat je op voorhand bij bedrijven zegt, gegeven onze wetgeving is dit ongeveer de belastingdruk die jij kunt verwachten. Dus dat is geen deal die je sluit, dat is op voorhand transparantie verlenen. Dat is een heel prettig instrument omdat bedrijven niet altijd graag willen dat de belasting laag is, die is in Nederland voor bedrijven redelijk hanteerbaar gelukkig, maar vooral ook geïnteresseerd zijn in wat heb ik nou eigenlijk de komende jaren te verwachten aan belastingdruk gegeven het type onderneming en omzet. Dan zeggen wij op basis wat we ongeveer inschatten zou het dit ongeveer kunnen zijn, dat is zo'n ruling. Maar dat is geen deal, het is geen onderhandeling. Als het dat wordt heb je een probleem. Het is transparant en daar zijn we ook naar buiten heel transparant over. Volgens mij zijn daar geen problemen.

DE VRIES (DE VOLKSKRANT)
Twee vragen, eerst nog een korte Sesamstraatvraag als u het me toestaat, wie is dan uw favoriete personage?

RUTTE
By far Ernie en Bert en dan twijfel ik uit een aantal spraakmakende clips. Een van de belangrijkste vind ik toch Bert die paperclips verzamelt en gestoord wordt door Ernie. Een andere is wanneer ze, en dat vond ik een hele mooie liberale, echt een VVD-clip, waarin Ernie een groot stuk taart kreeg en een klein stuk en het kleinste stuk aan Bert geeft. En dan zegt Bert je had mij het grootste stuk moeten geven en dat zegt Ernie wat had jij dan gedaan? Nou, ik had jou natuurlijk het grootste stuk gegeven. Nou, je hebt nou toch het kleinste stuk en ik heb het grootste stuk dus het klopt precies wat je had gedaan. En die gesprekken heb ik ook vaak met de PvdA, en ik moet altijd aan die scene dan denken. En er is ook een prachtige scene, ook wel echt VVD, dat is die dat Ernie en Bert aan het strand zitten, Bert met al zijn spulletjes en Ernie blijkt alleen een paraplu bij zich te hebben. En het gaat natuurlijk regenen, dus dat is prachtig. Ik kan nog even doorgaan?

DE VRIES
Even een serieus thema, u sprak ook in de ministerraad weer over de vluchtelingenproblematiek. Er komen nu veel mensen ons land binnen, een volgende opgave wordt ook om een heel aantal van die mensen weer te laten vertrekken.

RUTTE
Zeker.

DE VRIES
Nou hebben we in het verleden een vluchteling gehad, of een asielzoeker, die in detentie kwam te overlijden. We hebben onlangs in de krant een stuk gehad over, experts aan het woord die zeiden dat isolatie van illegalen dat helpt helemaal niet bij het ervoor zorgen dat die mensen ook weer vertrekken. Dus het isoleren van mensen, waarom doen we dat eigenlijk, wat heeft dat voor zin?

RUTTE
Je moet denk ik, je hebt een heel scala aan instrument. Maar uiteindelijk moet je vaststellen dat als iemand weg moet dan moet ie weg. En voor het hele draagvlak, het draagvlak onder sociale zekerheid wordt bepaald dat mensen die geen recht op een uitkering hebben hem ook niet krijgen. En het draagvlak onder asielbeleid wordt in belangrijke mate bepaald dat mensen die hier mogen blijven zo snel mogelijk echt een baan hebben en de mensen die niet mogen blijven weggaan. Een van de taken die je als regering hebt, in dit geval het indammen van die veel te grote stroom natuurlijk naar Europa, dat heb ik net uitgelegd, maar voor zover mensen hier nu zijn en niet mogen blijven dat je ook er werk van maakt dat ze weggaan. En dan heb je daar natuurlijk een heel scala van mogelijkheden voor. Soms werken mensen mee. Er zijn ook heel veel varianten, er zijn mensen die willen weg maar die kunnen niet weg omdat het land ze niet opneemt. Er zijn mensen die willen weg en die kunnen ook weg en die werken er zelf aan mee. Er zijn ook mensen die het helemaal op hun eigen kracht doen. Er zijn ook mensen die niet meewerken. Ja, al die varianten zien we en met ieder van die varianten heb je natuurlijk concrete beleidsmaatregelen.

DE VRIES
Maar detentie, en dan de meest extreme vorm daarvan het isoleren van mensen in een cel, experts zeggen dat heeft allemaal geen zin, mensen raken alleen nog maar meer getraumatiseerd. Dus het werkt eigenlijk contraproductief?

RUTTE
Ik ben daar niet deskundig. De kranten staan nu bol met experts die commentaar hebben op het kabinetsbeleid. Wat ik kan verzekeren, wat volgens mij bijna altijd gebeurt, als er ergens in een krant of ergens anders in het publieke domein opvattingen zijn over kabinetsbeleid, dat je altijd kijkt heeft die persoon iets ontdekt wat wij nog niet wisten. Je moet niet zeggen er is kritiek op het beleid dus we gooien het ter zijde. Nee je kijkt of daar zinvolle suggesties in zitten. Mijn ervaring, ik was afgelopen bij verschillende van deze instellingen, dat schetste ik net; COA, IND, er zijn natuurlijk meer, het is meer de Dienst Terugkeer en Vertrek waar het hier over zal gaan. Die kijken natuurlijk altijd naar of het instrumentarium wat ze hebben of dat goed functioneert, maken gebruik van wetenschappelijke onderzoeken en inzichten, om een zo goed mogelijk mix van instrumenten te hebben. En ook dit soort openbare bronnen, krantenartikelen, worden ook allemaal bekeken en bezien of daar inzichten in zitten de ons weer helpen om het beleid te verbeteren. (…) Dan moet u snel naar huis, dan kunt u het nog kijken. Goed weekend.